Dünyada aşırı sağcı liderler yeniden yükselmeye çalışıyor
İngiltere’de Boris Johnson, ABD’de Donald Trump, Brezilya’da da Jair Bolsonaro iktidara gelmişti. İtalya’da Giorgia Meloni, Macaristan’da da Viktor Orban iktidarda. Fransa’da ise Le Pen iktidar olma yolunda ilerliyor. Peki, bu liderler hangi söylemlerle seçmenleri ikna ediyor? Bu ülkelerde aşırı sağ nasıl yükseliyor?
Boris Johnson; 23 Temmuz 2019'da, Muhafazakar Parti’nin lideri seçildi. 24 Temmuz 2019'da Theresa May’in istifasını ardından İngiltere Başbakanı olarak görevlendirildi.
İngiltere’deki 2019 erken genel seçimlerde Boris Johnson liderliğindeki Muhafazakar Parti, 642 seçim bölgesinde 360 milletvekilliği kazanarak tek başına hükümeti garantiledi.
Seçimler öncesinde Muhafazakar Parti lideri ve aşırı sağcı Johnson, İngiltere’nin AB’den ayrılmasını, göçün kontrolü için Avustralya'da uygulanan puana dayalı sisteme geçilmesini, gelir vergisi, katma değer vergisi ve sigorta primlerinde artış yapılmamasını, gelişmekte olan ülkelere plastik ihracatının yasaklanmasını, üreticilerin kendi atıklarının maliyetini tamamen kendilerinin üstlenmesini vaat etmişti.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, kendisine yönelik istifa çağrılarına rağmen uzun bir süre daha iktidarda kalmayı hedeflediğini söylemişti. Haziran 2022’de, G-7 liderler zirvesinde konuşan Boris Johnson, “Şimdi ciddi olarak bir üçüncü dönemi düşünüyorum. Sonra ne olabileceğini tahmin edebiliyorsunuz. Elbette bunu ikinci dönem bittiğinde bir kez daha değerlendireceğim. Üçüncü dönem 2030’ların ortasına kadar sürüyor” ifadelerini kullanmıştı.
Kabinesi ve partisinde yaşanan istifalar, başbakanlıkta koronavirüs kısıtlamalarını ihlal eden partiler gibi bir dizi olayın ardından üzerinde istifa baskısı oluşan Boris Johnson, 6 Eylül’de başbakanlık görevini bıraktı.
Halefi Lizz Trus’ın istifa etmesiyle birlikte Boris Johnson’ın Muhafazakar Parti’nin liderlik yarışına tekrar girmeyi planladığı iddia edilmişti.
Donald Trump ise 8 Kasım 2016 yılındaki seçimlerde iktidara, “Amerikalıların çıkarlarını ve haklarını savunduğunu" söyleyerek geldi.
Trump, 3 Kasım 2020 tarihindeki seçimleri ise kaybetti.
Eski ABD Başkanı Donald Trump, 2024 ABD Başkanlık seçimleri için yeniden aday olduğunu açıkladı. Ulusallık vurgusu üzerinden seçim propagandalarına başlayan Trump, “İki yıl önce büyük bir millettik ve yakında yine büyük bir millet olacağız. Amerika'nın çöküşü, Biden ve hükümetimizi yerle bir eden radikal sol kaçıklar tarafından bize dayatılıyor. Bu düşüş bir kader değil” diye konuştu.
Brezilya’da ise Jair Bolsonaro 1 Ocak 2019 tarihinden günümüze kadar devlet başkanlığı görevindeydi. Ancak, Bolsonaro 2022 devlet başkanlığı seçimlerini kaybetti.
Bolsonaro, Amazon Ormanları’nda çıkan yangınlar karşısında izlediği politikalar nedeniyle eleştirildi. Milyonlarca kişinin ölümüne neden olan koronavirüs salgınından “küçük bir grip” olarak bahsetmesi ise kamuoyunda büyük bir yankı buldu. Tüm bu olanlar sonrası Bolsonaro, 2022 devlet başkanlığı seçimlerini rakibi Luiz Inacio Lula da Silva’ya kaptırdı.
Bolsonaro taraftarı kamyoncular ise otoyolları kapatarak, gösteriler düzenledi. Taraftarlar aşırı sağcı lideri iktidarda tutmak için askeri müdahale çağrısı yaptı.
Yenilgiyi kabul etmeyen Bolsonaro, “öfke ve adaletsizlik duygusunun” meyvesi olduğunu savunuyor.
MACARİSTAN’DA VİKTOR ORBAN İKTİDARI DEVAM EDİYOR
Nisan 2022 seçimlerinde, 12 yıldır iktidarda olan Macaristan Başbakanı Viktor Orban büyük bir zafer kazandı.
Orban bir toplantıda, “Avrupa dışı ırklarla karışmak istemiyoruz. ABD, Çin, Asya ülkeleri, Rusya ve İslam ülkeleri Avrupa’yı kıskaca aldı. Avrupalı halklarla karışıyoruz ama Avrupa dışı halklarla karışmak niyetinde değiliz, buna asla izin de vermeyeceğiz” ifadelerini kullanmıştı.
Muhalefet ittifakının ortak başbakan adayı Peter Marki-Zay ise seçim yenilgisini kabul ettiği konuşmasında muhalefetin yenilgisini ülkede demokrasinin eksikliği ile iktidar ve muhalefetin sahip oldukları maddi imkanlar arasındaki farklarla ve Orban'ın yalana dayalı olduğunu iddia ettiği kampanyasıyla açıkladı.
İTALYA’DA MELONİ İKTİDARDA
İtalya’da aşırı sağcı lider Giorgia Meloni, 25 Eylül’de yapılan genel seçimlerden yüzde 26,2’lik oy olarak birinci çıktı.
Meloni, geleneksel aile yapısını ve Hristiyan kökenleri sert bir dille savunuyor. Göçmen geçişlerinin engellenmesi için Libya’ya deniz ablukası uygulanmasını öneren Giorgia Meloni, İslam karşıtlığı ile biliniyor.
Meloni daha önce yaptığı açıklamalarda, “Avrupa'nın İslamlaşmaması için savaşacağız” ifadelerini kullanmış, “Müslüman bir kıta olma niyetinde değiliz. Eğer bu haçın size hakaret ettiğini düşünüyorsanız burası sizin yaşamanız gereken yer değil. Dünya geniş müslüman milletlerle dolu" şeklinde konuşmuştu.
FRANSA’DA LE PEN OYLARINI ARTIRIYOR
Fransa’daki aşırı sağcı Marine Le Pen, ülkesinin Avrupa Birliği sınırlarında kontrolleri tekrar devreye sokmak, AB hukukunun üstünlüğüne son vermek, iş bulma ve barınmada Fransız vatandaşlarına öncelik vermek, göçü kesmek için Schengen’i yeniden müzakere etmek istiyor.
Nisan 2022’de Fransa Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda Emmanuel Macron ile yarışan Le Pen, yarışı kaybetse de oylarını artırmayı başardı. Üçüncü kez cumhurbaşkanı olmak için yarışan Le Pen 2017’ye kıyasla oylarını yaklaşık yedi puan artırdı.
Oylarını artıran Le Pen’in bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde daha da güçleneceği ve iktidara gelebileceği düşünülüyor.