Taliban milliyetçi politikaları ile ön plana çıkıyor

ABD Başkanı Joe Biden, göreve geldikten kısa bir süre sonra Afganistan’dan çekileceğini duyurdu. Mayıs ayında çekilmenin başlayacağını söyleyen Biden, sonsuz savaşın bitirme zamanının geldiğini dile getirdi. Bu durum, tüm dünya tarafından Afganistan’daki gelişmelerin yakından takip edilmesine yol açtı.

Emperyalistler çekiliyor, Orta Doğu’da yeni bir dönem başlıyorDünya

ABD ve NATO güçleri 1 Mayıs tarihinden itibaren Afganistan’dan çekilmeye başladı. ABD tarafından oluşturulan, eğitilen ve modern silahlar ile donatılan Afgan hükümeti ise Taliban karşısında yalnız kaldı. Ülkenin daha çok dağlık kesimlerine yerleşen ve uzun yıllardır buralarda varlığını sürdüren Taliban, ABD’nin ülkeden çekilmesiyle birlikte yeniden harekete geçti. ABD, ülkeden çekilirken geride 300 bin askerden oluşan Afgan ordusu bıraktı. Taliban militanları ise 60-70 bin kişiden oluşuyordu. Ancak Afgan ordusu, kısa sürede Taliban karşısında dağıldı.

Taliban güçleri geçtiğimiz ay başkent Kabil’e girerek yönetimi ele aldığını duyurdu. Böylelikle Afganistan’da iktidar 20 yıl aranın ardından yeniden Taliban’a geçmiş oldu. Başkent Kabil’in ele geçirilmesi ve Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin ülkeyi terk etmesinin ardından Afganistan’da büyük bir belirsizlik ortaya çıktı. ABD, Rusya, Çin, Pakistan, Türkiye ve İran gibi ülkeler Afganistan’da yaşanan gelişmeleri yakından izlediklerini ve sürecin takipçisi olduklarını duyurdu.

Taliban’ın yeniden iktidara gelmesi tüm dünya tarafından endişeyle karşılandı. Geçmişte sert, radikal ve aşırıcı uygulamaları ile bilinen Taliban’ın, Afganistan’da yeniden bu uygulamalarda bulunup bulunmayacağı merak konusu oldu.

TALİBAN’IN BİLİNMEYEN YÖNÜ: PEŞTUN MİLLİYETÇİLİĞİ

1996-2001 yılları arasında Afganistan’da iktidar olan Taliban, katı ve radikal İslam anlayışı ile ön plana çıktı. İnsan hakları konusundaki geri kalmışlığı ve özellikle kadınlara karşı sergilediği tutum nedeniyle Taliban, tüm dünya tarafından sert eleştirilere maruz kalmıştı. Kadınların; eğitim almasına, araba kullanmasına, iş hayatında bulunmasına, yanlarında bir erkek bulunmadan dışarı çıkmasına ve diğer birçok duruma izin vermeyen Taliban, tüm dünyada radikal ve aşırı İslam anlayışıyla tanındı.

Taliban’ın bir diğer özelliği ise ülkede yoğun bir milliyetçilik politikası uygulaması. Taliban’ın büyük çoğunluğunu Peştunlar oluşturuyor. Taliban ülkedeki Peştunlarla yakın ilişkiler kurarak, bu insanları kendi yanlarına çekmeye çalışıyor. Afgan halkının belirli bir kesimi Taliban’a karşı çıkarken, Peştunlar arasında Taliban sempatizanı olan birçok insan bulunuyor.

Afganistan’daki Peştunlar, genel olarak Taliban’ın radikal, katı ve sert davranışlarına maruz kalmıyor. Afganistan’ın en büyük etnik grubu olan Peştunlara dayanan Taliban, Peştun milliyetçiliğini kullanarak halk tarafından desteğini artırmaya çalışıyor.

Afganistan dünyanın dört bir yanına terör ihraç edebilir mi?Analiz

Ayrıca Taliban, geçmişte merkezi hükümetin yetersiz kaldığı yerlerde devreye girerek halkın hizmet taleplerini karşılamaya yönelik faaliyetlerde bulundu. Bu durum, belirli kesimlerce Taliban’ın güven kazanmasına ve desteklenmesine neden oldu.

Afganistan’da Peştunların yanı sıra Tacikler, Özbekler ve Hazaralar yaşıyor. Taliban ise Peştunlar haricindeki tüm etnik gruplara sert ve katı tavır sergiliyor. Özellikle Afganistan’daki Hazaraların büyük bir çoğunluğunun Şii inancına mensup olduğu biliniyor. Taliban’ın en katı ve sert tavır sergiledikleri arasında Şii Hazaralar bulunuyor. 1998’de Mezar-ı Şerif’te yaklaşık 8 bin Şii Hazara Taliban tarafından katledilmişti.

AFGANİSTAN’I NELER BEKLİYOR?

Afganistan’da yeniden iktidarını ilan eden Taliban, tüm dünyaya olumlu mesajlar verdi. Dünya ülkeleriyle iyi ilişkiler kurmak istediğini söyleyen herkesle iletişim kurmaya hazır olduklarını açıkladı. Bu durumun altında yatan en belirgin sebep ise Taliban’ın ayakta kalabilmek için dış yardıma ihtiyaç duyması.

Dünya tarafından insan hakları konusunda ciddi şekilde eleştirilen Taliban, şu anda radikal ve sert davranışlardan kaçmaya çalışıyor. Ancak kadınlara karşı uygulanan bazı şiddet görüntülerinin medyaya yansıması sonrasında Taliban’a karşı tepkiler büyüyor.

İlerleyen dönemde Taliban’ın sert ve katı tutumundan vazgeçmesi ve Peştun milliyetçiliği politikalarını bir kenara bırakması zor görünüyor. Bir taraftan katı ve radikal İslami anlayışı ve bir taraftan ise Peştun milliyetçiliği nedeniyle Taliban’ın, Afgan halkına zor günler yaşatacağı öngörülüyor.

Taliban-Pakistan ilişkilerinde kritik dönemAnaliz