AB liderleri Brüksel'de bir araya geldi: Çin, Ukrayna ve düzensiz göç konuları gündemde

Brüksel'de düzenlenen Avrupa Birliği (AB) zirvesinde, ortak bir iltica politikası konusunda uzlaşma sağlanamadı.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel, 27 üye ülke liderleri arasında gerçekleşen uzun süren müzakerelerin bir sonuç bildirgesiyle tamamlanmadığını ifade etti.

Toplantının ardından Polonya ve Macaristan dışındaki 25 üye ülkenin desteklediği bir metin paylaşıldı. Bu metinde, üye ülkelerin çoğunluğunun, göç politikasının farklı alanlarında çalışmalara devam etme konusunda istekli olduklarını ifade ettikleri aktarıldı. Ancak Polonya ve Macaristan'ın sığınmacıların yerleştirilmesi ve yeniden yerleştirilmesine gönüllülük temelinde düzenlenmesi talebine çekinceli kalındı.

Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, zirvede yaptığı konuşmada, Paris'te yaşanan olaylara benzer sahnelerin kendi ülkesinde yaşanmasını istemediğini söyledi.

17 yaşındaki Nahel M.'nin polis tarafından öldürülmesi sonrası başlayan eylemlere atıfta bulunan Morawiecki, bir ülkeye ardı ardına yasa dışı göç dalgalarının giriş yapmasının beraberinde nasıl problemleri getirdiğini herkesin görebileceğini belirtti.

Bu zirve öncesinde haziran ayının başında AB üye ülkelerinin içişleri bakanları ortak bir iltica reformu üzerinde anlaşmaya varmıştı. Bu reform, yoğun bir göçle karşı karşıya olan üye ülkelerin yükünün daha dengeli bir şekilde paylaşılabilmesini amaçlıyordu.

Yeniden yerleştirme programıyla, her yıl en az 30 bin sığınmacının üye ülkeler arasında dağıtılması planlanıyor. Ancak sığınmacıları kabul etmeyi reddeden üye ülkelerin, reddettikleri her sığınmacı için 20 bin euro ödemeyi gerektiren planlar, Polonya ve Macaristan'ın itirazının temelinde yer alıyor.

Bu iki ülkenin, yasal süreci durduramayacak olsalar da yeni düzenlemenin uygulanma sürecini engelleyebileceklerine dair endişeler dile getiriliyor.

AB'nin düzensiz göçün azaltılması hedefi, tüm üye ülkelerin üzerinde anlaştığı bir konu olarak ele alınıyor. Bu amaç doğrultusunda, yeni düzenlemeyle iltica başvurularının AB sınırlarında değerlendirilmesi planlanıyor.

Liderler zirvesinde ayrıca, üçüncü ülkelerle göç anlaşmalarının imzalanması da gündeme geldi. AB, yakın zamanda Tunus ile bir prensip anlaşması imzalama hazırlığı yapıyor. Bu anlaşmanın, AB-Türkiye mülteci anlaşmasının örnek alınarak yapılacağı belirtiliyor.

Anlaşma ile Tunus'un sığınmacıları kendi kıyılarında durdurmasının yanı sıra sınır dışı edilen sığınmacıları da kabul etmesi hedefleniyor.

AB'nin reform planlarına tepki gösteren insan hakları örgütleri, ilticacılar için felakete varabilecek sonuçlar doğurabileceği konusunda uyarıyor. Alman mülteci yardım örgütü Pro Asyl, AB'nin adımını "Avrupa'da insan haklarının satılması" şeklinde değerlendirmişti.

Bu nedenle, AB'nin göç politikası ve iltica reformu konuları üzerindeki müzakereler ve anlaşmalar ilerleyen dönemlerde de önemini korumaya devam edecek.

İki günlük zirvenin gündeminde Ukrayna ve göç konusunun dışında, Çin-AB ilişkilerinde hem siyaset hem ekonomi alanlarında yeniden düzenleme, Batı Balkanlar'daki 6 ülkenin AB'ye üyelik süreçlerinin ilerletilmesi, Kosova'da gerginliğin azaltılması, Kıbrıs konusunda ise müzakerelerin yeniden başlaması ve dijital avro gibi konular da yer aldı.

DİJİTAL AVRO HAZIRLIK AŞAMASINDA

AB Komisyonu, dijital avro kullanımına yasal çerçeve oluşturmak için hazırladığı düzenleme teklifini sundu.

Teklife göre, dijital avro, Avrupa Merkez Bankası (ECB) tarafından çıkarılan ve halkın kullanımına açık bir Merkez Bankası dijital para işlevi görecek. Dijital avro, nakit avronun dijital uyarlaması olarak kullanılacak.

Kripto varlıkların aksine dijital avronun arkasında ECB bulunacak ve nakit avroda olduğu gibi tutulan her dijital avro doğrudan ECB tarafından desteklenecek.

ECB, dijital avronun güvenilirliğini, değerini, istikrarını ve itibarını korurken nakit avro ile değiştirilebileceğinin güvencesini sağlayacak.

Dijital avro ile Avrupa çapında alternatif bir ödeme çözümü sunulacak, kişi ve işletmeler mevcut seçeneklere ilave olarak dijital avro ile ödeme yöntemini kullanabilecek. Dijital avro; Avro Bölgesi'nde geniş çapta kabul gören, ucuz, güvenli ve resmi para birimi haline gelecek.

AB LİDERLERİ: KIBRIS MÜZAKERELERİ YENİDEN BAŞLAMALI

AB Liderler Zirvesi’nde “Dış İlişkiler” başlığı altında bir bildiriye yer verildi. Bildirinin “Doğu Akdeniz” bölümünde Kıbrıs sorununa ve AB-Türkiye ilişkilerine değinildi.

AB Konseyi’nin; Kıbrıs sorununun BM çerçevesi içinde BMGK kararları uyarınca AB’nin dayandığı temel ilkeler doğrultusunda çözülmesine yönelik bağlılığını sürdürdüğü dile getirildi.

Bildiride, “Avrupa Birliği, müzakerelerin hızla yeniden başlatılması çağrısında bulunuyor ve elindeki tüm araçlarla BM öncülüğündeki sürecin tüm aşamalarını desteklemede aktif rol oynamaya hazır” ifadeleri kullanıldı.

Türkiye hakkında değerlendirmelerin yapıldığı bölümde ise 2021 yılının Mart ve Haziran aylarında düzenlenen AB zirvelerinde Türkiye ile ilgili alınan kararların teyit edildiği belirtildi.

Bildiride, “Avrupa Konseyi Türkiye’de yapılan son seçimlerin ışığında AB Yüksek Temsilciliği ve AB Komisyonunu, AB Konseyinin belirlediği araç ve seçeneklere dayanarak, stratejik ve ileriye dönük bir şekilde ilerlemek amacıyla Avrupa Birliği-Türkiye ilişkilerinin gidişatına yönelik yeni bir rapor sunmaya davet ediyor” ifadelerine yer verildi.

KOSOVA VE UKRAYNA İÇİN NATO-AB ORTAKLIĞI

AB Konseyi Başkanı Michel, AB üyesi ülkelerin çoğunun NATO üyesi de olması nedeniyle, AB Liderler Zirvesi oturumlarına Jens Stoltenberg'in katılmasının, gelecek ay Vilnius'ta yapılacak zirveye hazırlık niteliği taşıyacağını söyledi.

Stoltenberg ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel, toplantı girişinde, ortak basın açıklaması yaptı.

NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Kosova'daki durumun, AB ve NATO'nun iş birliğinin işleyişine iyi bir örnek teşkil ettiğini belirterek, NATO'nun sahadaki askeri varlığının AB'nin diplomatik çabalarını desteklediğini ifade etti.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel ise "ABD ile yakın koordinasyon içinde tüm ara buluculuk çabalarını desteklemek için bu konuda aktif rol oynayan bazı AB üyeleriyle bir an önce bir konferans düzenleme fikrini destekliyoruz. Bence normalleşme yönünde net adımlar atmak için küresel bir yaklaşımın zamanı geldi" diye konuştu.

Stoltenberg, NATO ve AB'nin Ukrayna'da enerji, ulaşım ve diğer kritik altyapıyı korumak için neler yapabileceğinin görüşüleceğini ifade etti.

NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Wagner grubunun Rusya yönetimine isyanıyla ilgili, "Hafta sonu gördüğümüz isyan, Rus sisteminde çatlaklar ve bölünmeler olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda bunun Rusya'nın iç meselesi olduğunun da altını çizmek gerekiyor. Herhangi bir nihai sonuca varmak için henüz çok erken" ifadelerini kullandı.

"NATO için önemli olan Ukrayna'yı desteklemeye devam etmektir" diyen Stoltenberg, Vilnius Zirvesi'nde, Ukrayna'nın NATO ile beraber çalışabilir standartlara ulaşması için bir program üzerinde anlaşılmasını beklediğini tekrarladı.

Öte yandan Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel, dondurulan Rus varlıkları konusunu tartıştıklarına dikkat çekti. Leyen, "Komisyon, dondurulan varlıklarla ilgili bir teklif hazırlayacak. Bu teklifte, ihtiyatlı bir şekilde Rusya Merkez Bankası'nın dondurulan varlıklarından sağlanan karlara odaklanacağız" dedi.

Rusya'nın Ukrayna'daki büyük yıkımdan sorumlu olduğunu ve bunun bedelini ödemesi gerektiğini belirten von der Leyen, "Ukrayna'nın altyapısının büyük bir bölümünü yok eden Rusya'nın bunun onarımına ve yeniden inşasına katkıda bulunmaması söz konusu olamaz" İfadelerini kullandı.

Von der Leyen, uluslararası ortaklarla yakın iş birliği içinde Rus varlıklarının beklenmedik karlarına yönelik ihtiyatlı bir yaklaşım sergileyeceklerini vurgulayarak, Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) bu konudaki görüşlerini ve endişelerini çok ciddiye aldıklarını vurguladı.
AB Konseyi Başkanı Michel de "Dondurulmuş varlıkların Ukrayna için kullanılması konusunda çabaları ortaklarla birlikte sürdürmeliyiz" dedi.

"Bu paranın bir kısmının, Ukrayna'nın geleceği için kullanılmasının adil olacağını düşünüyoruz" mesajını veren Michel, çok ciddi olduklarını ve bu durumun bütün unsurlarını detaylıca değerlendirdiklerini söyledi.

Michel, dondurulan varlıklar konusunda benzer düşünen ortaklarla birlikte hareket etmenin öneminin altını çizdi.

Batı ülkeleri; savaş ve uygulamaya koydukları yaptırımlar kapsamında, Rusya Merkez Bankası'nın yaklaşık 300 milyar avrosunu dondurmuştu.

AB, ÇİN İLE İLİŞKİLERİ GELİŞTİRİYOR

Avrupa Birliği (AB) liderleri, Brüksel'de düzenlenen zirve toplantısının ikinci gününde bir oturumu Çin ile ilişkilere ayırdı.

Oturumun sonunda ortak bildiri kabul eden liderler, küresel zorlukların üstesinden gelmek için Çin ile yakın ilişkiler kurmaya devam etmeye, bu ülkeyi iklim değişikliği, biyoçeşitlilik, sağlık ve salgına hazırlık, gıda güvenliği, insani yardım gibi konularda daha iddialı adımlar atmaya teşvik etme kararına vardı.

Liderler, Çin ile ticari ve ekonomik ilişkinin dengeli ve karşılıklı olarak faydalı olması için eşit şartlar sağlamaya çalışma konusunda mutabık kaldı.

AB ülkeleri, ikili ilişkilerde "ayrışma ve içe dönme" yaklaşımından uzaklaşarak, tedarik zincirleri dahil olmak üzere bağımlılıkları ve riskleri azaltmaya çabalama taahhüdünde bulundu.

AB liderleri, Tayvan Boğazı'nda artan gerilimden endişe duyduklarını ifade ederek, "Tek Çin" politikasının ve statükoyu güç veya baskı yoluyla değiştirmeye yönelik her türlü tek taraflı girişime karşı tutumlarını vurguladı.

AB liderleri, Çin'e Ukrayna'daki savaşı durdurması için Rusya'ya baskı yapma çağrısı yaptı.

ZELENSKİ’NİN ÜYELİK TALEBİ KABUL GÖRMEDİ

Ukrayna Lideri Zelenski, ülkesinin Avrupa Birliği (AB) süreci hakkında konuşmuş, Haziran 2022'de aday ülke statüsü verilen Ukrayna'nın AB'ye katılımı için açık ve net bir karar verilmesi gerektiğini belirtmişti.

Zelenski, AB üyelik sürecinin hızlandırılması gerektiğini savunarak, “Sonbaharda AB'ye katılımımız konusunda net, olumlu bir karara ihtiyaç var” demişti.

Moldova ve uzun vadede Gürcistan için de benzer şekilde güvenlik temeli oluşturulmasını talep eden Zelenski, Belarus için de gelecekte benzer bir ihtiyaç duyulacağına inandığını söylemişti.

AB ve NATO yetkilileri Ukrayna’ya olan desteği her fırsatta dile getirmelerine karşın savaş durumunda üyeliğin onaylanmasını doğru bulmadıklarını ifade ediyordu.

Beklendiği üzere zirvede, Ukrayna’nın üyeliği konusunda bir çıkarıma varılmadı.

Buna karşın Avrupa Birliği; Çin ve NATO üyesi Türkiye ile olduğu gibi aday ülkeler ve diğer ülkeler ile müzakere ve anlaşmalar sağlayarak etki alanını siyasi olarak genişletmeye devam ediyor.