Türkiye’nin 2021’de dönüşen dış politikası 2022’de nasıl şekillenecek?

Türkiye, 2021 yılının başlamasıyla birlikte dış politikada yeni bir sürece girdi. Yaşanan sorunlarda diplomasi faktörünü ön plana çıkartan Ankara hükümeti, ilişkilerinde sorun yaşadığı ülkelerle normalleşme sürecini başlattı.

Türkiye, uzun yıllardır Mısır, İsrail, BAE, Suudi Arabistan ve Ermenistan gibi ülkelerle ilişkilerinde sorunlar yaşıyordu. Doğu Akdeniz meselesi üzerinde ise Yunanistan, GKRY ve İtalya gibi ülkelerle anlaşamıyordu. Ancak Türkiye, 2021 yılının başlamasıyla birlikte yaşanan sorunları ve anlaşmazlıkları çözüme kavuşturmak için diplomasiye öncelik verdi. Bu durum ise Türkiye’nin ilişkilerinde sorun yaşadığı ülkelerle yeni bir döneme başlamasını beraberinde getirdi.

Türkiye’nin uzun yıllardır ilişkilerinde sorun yaşadığı ülkelerden biri de Mısır’dı. 2013’te yaşanan siyasi darbenin ardından iki ülke arasındaki ilişkiler kopmuştu. Türkiye, Abdulfettah es-Sisi tarafından gerçekleştirilen darbeye büyük tepki gösterirken, devrilen Muhammed Mursi’ye destek veriyordu.

2021 yılı içerisinde Mısır’dan gelen bir hamle, iki ülke arasında diplomatik temasların yeniden başlamasına yol açtı. Mısır tarafından yayımlanan Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanlarının belirlenmesine ilişkin bir haritada, Türkiye’nin bölgedeki tezlerine destek verildiği ortaya çıktı. Söz konusu harita; Yunanistan ve GKRY gibi ülkeler tarafından endişeyle karşılanırken, Ankara ile Kahire arasında diplomatik temasların başlamasının önünü açtı.

Bu süreç içerisinde Ankara ve Kahire’den ilişkilerin normalleşmesi yönünde olumlu açıklamalar geldi. İki ülkenin Dışişleri Bakanlığı heyetleri, ilk önce Kahire’de, daha sonra ise Ankara’da bir araya geldi. Bugün gelinen noktada ise iki ülke arasındaki diplomatik temaslar devam ediyor.

Türkiye, Doğu Akdeniz’e kıyıdaş ve Kuzey Afrika’nın önemli ülkelerinden Mısır ile yeni bir sayfa açmak istiyor. Kahire ile siyasi ve ekonomik ilişkilerini güçlendirmeyi hedefleyen Ankara hükümeti, aynı zamanda Doğu Akdeniz’de kendine yeni hareket alanları açmayı amaçlıyor.

Türkiye-Mısır ilişkilerinin normalleşmesi, Doğu Akdeniz’de Yunanistan ve GKRY gibi ülkelerin yalnızlaşmasına ve Türkiye karşıtı cephenin zayıflamasına yol açabilir. 2022 yılında Türkiye ile Mısır arasında ticari, siyasi, ekonomik ve kültürel olarak yeni adımların atılması bekleniyor.

2022’DE TÜRKİYE-KÖRFEZ EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ GÜÇLENECEK

2013’te Mısır’da yaşanan darbe, Doğu Akdeniz’de yaşanan görüş ayrılıkları, Libya’daki iç savaşta iki tarafın farklı tutumları, 2017’de yaşanan Katar krizi, Türk ürünlerine uygulanan boykot gibi nedenlerle Türkiye-Körfez ilişkilerinde uzun yıllardır sorunlar yaşanıyordu.

Ancak 2021 yılında her iki taraftan da gelen karşılıklı adımların ardından yeni bir döneme girildi. Ağustos ayında BAE Ulusal Güvenlik Danışmanı Şeyh Tahnoun Bin Zayed al Nahyan, Türkiye’ye bir ziyaret gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, el Nahyan ile görüşmesinin ardından, “Çok ciddi yatırım hedefleri ve yatırım planları var ve inanıyorum ki çok kısa zamanda BAE ülkemizde ciddi yatırımlara girecek” ifadelerini kullandı.

Kasım ayında ise BAE Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed el Nahyan, Ankara’ya gelerek Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yüz yüze görüştü. Bu görüşme, iki ülke ilişkilerinin gelecekteki seyri ve bölge açısından oldukça kritikti. İki liderin görüşmesinin ardından yapılan açıklamalar, Türkiye ile BAE arasında özellikle ekonomik olarak ilişkilerin güçlendiğini ortaya koydu. 2022 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Abu Dabi’ye bir ziyaret gerçekleştirmesi ve bu ziyaretin ardından iki ülke arasındaki ticaret hacminin daha da yukarılara çıkması bekleniyor.

2021 yılında Türkiye ile Suudi Arabistan arasında da ilişkilerin normalleşmesi yönünde olumlu adımlar atıldı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Riyad’a gerçekleştirdiği ziyaret, iki ülke ilişkilerinin yeniden yumuşamasının önünü açtı. Önümüzdeki yılda Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki diplomatik temasların daha da yoğunlaşması öngörülüyor.

İSRAİL İLE YENİ BİR SAYFA AÇILIYOR

Türkiye-İsrail ilişkilerinde yıllardır Filistin ve Doğu Akdeniz sorunu yaşanıyor. İki ülke arasındaki ilişkiler, 2018 yılında eski ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti ilan etmesinin ardından kopmuştu.

Ancak 2021 yılında, Türkiye ile İsrail arasında diplomatik temaslar yeniden başladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsrail Cumhurbaşkanı Yitzag Herzog ve Başbakan Naftali Bennett ile gerçekleştirdiği telefon görüşmeleri; iki ülke arasındaki gerilimin düşmesini beraberinde getirdi. Ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamalar, iki ülke ilişkilerinin 2022’de yeniden normalleşeceğini gözler önüne serdi.

Türk Yahudi Toplumu ve İslam Ülkeleri Hahamlar İttifakı Üyelerini Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda kabul eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, buradaki konuşmasında, “Filistin konusundaki görüş ayrılıklarımıza rağmen, İsrail ile ekonomi, ticaret ve turizm alanındaki ilişkilerimiz, kendi mecrasında ilerlemektedir. İsrail’in barış çabaları bağlamında samimi ve yapıcı bir tutum sergilemesi hiç kuşkusuz normalleşme sürecine katkıda bulunacaktır” ifadelerini kullandı.

“Türkiye-İsrail ilişkileri bölgemizin istikrarı ve güvenliği bakımından hayatidir” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İş birliğimizi geliştirmeye, yüksek potansiyelimizi daha iyi değerlendirmeye hazırız. Temas ve diyaloğu sürdürmeye önem veriyorum, zira bunun ortak menfaatimize olduğuna inanıyorum” şeklinde konuştu.

TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİNDE YENİ DÖNEM

Geçtiğimiz sene Azerbaycan ile Ermenistan arasında yaşanan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı’nın aradan Ankara ile Erivan arasındaki ilişkiler kopmuştu. Siyasi, diplomatik, ekonomik ve askeri olarak Azerbaycan’a destek veren Türkiye, Ermenistan’ın bölgedeki işgaline şiddetle karşı çıkmıştı.

Daha önce Cumhurbaşkanı Erdoğan, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşme sürecini, Ermenistan’ın Azerbaycan’a yönelik tavrının belirleyeceğini dile getirmişti. Bugün gelinen noktada, ilişkilerin normalleşmesi için karşılıklı temsilci atanmış durumda. İlerleyen günlerde iki ülke arasındaki normalleşme sürecinin hızlanması bekleniyor. Zengezur ve Laçin Koridorları’nın faaliyete geçmesi halinde, iki ülkenin ticaret hacmi artabilir.