Yeni göç dalgası: Afganlar neden Türkiye’ye geliyor?

Fethiye Mutaf Narin/INTELL4

Afganistan’da yaklaşık 20 yıldır konuşlu bulunan Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) askerlerinin çekilme süreci devam diyor. ABD başta olmak üzere yabancı askeri güçlerin, 31 Ağustos’a kadar kademeli olarak ülkeyi terk etmesi planlanıyor.

Ancak bu süreçte Kabil yönetiminin iktidar kavgaları nedeniyle zayıf olması, Taliban’ın ise son dönemde şiddetini hiç olmadığı kadar arttırması ülkede yanan ateşi körüklüyor.

Özellikle Taliban’ın ABD’nin çekilme açıklamasının ardından, şiddetini daha önce hiç olmadığı kadar artırması, bölgede yaşayan sivillere zarar veriyor. 

AFGANİSTAN’DA SON DURUM

Taliban örgütü, Kabil yönetiminin tüm müdehalelerine rağmen Helmend eyaletinin Leşkergah şehrine doğru ilerleyişini sürdürüyor. Leşkergah, Afganistan için oldukça kritik bir öneme sahip. Çünkü Taliban, Leşkergah'ı ele geçirirse ilk defa bir vilayetin yönetim merkezini kontrolü altına almış olacak. Bu durum Afgan hükümeti için büyük bir darbe olarak nitelendiriliyor. 

Son olarak Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani de ülkedeki güvenlik durumunun kötüleşmesinden ABD’yi sorumlu tutarak, Taliban'ın barış istemediğini, müzakereye sıcak bakmadığını ve 20 yıl öncesine göre çok daha acımasız hale geldiğini kaydetmişti.

AFGANLAR NEDEN TÜRKİYE’YE GELİYOR?

Taliban'ın eylemlerinden endişe duyan halk ise komşu ülkelere sığınarak savaştan kaçmak istiyor. Ülkeyi terk edenlerin sayısı daha çekilme tamamlanmadan yüz binlere ulaşmış durumda. Afganistan’dan gelen düzensiz göçmen akını,  komşu ülkeler ile birlikte Asya ve Avrupa’daki birçok ülkeyi endişelendiriyor. Ancak Avrupa ülkelerinin göçmen konusunda katı ve sert bir tutum takındığı biliniyor. 

Afgan halkı, Taliban’ı en çok Pakistan’ın desteklediğine ve ülkedeki çatışmaların arkasında Pakistan’ın olduğuna inanıyor. Bu nedenle Pakistan’a gitmek istemeyen Afganlar, önce sınır komşusu İran’a yöneliyor. Ardından ise Van üzerinden yasa dışı şekilde Türkiye’ye geçiyor. Türkiye’ye gelen Afganların, Avrupa’ya geçmek istediği öne sürülüyor. 

TÜRKİYE YENİ GÖÇ DALGASIYLA KARŞI KARŞIYA

Afganistan’dan Pakistan ve Türkiye’ye yönelen mülteci akınının akıbetinin ne olacağı henüz bilinmiyor. Ancak Van'ın İran sınırındaki ilçeleri Saray, Özalp, Başkale ve Çaldıran’da ki  göçmenlerin ülkeye geçiş görüntüleri, geçmiştekinden kat kat büyük bir göç dalgasının yaşandığı yorumlarına neden oluyor.

Ayrıca Van Barosu, kentte göçmenlerle ilgili en fazla çalışma yürüten kurumlar arasında yer alırken, hükümet, göç dalgasını engellemek adına İran sınırına duvar inşa ediyor. 

Göç İdaresi Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre Türkiye’de yakalanan düzensiz Afgan göçmenlerin sayısı şöyle: 

2014: 12.248
2015: 35.921
2016: 31.360
2017: 45.259
2018: 100.841
2019: 201.437
2020: 50.161

2021 yılında, 7 Temmuz itibariyle yakalanan toplam düzensiz göçmen sayısı ise 62.687.

Yakalanmayan ya da genel olarak herhangi bir resmi kaydı bulunmayan düzensiz göçmenlerin sayısı ise bilinmiyor.

ABD, TÜRKİYE’Yİ İŞARET ETTİ!

Öte yandan ABD ise Taliban tarafından hedef alınabilecek binlerce Afgan için yeni bir mülteci programı hazırladı. ABD’nin Afgan mültecileri kabul etmek için hazırladığı 'Priority Two' isimli plana göre, ABD’ye yerleşmek isteyen Afganlar ülkelerini kendi imkanlarıyla terk edecek ve üçüncü bir ülkeye geçecek.

Buna göre, Afgan mültecilerin ABD'ye başvuru sürecinin tamamlanması için bu ülkelerde 12 ila 14 ay beklemeleri gerekecek. 

Pakistan hükümeti, artık maksimum sınırına ulaştığını ve daha fazla Afgan mülteciyi kabul edemeyeceğini bildirdi.

Gazetecilere açıklamalarda bulunan ABD Dışişleri yetkilisi "Potansiyel çıkışlara hazırlıklı olmak için komşu ülkelerle ve Birleşmiş Milletler ile şimdiden temastayız" dedi. İsmi açıklanmayan yetkili, Pakistan'ın Afganistan sınırının açık kalmasının önemli olduğunu, bazı kişilerin de İran üzerinden Türkiye'ye seyahat edebileceğini söyledi. 

Geçtiğimiz günlerde Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz’da, Türkiye’nin Afgan mültecilerin sığınması için Almanya, Avusturya ya da İsveç’ten daha doğru yer olduğunu kaydetmişti. 

Fethiye Mutaf Narin/INTELL4

fethiyemutaf@intell4.com