Dışişleri Bakanı Hakan Fidan duyurdu: Türkiye BRICS’e üye olmak istiyor

Fidan, AB ile Gümrük Birliği’ne sahip Türkiye’nin, BRICS gibi farklı platformlarda çeşitli ortaklarla işbirliği fırsatlarını aramaya devam ettiğini söyledi.

Fidan, gelecek hafta Rusya’da düzenlenmesi planlanan BRICS toplantısına katılacağını dile getirdi.

Fidan, Asya’nın yanı sıra Afrika’da da işbirliğini ve çok taraflılığı desteklediklerini belirtti.

Çin medyası ise Fidan’ın “Elbette BRICS üyesi olmak istiyoruz. Bu yıl işlerin nasıl gideceğini göreceğiz” ifadelerini kullandığını aktardı.

BRICS NEDİR?

BRICS terimi, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın ekonomilerini kastetmek için kullanılıyor. BRICS, bu ülkelerin İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşuyor. 2011 yılında Güney Afrika’nın birliğe katılmasına kadar orijinal dört üye BRIC olarak adlandırılmıştı.

“BRIC” terimi 2001 yılında o zamanki Goldman Sachs Yatırım Bankası Başkanı Jim O’Neill tarafından, Building Better Global Economic BRICs isimli yayınında ortaya atıldı.

Afganistan, Arjantin, Lübnan, Meksika, Endonezya ve Türkiye, daha önce BRICS'e tam üyeliğe olan ilgilerini vurguladı.

İran, Mısır, Nijerya, Sudan, Suriye, Yunanistan ve Bangladeş de BRICS grubuna katılma yolunda adım atabileceklerini açıkladı.

1 Ocak 2024 itibariyle 5 yeni ülke daha BRICS’e katıldı. Böylelikle BRICS uluslararası kamuoyunda daha fazla yer almaya başladı. BRICS, G-7 ve G-20’ye ekonomik ve siyasi alternatif olarak kuruldu. Ancak topluluğun içinde G-7 ve G-20 ülkeleri de yer alıyor.

BRICS ilk zamanlarda sadece kurucu ülkelerle hareket ediyordu. Ancak geçtiğimiz yıldan bu yana topluluk üye sayısını artırmaya çalışıyor.

BRICS’ın en önde gelen ülkelerinden biri Rusya olarak görülürken, Çin ve Hindistan da topluluğun içindeki en dikkat çeken ülkelerden. Yeni ülkelerle birlikte üye sayısının 10’a ulaştığını söyleyen Putin, 30 ülkenin de topluluğa katılmak istediğine dikkat çekiyor.

Pekin ve Moskova, Türkiye’nin de topluluğa girmesine sıcak bakıyor. Türkiye, Batı ile ekonomik ve politik sorunlar yaşamasından dolayı topluluğa girmeye yakın görünüyor.

BRICS’IN DÜNYADAKİ ÖNEMİ NE?

Dünyanın en önemli süper güçleri arasında gösterilen Rusya ve Çin, BRICS topluluğunun içinde bulunuyor. Öte yandan kendi kıtalarında siyasi ve askeri gücünü kanıtlayan Brezilya ve Güney Afrika gibi ülkeler de BRICS’in içindeki varlığını koruyor. Ocak ayında yeni üyelerin de eklenmesiyle birlikte topluluğun bünyesindeki toplam nüfusu 3,5 milyar seviyelerinde. Bu da dünya nüfusunun yüzde 45’ine tekabül ediyor.

Sanayi sitesinin aktardığına göre, topluluğa üye ülkelerin ekonomilerinin toplam büyüklüğü 28,5 trilyon dolar seviyesinde. Bu rakam, dünya ekonomisinin yaklaşık yüzde 28’ine tekabül ediyor.

Dünyada ham petrolün yüzde 44’ünü üreten BRICS topluluğu, kalkınmakta olan ülkelerin “daha büyük bir ağırlığa ve temsile” sahip olmasını istiyor.

BRICS İş Konseyinin raporuna göre, üye ülkelerin toplam gayrisafi yurt içi hasılası (GSYİH) 56 trilyon dolar seviyelerinde. Bu rakam küresel hasılanın yüzde 31,5’ine tekabül ediyor.

Küresel ticaretin yüzde 18’ini kontrol altında tutan BRICS ülkeleri, dünya genelinde yabancı yatırımların yüzde 22’sini oluşturuyor.

BRICS ülkelerinin toplam yüz ölçümleri de dünyanın karasal yüz ölçümünün yüzde 26,7’sini oluşturuyor.

BRICS BÜYÜMEYE DEVAM EDİYOR

Güney Afrika’nın başkenti Johannesburg’da Ağustos 2023’te gerçekleştirilen BRICS Zirvesi’nde alınan karar sonrası Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Arjantin birliğe katılmıştı.

Ancak Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei, 30 Aralık’ta Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan BRICS grubu mekanizmasından çıktıklarını duyurdu. BRICS’in 2024 yılı dönem başkanlığı ise Rusya’da bulunuyor.

TÜRKİYE BRICS’E ÜYE OLACAK MI?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha önce 2018 yılında BRICS Zirvesi’ne katılım göstermişti. 2022 yılında ise Türkiye’yi ziyaret eden Putin, Ankara hükümetini BRICS’e katılmaya davet etmişti.

Türkiye daha önce Şanghay İşbirliği Örgütü’ne de katılma isteğini dile getirmişti. NATO müttefiki olan ve Avrupa Birliği’ne üye olmak isteyen Türkiye, Doğu’daki ittifaklara üye olarak denge politikası izlemek istiyor.

Doğu ile Batı arasında bir tercih yapmak istemeyen Ankara hükümeti, her iki tarafla da siyasi ve ekonomik ilişkilerini güçlendirme arayışı içerisinde. Türkiye, çok kutuplaşan yeni dünya düzeninde, Doğu ile Batı arasında bir köprü kurmak istiyor.

Rusya ve Çin’in de Türkiye’nin BRICS üyeliğine sıcak baktığı biliniyor. Önümüzdeki dönemde Türkiye’nin topluluğa üyeliği daha sık gündeme gelmeye başlayabilir. 

Türkiye’nin BRICS üyeliği, ekonomik ve ticari ilişkilerinde yeni bir sayfa açmasını beraberinde getirebilir. Ancak ABD ve Batı ülkeleri, Türkiye’nin BRICS üyeliğini olumlu karşılamayabilir.