ABD Afganistan'dan ne zaman tamamen çekilecek? Afganistan'da iç savaş yaşanabilir mi?

11 Eylül 2001 tarihinde İkiz Kuleler’e gerçekleşen saldırılar sonrası Afganistan’ı işgal eden ABD, 20 sene boyunca askeri olarak ülkede kaldı. ABD’nin Afganistan’ı işgalinin ardından ülkede ve bölgede bir türlü istikrar sağlanamadı. ABD ile birlikte birçok NATO müttefiki ülkelerin askerleri Afganistan’da güç bulundurmaya başladı. Ancak ülkede bir türlü huzur ve barış ortamı sağlanamazken, Afganistan’da yaşanan olayların bedeli NATO müttefiklerine pahalıya patladı.

ABD ve Rusya gibi ülkeler Afgan hükümeti ile Taliban'ı barıştırmaya çalışıyorDünya

Afganistan’da yıllardır Taliban ile hükümet güçleri arasındaki çatışmalar devam ederken, Taliban ile ABD askerleri de defalarca karşı karşıya geldi. ABD’nin askeri ve ekonomik olarak Afganistan’daki kaybı, eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde sık sık eleştirilmeye başlandı. Özellikle ABD’nin Afganistan’daki ekonomik kaybını sürekli dile getiren Trump, ilk defa ABD’nin Afganistan’dan tamamen çekilebileceği ile ilgili sinyaller verdi. Trump döneminde ülkeden çekilme söylemleri dillendirilse de; herhangi somut bir adım atılamadı. Ancak görevinin son zamanlarına doğru Trump, Taliban ile masaya oturdu ve 1 Mayıs 2021 tarihinde ABD’nin Afganistan’dan tamamen çekilmesi yönünde anlaşma yaptı. ABD’de devam eden seçim süreçleri ve daha sonrasında Trump’ın seçimleri kaybetmesi Afganistan’dan çekilme sürecinin baltalanmasına neden oldu.

Joe Biden’ın 20 Ocak’ta Beyaz Saray’da başkanlık koltuğuna oturması ile birlikte ABD Orta Doğu’da farklı politikalar izlemeye başladı. Göreve geldikten sonra Biden’ın ilk adımlarından biri de Afganistan’dan çekilme sürecini duyurması oldu. 1 Mayıs 2021 tarihinde çekilme sürecinin başlayacağını duyuran Biden, İkiz Kuleler saldırılarının 20. yıldönümü olan 11 Eylül 2021’de ülkeden tamamen çekileceklerini açıkladı. Biden’ın bu kararı almasında; ABD’nin Afganistan’daki başarısız politikaları ve savaşın ülkesine yüklemiş olduğu ekonomik maliyet etkili oldu.

Biden ile birlikte ABD, önümüzdeki dönemde daha çok Rusya ve Çin üzerine yoğunlaşmak istiyor. Orta Doğu’daki savaşların askeri ve ekonomik olarak getirmiş olduğu zarar, ABD’nin bu bölgeden çekilmek istemesine neden oldu. ABD yeni dönemde Orta Asya’daki ülkelerde daha çok faaliyet göstererek Çin ve Rusya üzerindeki baskısını artırmak istiyor. Özellikle Çin’in 10 yıl içerisinde ekonomik olarak dünyanın bir numarası olacağı yönündeki söylemler, ABD’nin ekonomi üzerine yoğunlaşmasına yol açıyor.

ABD’nin Afganistan’dan çekilme sürecinin başlamasının ardından tüm NATO müttefikleri askerlerini ülkeden çekmeye başladı. Ancak ABD’nin çekilmesinin ardından Afganistan’ı neler beklediği tüm dünya tarafından konuşulmaya devam ediyor.

ABD: Afganistan’dan tamamen çekilme planımız devam ediyorDünya

Son günlerde özellikle ABD’li yetkililer tarafından birtakım senaryolar gündeme getiriliyor. ABD’nin çekilme sürecinin ardından Afgan devletinin çökebileceği ve ülkede iç savaşın yaşanabileceği öne sürülüyor. Taliban’ın yeni şehir ve ilçe merkezlerini ele geçirmesi, bölgedeki tüm yabancı güçlere karşı bir pozisyon alması, Afganistan’ın geleceği hakkında endişeleri artırıyor.

ABD İSTİHBARATI: “AFGAN DEVLETİ 6 AY İLE 2 YIL İÇERİSİNDE ÇÖKEBİLİR”

Geçtiğimiz hafta ABD’nin Wall Street Journal gazetesinde yer alan bir haber, Afganistan’daki süreç hakkında kafalarda yeni soru işaretleri oluşturdu. İsmi açıklanmayan ABD’li yetkililere dayandırılan haberde, Amerikan istihbarat teşkilatlarının, Afganistan’ın gelecek süreci hakkında iyimser tahminleri olmadığı belirtildi. Habere göre, ABD istihbaratı, ABD’nin Afganistan’dan tamamen çekilmesinin ardından hükümetin 6 ay ile 2 yıl içinde yıkılacağına inanıyor.

ABD istihbaratı tarafından yapılan bu değerlendirmenin, ABD ordusu tarafından öngörülen tahminlerle daha uyumlu hale geldiği vurgulandı. Ayrıca ABD istihbaratının, ABD askerlerinin Afganistan’dan geri çekilme sürecinin yavaşlatılması gerektiğini savunduğu ifade edildi.

Afganistan’daki Amerikan güçlerinin komutanı General Scott Miller ise geçtiğimiz günlerde yaptığı konuşmada, Afganistan’da iç savaş yaşanabileceği yönünde uyarılarda bulundu. Miller, “Şu an bölgede güvenlik iyi durumda değil. Şu anki durum devam ederse, iç savaş gerçekleşme ihtimali oldukça yüksek. Bu, dünyayı kaygılandırmalı” ifadelerini kullandı.

Birleşmiş Milletler (BM) ise Mayıs ayından bu yana 370 bölgenin 50’sinin Taliban tarafından ele geçirildiğini duyurmuştu. Ayrıca BM, birçok kenti kuşatmış durumda olan Taliban’ın, başkent Kabil’e oldukça yaklaştığını açıklamıştı.

AFGAN DEVLETİ TALİBAN KARŞISINDA NE YAPACAK?

ABD’nin Afganistan’dan çekilmeye devam ettiği ve birtakım yetkililer tarafından iç savaş gibi konuların gündeme getirildiği bir dönemde, Afgan devletinin işi kolay görünmüyor. Ülkenin yüzde 70’lik bölümünü kontrolü altında tutan Taliban, NATO müttefiklerinin ülkeden çekilmeye başlaması ile birlikte birçok noktayı ele geçirmeye başladı.

Mayıs ayından bu yana Taliban ile Afgan hükümeti arasında çatışmalar oldukça yoğunlaşırken, Taliban başkent Kabil’e doğru ilerleyişini sürdürüyor. ABD ve NATO’nun, ülkeden çıkarken Taliban ile kapsamlı bir anlaşma yapmaması, Afgan hükümetinin Taliban karşısında elini zayıflatmış durumda.

ABD'nin çekilmesinin ardından Afganistan'ı neler bekliyor?Analiz

Taliban’ın seneler önce çekildiği dağlardan tekrar şehirlere inmesi ile birlikte, ülkede iç savaş tehlikesi yoğun bir şekilde hissediliyor. Eşref Gani’nin Cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturduğu Afgan hükümeti, ABD’nin hava desteğini alamaması nedeniyle kontrolü altındaki yerleri kaybediyor. Taliban ile Afgan hükümeti arasındaki çatışmaların, ilerleyen dönemlerde daha da yoğunlaşacağını söylemem mümkün.

11 Eylül 2021 tarihinde ABD’nin tamamen çekilmesi ile birlikte Taliban’ın saldırılarını yoğunlaştıracağı ve başkent Kabil’i ele geçirene kadar durmayacağı söylenebilir. ABD ve diğer NATO müttefikleri ile yapmış olduğu hiçbir anlaşmaya bağlı kalmayan Taliban, ülkenin tamamında kontrolü sağlayana kadar saldırılarına devam edecektir. Ancak bu durum, uzun yıllar boyunca Afganistan’da çatışmaların ve savaşların yaşanmasına neden olabilir. Ülkede yakın bir dönemde barış ve huzur ortamının oluşması ve siyasi istikrarın sağlanması çok zor gözüküyor. ABD ve NATO’nun duruma müdahale etmemesi halinde, Taliban’ın tüm ülkeyi ele geçirmesi ve Afgan hükümetinin çökmesi söz konusu olabilir.

Kabil yönetimi Afganistan'da neden barış istemiyor?Dünya

ABD ve NATO ise ülkeden çekilirken, en çok başkent Kabil’deki Hamid Karzai Havalimanı’nı önemsiyor. Dağlık bir ülke olan Afganistan’da, başkent Kabil’e deniz ulaşımı bulunmazken, kara ulaşımı da oldukça zor. Bu nedenle Kabil’in dünya ile bağlantısını Hamid Karzai Havalimanı sağlıyor. ABD ve NATO ülkeden çekilirken, havalimanının güvenliğini sağlamak istiyor. Türkiye, Macaristan ve Pakistan gibi ülkelerin, ABD’nin çekilmesinin ardından Hamid Karzai Havalimanı’nda güvenliği sağlaması bekleniyor. Ancak Taliban tüm yabancı güçlerin ülkeyi terk etmesini istiyor.

Uzun yıllardır çatışmaların ve savaşların yaşandığı Afganistan’ı, ABD’nin askeri olarak tamamen çekilmesi ile birlikte zor günler bekliyor. ABD’nin işgalinden sonra siyasi istikrarın bir türlü sağlanamadığı ülkede, ABD’nin tamamen çekilmesinin ardından da huzur ve barış ortamının sağlanması zor görünüyor.

Pakistan ABD'ye Afganistan için üs vermeyeceğini duyurduDünya