AB, ihracatı yükselterek dış ticaret dengesini tersine çevirdi
Avrupa Birliği, uzun bir süre sonra dünyanın geri kalan ülkeleri ile arasındaki ticaret dengesini olumlu yöne çevirdi. Art arda altı çeyrek dönem dış ticarette açık verdikten sonra ihracatı yükselten AB, dış ticaret hacminin pozitife döndüğünü açıkladı. Çin’in global piyasalarda güçlenmesinin, Brüksel’in ticaret açığının oluşmasında etkili olduğu aktarıldı.
Baran Döner - barandoner@intell4.com
Eurostat kurumu tarafından paylaşılan yeni rapora göre; bu olumlu değişim, örgütün 1 milyar avroluk bir fazla elde ettiği 2023 yılının ikinci çeyreğinde gerçekleşti.
AB yapımı kimyasalların, teknolojik aletlerin, araçların, yiyecek ve içeceklerin küresel düzeydeki ihracat hacmi; yükseliş eğilimini sağlayan başlıca etken oldu.
Bu ürünlerin ihracatı, Ukrayna'da başlayan savaş sonrası artan fiyatlar nedeniyle olağanüstü derecede yüksek kalan gaz ve petrol gibi enerji ürünlerinin ithalatını büyük oranda dengeledi.
Avrupa Birliği, üye devletlerin ekonomik krizden kurtulma yolu olarak ihracata yöneldiği 2010’lu yılların bir bölümünde istikrarlı giden bir fazlalık görmüştü. Fakat bu yönelim, enerji krizinin başlamasıyla aniden sona erdi.
AB, yabancı fosil yakıt üreticilerine fazlaca bağımlı olması sebebiyle küresel pazarlardaki güçlü fiyat dalgalanmalarından oldukça etkileniyor.
2021 yılının ortasından bu yana örgüt, enerji arzını güvence altına almak, ekonomiyi işleyecek durumda tutmak ve elektrik kesintilerinden korunmak adına ağır bir fatura ödemek durumunda kaldı.
Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) açıkladığı verilere göre; AB, geçtiğimiz yıl sadece gaz ithalatına 400 milyar avro civarında bir para harcadı.
ÇİN PİYASAYI DOMİNE EDİYOR
Günden güne yükselen sanal tüketim kültürü ve hacminin getirdiği alışveriş çılgınlığı, önemli miktarda bir paranın başta Çin olmak üzere Asya'da ucuz iş gücü ile üretim yapan ülkelere gitmesine sebep oluyor.
Özellikle Çin’in küresel piyasada giderek daha da güçlenmesi, ilerleyen dönemde tekel bir güç olabileceklerinin sinyallerini veriyor.
Bu durum da benzer biçimde ticari dengeyi altüst etti ve AB’yi, ortak para biriminin uygulamaya konulmasından bugüne kadar geçen sürede yaşanan en derin ticaret açığına mahkum etti.
27 üye ülkenin ticaret açığı, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde yaklaşık 155 milyar avroya ulaştı ve bu durum tarihteki en yüksek seviye olarak kayıtlara geçti.
Enerji piyasalarındaki değerlerin standart sapmaları ve spekülasyonları azaldıkça durum tersine dönerek istikrar sağlamaya başladı.
Avrupa Birliği’nin özellikle son dönemde yenilenebilir enerjiye öncelik vermesi, farklı tedarikçiler ile ticaret yapması ve gaz ve petrol ithal etmek için daha az harcama öngörmesi;
ticaret dengesini biraz olsun toparladı.
Birlik, önceki döneme göre, enerji ithalatında yüzde 15,6'lık bir düşüş yaşadı.
2023 yılının ikinci çeyreğinde bu şekilde ilk ticari fazla elde edilmiş ve pozitif bir dönüş yaşanmış oldu.
AB NİSAN AYINDA AÇIK VERMİŞTİ
Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) AB ve Avro Bölgesi'nin nisan ayı uluslararası ticaret verilerini yayınladığı raporda açıkladığı verilere göre; AB'nin ihracatı, nisan ayında geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 3,5 düşerek 192 milyar avro, ithalatı da yüzde 15,4 azalarak 206 milyar avro seviyelerine gerilemişti.
Bu verilerin ardından AB’nin dış ticaret açığı nisan ayında yaklaşık 14,1 milyar avroyu görmüştü.
Avro Bölgesi'nde ise ihracat; nisan ayında 2022 yılının aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 3,6 azalarak 216 milyar avro, ithalat ise yüzde 11,9 düşüşle 227,7 milyar avro oldu. Bölgenin ticaret açığı, aynı ayda 11,7 milyar avro olarak kayıtlardaki yerini aldı.
Bu dönem içerisinde AB ülkelerinden en fazla ithalat yapan ülkeler 37,6 milyar avro ile ABD, 24,8 milyar avro ile İngiltere, 17,1 milyar avro ile Çin, 13,8 milyar avro ile İsviçre ve 8,7 milyar avro ile Türkiye olarak açıklandı.
Avrupa Birliği ülkelerine en fazla ihracat gerçekleştiren ülkelerin başında 42,2 milyar avroluk bir hacimle Çin Halk Cumhuriyeti gelirken; onu 27,6 milyar avro ile ABD takip etti.
İngiltere ve İsviçre, sırasıyla 14,9 milyar ve 10,6 milyar avroluk değerlerle listeye üçüncü ve dördüncü sıradan dâhil olurken; Norveç 8,9 milyar avro ve Türkiye 7,9 milyar avro ile beşinci ve altıncı sıralarda onları izledi.
TİCARET FAZLASI NEDİR?
Ticaret dengesi, bir ekonomide ihracat ve ithalatın payını açıklayan ve bunun sonucunda açık verip vermediğini belirten bir göstergedir.
Bir ülke veya Avrupa Birliği’nin durumunda olduğu gibi bir grup ülke; ithal ettiğinden daha fazla ürün ihraç ettiğinde, fazlalık veya pozitif ticaret dengesi ortaya çıkar.
Tersi bir durumda ise ülkeler ihraç ettiklerinden daha fazlasını ithal ettiklerinde açık verir veya ticaret dengeleri negatife düşer.
Açıklanan rakamlar çoğu zaman bir ekonominin güncel durumunu tanımlamak için kullanılır.
Bazı uzmanlara göre; ticaret dengesi aşırı basit göstergeler teşkil eder ve büyüme, istihdam veya üretkenlik gibi diğer faktörlerin mutlaka hesaba katılması gerekir.
Örnek olarak dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD, 1970'li yıllardan bu yana sürekli olarak ticaret açığı veriyor.
İlerleyen dönemde AB’nin dış ticaretini pozitif şekilde götüreceği düşünülüyor ancak Çin’in küresel piyasada oynadığı rol AB’nin işini oldukça zorlaştıracak gibi görünüyor.