Orta Doğu krizi derinleşiyor: ABD, İran'a uyguladığı yaptırımları genişletecek

ABD ve Avrupa Birliği, Tahran'ın İsrail'e yönelik gerçekleşen füze ve insansız hava aracı saldırısının ardından İran'a yönelik yaptırımlarını genişletmeyi planlıyor.

17/04/2024 18:30 Güncelleme: 18/04/2024 10:52

ABD ve Avrupalı müttefikleri, İran'ın hafta sonu gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş bombardımanın ardından Tahran'a petrol ve insansız hava araçları üretme kabiliyeti konusunda sert yaptırımlar uygulama sözü verdiler.

Batılı güçler, İsrail'in misillemesinin bölgeyi daha geniş bir savaşa sürükleyebileceğinden ve Kudüs'e verilen uluslararası desteğin daha da zayıflamasından korkuyor. Üst düzey İsrailli yetkililer, ABD ve diğer müttefiklerin tutumlarını dikkate alacaklarına dair söz verdiler.

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, İsrailli mevkidaşı Benjamin Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmesinde, "Daha fazla ciddi gerilim sadece bölgedeki istikrarsızlığı derinleştirecek" dedi.

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, Washington'un "İran'ın kötü niyetli ve istikrarsızlaştırıcı faaliyetlerini" aksatmaya devam etmek için önümüzdeki günlerde müttefikleriyle birlikte çalışacağını ve yeni yaptırımları hayata geçireceğini söyledi.

Yellen, “Yaptığım görüşmelerde İran'ın terör finansmanını engellemeye yönelik tüm seçenekler masada olmaya devam ediyor” ifadelerini kullandı.

Üst düzey bir yetkili gazetecilere verdiği demeçte, İran'ın petrol ihraç etmeye devam edeceğini, İsrail'e saldırmak için kullandığı ve sattığı insansız hava araçları için ihtiyaç duyulan malzemeleri almak için Çin ve diğer büyük tedarikçilere ulaşacağını bildirdi.

Yellen, ABD'nin, İran'ın petrol ihraç etme kabiliyetini azaltarak, istikrarı bozucu davranışını kontrol altına almak için önceden önlem aldığını söyledi.

Konuşmasının devamında Yellen, “Açıkçası İran bir miktar petrol ihraç etmeye devam ediyor. Yapabileceğimiz daha çok şey olabilir. Gerçek yaptırım faaliyetlerimizi önizlemek istemiyorum ancak bu, ele alabileceğimiz olası bir alan olarak kesinlikle odak noktamızda kalmaya devam ediyor" değerlendirmelerinde bulundu.

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, İsrailli mevkidaşı Benjamin Netanyahu'ya 16 Nisan akşamı yaptığı telefon görüşmesinde, "Daha fazla ciddi gerilim sadece bölgedeki istikrarsızlığı derinleştirecek" dedi.

Sunak, 16 Nisan günü yaptığı açıklamada, G7 ülkelerinin İran'a karşı koordineli tedbirlerden oluşan bir paket üzerinde zaten çalıştığını söyledi.

G7 başkanlığını yürüten İtalya, yeni yaptırımların bireyleri hedef alacağını açıkladı.

Avrupa Birliği Dış Politika Şefi Josep Borrell, 27 ülkeden oluşan bloğun, diğer dışişleri bakanlarıyla yaptığı toplantının ardından İran'a yönelik yaptırımları genişletmeyi düşündüğünü bildirdi.

Josep Borrell, İran'a ait insansız hava araçlarının Rusya'ya tedarikini engellemeyi amaçlayan yaptırım rejimini genişleteceğini ve Orta Doğu'daki vekillere yapılan teslimatları da kapsayabileceğini söyledi.

Almanya, Fransa ve diğer birçok AB üyesi böyle bir öneriyi açıkça destekledi.

İRAN'A YÖNELİK MEVCUT YAPTIRIMLARININ KAPSAMI NEDİR?

Kongre Araştırma Servisi'ne göre, Washington'un İran'a yönelik yaptırımları halihazırda ABD'nin bu ülkeyle neredeyse tüm ticaretini yasaklıyor.

Hükümetin ABD'deki varlıklarını bloke ediyor ve ABD'nin dış yardımını ve silah satışını yasaklıyor.

CRS'nin geçen yıl yayımladığı bir raporda, Washington'un İran hükümetine yönelik yaptırımları kapsamında, hem İranlı hem de yabancı binlerce kişinin ve şirketin hedef alındığı belirtildi.

ABD'nin kaygıları arasında İran'ın nükleer programı, insan hakları ihlalleri ve ABD'nin terörist olarak gördüğü gruplara verdiği destek yer alıyor.

ABD'nin İran'a yönelik yaptırımları, diğer ülkelere uyguladığı yaptırımlara nazaran en kapsamlısı olarak tahmin ediliyor.

MEVCUT ÖNLEMLERİN ANA BÖLÜMLERİ NELER?

ABD'nin İran'a yönelik yaptırımları İran'ın nükleer yeteneklerini, enerji ve savunma sektörlerini, hükümet yetkililerini, bankaları ve İran ekonomisinin diğer yönlerini hedef alıyor.

ABD, İran Atom Enerjisi Kurumu ve İran'ın nükleer programıyla bağlantılı olduğunu söylediği diğer şirketlerin yanı sıra İran Merkez Bankası da dahil olmak üzere birçok bankaya yaptırım uyguladı.

Washington, İran'ın enerji sektöründen elde ettiği geliri azaltmak amacıyla İran Ulusal Petrol Şirketi'ni ve Petrol Bakanlığı'nı hedef aldı.

İran'a petrokimya ticareti konusunda uygulanacak yaptırımlar aynı zamanda Çin ve Birleşik Arap Emirlikleri de dahil olmak üzere İran dışındaki şirketleri de etkileyecek.

ABD, İran'ın Devrim Muhafızları Ordusu'na (IRGC), denizaşırı Kudüs Gücü'ne, Savunma ve Silahlı Kuvvetler Lojistik Bakanlığı'nın yanı sıra onlarla bağlantılı olduğunu söylediği kişi ve kuruluşlara çeşitli yaptırımlar uyguladı.

Washington, Devrim Muhafızları ve Kudüs Gücü'nü 'Yabancı Terör Örgütleri' olarak tanımladı.
Aralarında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin de bulunduğu İran hükümet yetkilileri hedef alındı.

Joe Biden Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Benjamin Netanyahu Çin Halk Cumhuriyeti İsrail İran İslam Cumhuriyeti