Ermenistan Dağlık Karabağ'ı Azerbaycan toprağı olarak kabul edebilir

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Bakü'nün Ermeni nüfusunun güvenliğini sağlaması şartıyla Dağlık Karabağ bölgesini Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanımaya hazır olduklarını ifade etti. 

Reuters'ın TASS ajansından aktardığına göre Paşinyan, "Bakü'nün Ermeni nüfusunun güvenliğini sağlaması şartıyla Dağlık Karabağ bölgesini Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanımaya hazırız" şeklinde konuştu.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 'Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarını 30 yıl işgal altında tutmasına ve bölgede yıkımlar yaşatmasına rağmen Erivan hükümeti ile barış anlaşması imzalanmasının kaçınılmaz olduğunu düşündüklerini ve bunun için çaba sarf ettiklerini' söyledi.

Aliyev, Litvanya temasları ile ilgili olarak Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda ile bir araya geldi.
Görüşme sonucunda düzenlenen ortak basın toplantısında Aliyev, Ermenistan'la barış anlaşması müzakerelerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Aliyev, "Müzakerelerin Kafkasya'ya uzun vadeli barış getireceğini umuyoruz. Azerbaycan toprakları yaklaşık 30 yıl Ermenistan'ın işgali altında olmasına rağmen, işgal nedeniyle 1 milyon Azerbaycanlının kendi topraklarını terk etmiş olmasına rağmen, işgal altındaki topraklarda tüm altyapının işgalciler tarafından yıkıma uğramasına rağmen barış anlaşmasının imzalanmasının kaçınılmaz olduğuna inanıyor ve bu hedefe ulaşmak için yapıcı çabalar sarf etmeye çalışıyoruz” şeklinde konuştu.

PAŞİNYAN ile ALİYEV, BRÜKSEL’DE BİR ARAYA GELMİŞTİ

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, geçtiğimiz günlerde AB Konseyi Başkanı Charles Michel eşliğinde Brüksel’de bir araya gelmişti.

İki ülke arasında Dağlık Karabağ bölgesinin sorunları için bir süredir görüşmeler yapılıyordu. Erivan hükümeti cuma günü bir askerin Azerbaycan ordusu tarafından öldürüldüğünü, iki askerin ise yaralandığını duyurmuştu.

Azerbaycan Savunma Bakanlığı ise perşembe günü sınırda Ermenistan ordusu ile çatışma yaşandığını ve bir Azerbaycan askerinin hayatını kaybettiğini açıklamıştı.

İki ülke arasındaki Zengezur Koridoru ihtilafı; Bakü'nün 23 Nisan'da Ermenistan'ı ayrılıkçı bölgeye bağlayan tek güzergah olan Laçin koridorunun girişinde, ilk yol kontrol noktası kuracağını duyurmasıyla yeniden gündeme gelmişti.

ATEŞKES ANLAŞMASI İMZALANMIŞTI

Dağlık Karabağ’da 27 Eylül 2020’de başlayan çatışmalar, 9 Kasım 2020’de imzalanan ateşkes anlaşmasıyla son bulmuştu. Rusya, Ermenistan ve Azerbaycan arasında imzalanan anlaşma sonrası 10 Kasım 2020 itibarıyla çatışmalara son verilmiş ve taraflar pozisyonlarını korumuştu.

Azerbaycan, anlaşmayla Dağlık Karabağ içinde ilerlediği alanlarda kontrolü ele almış, Ermenistan'ın yedi bölgeden çekilme talebini kabul ettirmişti. Rusya ise Dağlık Karabağ’da 28 yıldır ulaşmak istediği askeri güce ulaşmış, yeni stratejik koridorlarda kontrolü ele almıştı.

BBC Türkçe'ye Dağlık Karabağ'ın statüsü ile ilgili konuların belirleneceğini açıklayan Rus Büyükelçi Erkhov, ilk aşamada 9 Kasım'da imzalanan anlaşmanın gereklerinin yerine getirildiğini söylemişti.

Erkhov, “Şu an için Rusya Federasyonu'nun barış gücü Dağlık Karabağ'daki temas hattına ve burayı Ermenistan'a bağlayan koridora konuşlanıyor" ifadelerini kullanmıştı.

KAFKASYA’NIN YENİ GÜNDEMİ: ZENGEZUR KORİDORU

Ermenistan’ın en güneyinde yer alan eyalet, Syunik adını taşıyor. Azerbaycan’da ise bu bölgenin adı Zengezur olarak geçiyor. Bu bölgenin doğu tarafında Azerbaycan, güney tarafında İran, batı tarafında ise Azerbaycan’a bağlı bulunan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti yer alıyor.

Zengezur Koridoru projesi, kara ve demir yolu ulaşımıyla Azerbaycan’ı direkt olarak Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne bağlamayı hedefleyen projenin adıdır. Daha geniş bir perspektiften baktığımız zaman projenin Azerbaycan’ı da doğrudan Türkiye’ye bağladığı söylenebilir.

2020 yılında Rusya’nın ara bulucu rolüyle yer aldığı ve Azerbaycan ile Ermenistan arasında imzalanan ateşkes anlaşmasının 9. maddesine göre; Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile Azerbaycan arasında ulaşım yollarının açılması planlanıyordu.

Bu maddede, “Bölgedeki tüm ekonomi ve ulaşım bağlantıları açılacaktır. Ermenistan Cumhuriyeti; insanların, araçların ve malların her iki yönde engelsiz hareketini organize etmek için Azerbaycan Cumhuriyeti'nin batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki ulaşım bağlantılarının güvenliğini garanti eder” ifadelerine yer verilmişti.

ERMENİSTAN KARŞI ÇIKIYOR, İRAN ise KAYGILI

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, önceki aylarda TV kanalı Al Jazeraa’ya verdiği röportajda, “Sözde koridor ifadesi bizim için kabul edilemezdir ve bizim için kırmızı çizgidir çünkü üçlü anlaşmaya göre bölgemizde tek bir koridor vardır ve o da Laçin koridorudur” şeklinde konuşmuştu.

Paşinyan daha sonra yapmış olduğu bir açıklamada ise “Azerbaycan bir koridordan bahsediyor. Ancak şunu net olarak söylemek isterim ki hiç kimseye Ermeni toprakları içinden bir koridor vermeyeceğiz. Ancak bir yol önereceğiz, bir yol açacağız ve bunu her an yapmaya hazırız. Azerbaycan’a bu tekliflerimizi sunduk, Azerbaycan kabul eder etmez bu anlaşmayı hızlıca uygulayabileceğiz” dedi.

Tahran ise Azerbaycan’ın tutumundan dolayı Zengezur projesi konusunda kaygılı olduklarını söyledi. Akademisyen Hakan Güneş, İran’ın kaygısını yorumlarken ‘olası yükselen milliyetçilik’ konusuna dikkat çekerek şunları söyledi:

“İran'ın rahatsızlığı temel olarak Azerbaycan'ın daha da güçlenmesi. İran, kendi kuzeyinde ciddi bir nüfus oluşturan İran Azerilerinin milliyetçi yükselişlerinden büyük bir kaygı duyuyor. Türkiye'nin Kafkasya'daki gücünün artmasından da kaygı duyuyor. Bir de Ermenistan'ın abluka altında olmasından dolayı çok büyük rakamlarla olmasa da İran'a ekonomik epey bağımlılığı var. Ama bunlar detay, İran’ın asıl kaygısı milliyetçilikle ilgili.”

RUSYA, TÜRKİYE VE AZERBAYCAN DESTEKLİYOR

Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, 2021 yılında devlete ait bir TV kanalına verdiği röportajda, “Zengezur Koridoru'nun oluşturulması ulusal, tarihi ve gelecekteki çıkarlarımızla tam olarak örtüşüyor. Ermenistan istese de istemese de Zengezur Koridoru'nu hayata geçireceğiz. Eğer Ermenistan isterse bu konuyu daha kolay çözeceğiz, istemezse zorla çözeceğiz” şeklinde konuşmuştu.

Azerbaycan’ın bu konuda ısrarcı olduğunu vurgulayan Aliyev “Zengezur Koridoru'nun Azerbaycan'dan geçen kısmında demiryolunun yüzde 40'ı, karayolunun yüzde 70'i tamamlandı. İşler 2024'te tamamlanacak ve sonuçta yeni nakliyat koridoru oluşturulacak" ifadelerini kullanmıştı.

Türkiye ile Azerbaycan’ın 15 Temmuz’da imzaladıkları ŞUŞA Beyannamesi ile proje, iki taraf açısından da bir resmiyet kazanmış gibi gözüküyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen yıl Azerbaycan ziyareti esnasında yaptığı açıklamada, “Bu coğrafyadan geçecek kara ve demir yolu hatları sadece Azerbaycan ve Türkiye için değil, tüm bölge ülkeleri için ekonomik ve ticari fırsatlar doğuracaktır. Gün gelecek Zengezur'dan çıkıp İstanbul'a kadar gidebileceğiz, Iğdır, Kars’a gidebileceğiz ve bölgenin transit lojistik merkez olma konumu perçinlenecektir. Bu gelişmeden İran, Gürcistan, Ermenistan dahil Azerbaycan'ın tüm komşuları istifade edecektir” ifadelerini kullanmıştı.

Moskova ise ateşkes anlaşmasının garantör ülkesi olarak Azerbaycan ve Nahçıvan arasında genel olarak yeni ulaşım yolları açılmasını desteklediğini açıkladı. Anlaşmanın 9. maddesinde, “Ulaşım kontrolü, Rusya Federasyonu Federal Güvenlik Servisi Sınır Muhafıza Servisi organları tarafından gerçekleştirilecektir” ifadeleri de yer alıyor. Bunun anlamı ise yeni yapılacak her türlü ulaşım yollarının kontrolü Rusya güçlerinin elinde olacak.