Olimpiyat sporcuları Çin gözetim ağının hedefinde

Dünyanın en gelişmiş gözetim teknolojilerine ve ağına sahip olan Çin’in gazetecilerden yabancı uyruklu öğrencilere kadar birçok grubu takip ettiği biliniyor. Uygurlar da dahil olmak üzere ülkedeki hedef gruplar, yüz tanıma kameraları ile tespit ediliyor ve trafik lambası sistemiyle “tehlike” seviyelerine göre sınıflandırılıyor.

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in 2012 yılında göreve gelmesinden bu yana gözetim sistemlerine daha çok ağırlık verildi. Geçtiğimiz aylarda Reuters’in gündeme getirdiği ihalede Çinli teknoloji şirketi Neusoft’a 782 bin dolarlık bir gözetim sistemi sipariş edildiği ortaya çıktı.

ABD merkezli gözetim araştırma şirketi IPVM, Neusoft’un hazırlayacağı sistem ile gözetim ağı ve güvenlik güçleri arasında istihbarat bağlantısı kurulacak. Böylelikle hedef alınan grupların her hareketi izlenerek potansiyel bir tehlike görüldüğünde güvenlik güçleri hemen harekete geçebilecek.

OLİMPİYATLARA GELEN SPORCULARA GÖZETİM UYARISI

4 Şubat itibariyle Çin’in başkenti Pekin’de başlayacak olan 2022 Kış Olimpiyatları, Çin’deki insan hakları ihlalleri nedeniyle ABD ve Kanada dahil olmak üzere bazı Batılı ülkeler tarafından diplomatik olarak boykot ediliyor.

Pekin hükümeti, Uygurlara yönelik baskı ve şiddetin yanı sıra muhalif gruplara da oldukça büyük bir baskı uyguluyor. Ülkenin her yanındaki kameralar ile yüz tanıma sağlanırken, dijital ortamda da aynı gözetim sürdürülüyor. İnternet ortamındaki özgürlüğün en düşük seviyelerde olduğu ülkelerden biri olan Çin, telefon ve sosyal medya verilerine sınırsız bir şekilde erişim sağlayabiliyor.

Avrupalı bazı ülkeler, olimpiyatlar için Çin’e gidecek sporcularını ülkedeki geniş gözetim uygulamaları nedeniyle uyardı. Çin, Kış Olimpiyatları kapsamında Çin’e gelen sporculardan “My2022” adlı resmi uygulamayı telefonlarına indirmesini istiyor. Toronto Üniversitesi’nden bir araştırma grubu, uygulamanın önemli güvenlik kusurlarının bulunduğunu ve 2 bin 442 "yasadışı kelime" içeren bir sansür listesine sahip olduğunu bildirdi. Güvenlik kusurları, yetkililerin telefonlara erişmesine izin veren bir tasarım olduğunu gösteriyor.

Alman Olimpik Spor Konfederasyonu (DOSB) da bu nedenle sporcularının kişisel telefonlarını Çin’e götürmemesi için başka bir telefon verme kararı aldı. Sporcuların Çin’de kullandığı telefonların ise kendi ülkelerine dönüşte imha edilmesi planlanıyor.

Pandemi nedeniyle PCR testi yaptıracak sporcuların test sonuçları ve günlük ateş ölçümleri gibi tıbbi verilerin de My2022 uygulamasına girilmesi gerekiyor. Sporculara ayrıca Çin’de başka herhangi bir uygulama indirmemeleri yönünde de uyarı yapıldı.

Hollanda Olimpiyat Komitesi (NOK) de Almanya gibi sporcularına kişisel elektronik cihazlarını Çin’e götürmeme talimatı verdi. Aynı şekilde sporculara verilecek tek kullanımlık telefonlar olimpiyat dönüşü imha edilecek. Çin’deki dijital casusluk tehlikesine açıkça atıfta bulunan Hollanda’nın yanı sıra İngiltere de sporcularına benzer tavsiyelerde bulundu.

ÇİN SPORCULARI NEDEN GÖZETLEMEK İSTESİN?

Olimpiyatlar kapsamında Çin’e gelecek olan yabancı uyruklu sporcuların herhangi bir üst düzey siyasi yetkiliye veya kamu kurumlarına erişimi olmayacak. Sporcuların Çin’i tehdit edebilecek bir etkisi de bulunmuyor. Peki, Çin sporcuları neden gözetlemek istesin?

Bu sorunun cevabı Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) uluslararası imaja verdiği önemde yatıyor. Çin’in dünyaya yansıttığı ulusal imaj, ÇKP ve Xi için oldukça önemli. Ülke içinde Çinli vatandaşlar arasında yayılan veya içeriden uluslararası kamuoyuna yayılan bilgiler, Çin’deki otorite için tehlike oluşturuyor. Bu nedenle de her türlü enformasyon akışının kontrol edilmesi isteniyor. Pekin hükümetinin medyaya yaptığı büyük baskının altında yatan neden de bu kontrol çabasını gösteriyor.

Olimpiyatlar için gelen sporcular da bu anlamda bir istisna oluşturmayacak ve hükümet güçleri tarafından her türlü gözetime tabi tutulacak. Analistler, sporcuların en az iki kategoriye ayrılacağına işaret ediyor. Birincisi, insan hakları bağlamında Çin hükümetine karşı olanlar. İkincisi ise Çin’i destekleyen veya sempati duyanlar. İlk grup Çin’in uluslararası imajına tehlike oluştururken, ikinci grup ise Çin’e dair olumlu söylemler için kullanılabilir.

Çin’de yasaklı olan Facebook, Twitter ve Google gibi siteler, Olimpiyat Köyü olarak belirlenen resmi mekanlarda ve otellerde erişime açılacak. Ancak bu erişimin de izleneceği düşünülüyor.

Çin Devlet ve Kamu Güvenliği Bakanlığı tarafından daha çok yabancı uyruklu kişilerin tercih ettiği otellerde elektronik dinleme cihazları yerleştirildiği belirtiliyor. Bu sistemin güvenlik birimlerinin gerekli görmesi halinde Olimpiyat Köyü’ne de uygulanması bekleniyor. Buradan elde edilen veriler yalnızca olimpiyatlar kapsamında değil ileride oluşabilecek durumlar için de kullanılabilir.