BRICS Zirvesi bugün Johannesburg'da başlıyor: Güney emin adımlarla geliyor

Dünyanın farklı bölgelerinden birçok ülke BRICS’e katılmak için sırada bekliyor. ABD’nin önderliğindeki küresel hiyerarşiye meydan okumak amacıyla kurulan BRICS’in öncelik olarak kendi içerisindeki problemleri çözmesi gerekiyor.

Büyük nüfuslara ve büyük ekonomilere sahip olan BRICS grubunun kurucu üyeleri Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika dünyanın dört bir yanından takip edilecek olan ve üç gün sürecek BRICS Zirvesi için Johannesburg’da bir araya geliyor.

BRICS ÖRGÜTÜNÜN AMACI NEDİR?

BRICS, 2009 yılında kurulan ve 2011 yılında Güney Afrika’nın katılması ile birlikte 5 üyenin oluşturduğu çok kapsamlı bir örgüt.

G7 tarafından temsil edilen ve birçok alanda iş birliği yapan kuzey karşısında yükselen yeni küresel güneyi temsil ediyor.

Son olarak Soğuk Savaş rejimi döneminde görülen Doğu-Batı savaşı günümüzde Kuzey-Güney olarak devam edecek gibi görünüyor ve yeni bir iki kutuplu dünya düzeni oluşmaya başlıyor.

Yeni dünya düzeninin temellerinin oluşturulması için uluslararası ilişkilerin, diyalogların ve kuralların resmiyete bağlandığı ve ülkelerin taraflarını seçmeye başladığını görüyoruz.

BRICS örgütünün uluslararası düzeydeki yerini ve konumunu değerlendirirken dünya nüfusunun yaklaşık olarak yüzde 43’ünü ve dünya ticaret hacminin yaklaşık olarak yüzde 16’sını kapsadığını söyleyebiliriz.

Örgütün Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYİH), G7 topluluğunun GSYİH’sini rahat bir şekilde geride bırakıyor. BRICS örgütü, küresel güney olarak adlandırılan yerde ağır tarafı temsil ediyor.

BRICS’e dahil olmak amacıyla başvuran 8 Arap ülkesinin yanında örgüte katılmak için bekleyen ve başvuran 23 ülke bulunuyor. Bunların dışında sadece katılma isteğini ileten yaklaşık 20 ülke daha bulunuyor.

Her yıl farklı dönemlerde düzenlenen BRICS Zirvesine toplam 67 ülkenin lideri davet edildi. Konuşulacak konular ile ilgili uluslararası kurum ve kuruluşların üst düzey yetkilileri ve iş dünyasının önde gelen isimlerine de davet gönderildi.

GÜNEY ARTIK KÜRESEL OLARAK TEMSİL EDİLİYOR

Geçtiğimiz haziran ayında Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar, Güney Afrika’da düzenlenen dışişleri bakanları toplantısında açılış konuşmasında yer alarak ekonomik gücün mevcut durumunu “ulusları çok az kişinin insafına bırakan bir kontrol biçimi” olarak yorumladı.

Bu açıklama, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin elinde tuttuğu güç, İkinci Dünya Savaşı’nın bitmesi ile birlikte ortaya çıkan ve gücün sadece beş ulusla sınırlı kaldığı dünyada gelmekte olan yankılanan bir düşünce olarak nitelenebilir.

Son dönemde dünyada ABD liderliğinde devam eden düzende çatlaklar oluşmaya başladığı düşünülüyor. Askeri ve ekonomik olarak baskın bir güç konumunda bulunan Çin, ABD’yi test ederek geri plana düşürmeye çalışıyor.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Abdullahiyan, geçtiğimiz hafta Riyad’a ziyaret gerçekleştirdi ve Çin’in ara bulucu rolü sayesinde Orta Doğu ülkeleri arasındaki bağların normalleşmesine katkıda bulundu.

Batı’nın dünyadaki ağırlığını yitirdiğine bir örnek olarak Nijer ve Sahel örneklerini verebiliriz. Afrika, Latin Amerika ve Hindistan gibi gelişen ve gelişmekte olan Asya ülkeleri arasında tek kutuplu dünyayı yerle bir etmek isteyen birçok ülke bulunuyor.

Geçtiğimiz ay St Petersburg’da düzenlenen zirvede konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Afrika liderler ve üst düzey yetkililer ile bir araya geldi. Putin konuşmasında, Nelson Mandela’dan alıntılar yaparak sömürge karşıtı olduğunu dile getirdi ve bütün dikkatleri üzerine çekmeyi başardı.

Hindistan, önümüzdeki ay Yeni Delhi’nin ev sahipliğinde gerçekleşecek olan G20 zirvesinde Afrika Birliği’nin de yer alması için büyük çaba sarf ediyor.

Yeni Delhi’de bulunan Gözlemci Araştırma Vakfı (ORF) düşünce kuruluşunun üyelerinden olan Vivek Mishra, ALJAZEERA’ya yaptığı açıklamada, “Yeni dünya düzenini sağlamak için kesinlikle büyük bir alan bulunuyor. Bu alanın yaratılması için iki ana faktörün yakınlaşması gerekiyordu. Güneyinde çıkarlarını ve haklarını savunabilecek ülkelere ihtiyacı vardı. Rusya ve Çin devletleri Batı ile bugüne kadar yaşanmamış zıtlıklar yaşıyor” ifadelerini kullandı.

DOLARSIZLAŞTIRMA POLİTİKASI

Uluslararası toplumda BRICS Kalkınma Bankası olarak tanınan Yeni Kalkınma Bankası (NDB) ana merkezi Şangay’da bulunan ve BRICS örgütü üyelerine kalkınmak amacıyla finansman sağlamak amacıyla 2015 yılında kurulmuştu.

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından kurulan IMF ve Dünya Bankası gibi ABD’nin kontrolü altında bulunan kuruluşlara alternatif ve rakip olmak amacıyla kurulmuştu.

BRICS örgütü üyeleri ayrıca kendileri arasındaki işlemlerde kullanmak amacıyla yeni bir ödeme sistemi inşa ediyor.

Güney Afrika, Johannesburg’da düzenlenecek zirvede bu konunun konuşulmayacağını belirtti ancak BRICS’e özel çıkarılacak para biriminden özellikle son zamanlarda oldukça bahsediliyor.

Yeni Kalkınma Bankası dolara bağımlı durumda gözüküyor. Kurucu üyelerden Rusya’ya yönelik yaptırımlar devam ediyor ve Yeni Kalkınma Bankası, bu para birimini güvence altına almak için oldukça mücadele veriyor.

ZİRVEDE NELER KONUŞULACAK?

Johannesburg’un ev sahipliğinde 22-24 Ağustos tarihleri arasında düzenlenecek olan BRICS Zirvesinde birçok önemli konu masaya yatırılacak.

Düzenlenecek zirvenin ana konularından ve belki de en önemlisi olarak konu hangi adayların örgüte dahil edilip edilmeyeceği.

Ayrıca iklim değişikliği ve krizi, üyeler arasındaki ticaret anlaşmaları, farklı alanlarda iş birliği ve yapılacak yatırımlar da masaya yatırılması beklenen konular arasında yer alıyor.

Güney Afrika, yaklaşık 60’tan fazla ülkeye zirveye katılım amacıyla davet gönderdiğini duyurdu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, BRICS Zirvesine katılmayacağını açıkladı. Uluslararası Ceza Mahkemesi, Rusya lideri Vladimir Putin için savaş suçları işlediği iddiaları dolayısıyla tutuklama emri çıkarmıştı.

Güney Afrika ise bu anlaşmada taraf durumunda olduğu için resmi olarak bu kararı yerine getirmekte zorunlu durumda bulunuyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Johannesburg’da düzenlenecek zirveye video konferans yoluyla katılacağını açıkladı. Zirvede Rusya’yı Dışişleri Bakanı olarak görev yapan Sergey Lavrov temsil edecek.