Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi'nin ada ülkesine yaptığı ziyaret ve ikili ilişkilerde AUKUS'un önemi

Çin ve Yeni Zelanda, stratejik ortaklıklarının kurulmasının 10. yılında ikili ilişkilerini geliştirmeyi ve ekonomik alanda atılacak adımları artırmayı hedefliyor. İki ülke, süt ve su ürünleri gibi geleneksel sektörlerde işbirliklerini artırmayı hedeflerken; turizm, yeşil ekonomi ve dijital ekonomi gibi alanlarda da işbirliklerini geliştirmeyi amaçlıyor.

Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon, Wellington’da Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile bir araya geldi.

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Çin’in Yeni Zelanda’nın Kuşak ve Yol Girişimi işbirliğine katılımını devam ettirmesinin kendilerini mutlu ettiğini ve geleneksel alanlarda işbirliklerini güçlendirmeyi hedefledikleri söyledi.

Çin Dışişleri Bakanı, bilim, teknoloji ve yeşil gibi yeni alanlarda büyüme gerçekleştirme için Yeni Zelanda ile birlikte çalışmayı dört gözle beklediklerini söyledi.

Bakan Yi, Çin ekonomisini sağlam bir temele oturtmaya ve dünya ekonomisine daha fazla ivme kazandırmaya niyetli olduklarını ve Yeni Zelanda’ya her alanda yeni fırsatlar getirmeye devam edecek bir büyüme alanına sahip olduklarını belirtti.

Başbakan Luxon ise toplantıda ekonomik ve ticari konular, eğitim, turizm, tarım ve teknoloji dahil olmak üzere birçok alanda işbirliklerini derinleştirme beklentileri olduğunu söyledi.

2019 yılı, Çin’den Yeni Zelanda’ya giden turistler açısından 587.700’e ulaşması ile birlikte Çin-Yeni Zelanda turizm yılı ilan edilmişti. 2020 yılında yaşanan pandemi nedeniyle ise Yeni Zelanda’ya seyahat eden turist sayısında önemli ölçüde düşüş yaşanmıştı.

Çin, Yeni Zelanda’nın en büyük ticari ortağı konumunda bulunuyor. Yeni Zelanda, Çin’in Dünya Ticaret Örgütü’ne katılımını destekleyen ilk Batılı ülke ve Asya Altyapı Yatırım Bankası’na katılmaya karar veren ilk Batılı ülke olmuştu.

Yeni Zelanda aynı zamanda Mart 2017’de, Kuşak ve Yol Girişimi konusunda Çin ile işbirliği anlaşması imzalayan ilk Batılı gelişmiş ülke konumunda bulunuyor.

Yeni Zelanda’nın ekonomik kalkınması, serbest ticaret anlaşmasını da kapsayacak şekilde Çin ile gelişen yakın ilişkilerden doğrudan etkilendi. Çin’in devam eden tüketim yükseltmesinin, ada ülkesinin pandemi sonrası dönemdeki ekonomik toparlanmasına yeni bir ivme kazandırdığını söyleyebiliriz.

AUKUS KONUSU

Çin ve Yeni Zelanda arasında özellikle son 10 yıldır gelişen iyi ilişkilerin birçok sebebi var. Ekonomik ilişkiler, Kuşak ve Yol Girişimi, Çin’in Dünya Ticaret Örgütü’ne katılımının desteklenmesi ve Yeni Zelanda’nın Asya Altyapı Yatırım Bankası’na katılmaya karar vermesi gibi.

Yıllardır devam eden iyi ilişkilerin ve birbirini her alanda destekleyen iki ülkenin arasını bozabilecek tek bir konu var. Yeni Zelanda’nın ABD öncülüğünde Çin’in Hint-Pasifik’teki gücünü kırabilmek için kurulan AUKUS’a katılması.

Çin, Yeni Zelanda’nın siber savaş, yapay zeka ve hipersonik silahlar alanlarında AUKUS ile işbirliği yapmasının “kendi güvenlik çıkarlarına zarar vereceğini” belirtiyor.

Çin’in bu konudaki en büyük endişelerinden biri, Yeni Zelanda’nın teknoloji paylaşımı ve ilerlemesine yönelik olarak AUKUS örgütünde bulunan Avustralya’nın geleneksel silahlarla tasarlanmış ve nükleer güçle çalışan bir denizaltı filosu olan Aukus Pillar 2’yi içeriyor.

Çin Dışişleri Bakanlığı'nın Başbakan Christopher Luxon’a yönelik paylaştığı açıklamada, “En büyük ticaret ortağımızın düşmanı olmak için tasarlanmış bir ittifakın parçası olmanızı istemiyoruz” ifadeleri kullanıldı. Bu açıklama, Çin’in AUKUS hakkındaki net çizgisini ortaya koyuyor.

Yeni Zelanda’nın Çin ile olan ekonomik ve diplomatik ilişkileri son dönemde oldukça iyi ilerliyor ancak Yeni Zelanda’nın Avustralya gibi önemli bir ülke ile uzun süredir devam eden çok önemli güvenlik ve savunma anlaşmaları bulunuyor.

Bir taraftan Avustralya ve ABD’nin baskıları arasında AUKUS’a katılmaya zorlanan Yeni Zelanda, diğer taraftan son dönemde dünyadaki en büyük ticari ortağı konumunda bulunan Çin ile olan ilişkilerini bozmak istemiyor.

Yeni Zelanda’nın ilerleyen dönemde hangi tarafta konumlanacağını söylemek ne kadar zor olsa da tarafını seçtiği zaman üstünde oluşacak baskıyı hayal etmek pek de zor gözükmüyor.

Wang Yi’nin düzenlediği ziyaret de aslında iki devlet arasında çeşitli alanlardaki ilişkilerden daha çok Yeni Zelanda’nın AUKUS’a katılıp katılmayacağı ile ilgili.