3 soruda Fransa seçimleri: Ukrayna krizi son anketleri nasıl etkiledi?

Fransa’daki cumhurbaşkanlığı seçimi için sayılı günler kaldı. 10 Nisan’da sandık başına gidecek olan 48 milyon Fransız seçmen, gelecek beş yıl için cumhurbaşkanını belirleyecek.

Sekiz erkek ve dört kadının yarıştığı seçimde toplan 12 aday bulunuyor. İkinci dönem için adaylığını açıklayan mevcut Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, merkezde yer alan bir partiden yarışa katılıyor.

Macron’un en güçlü rakibi Marine Le Pen ise sağ görüşlü bir partide yer alıyor.

İslamafobik ve göçmen karşıtı açıklamalarıyla bilinen aşırı sağcı Eric Zemmour ise seçimlere katılan en uç isimlerden biri olarak dikkat çekiyor.

Valerie Pecresse, Zemmour ve Le Pen’e kıyasla daha ılımlı sağcı Cumhuriyetçileri temsil ediyor.

Jean-Luc Melenchon aşırı sol parti ve Yannick Jadot ise Yeşiller'den seçimlere katılıyor.

Fransa’nın geleneksel solu son yıllarda büyük kan kaybetti. Sosyalist Parti'ye destek, François Hollande'ın 2012-2017 yılları arasında yaptığı cumhurbaşkanlığının ardından oldukça azaldı. Gözlemciler, Hollande’ın kabinesinde Ekonomi Bakanı olarak görev yapan Emmanuel Macron'un soldaki bölünmelerden yararlanabileceğini söylüyor.

SEÇİMLER NASIL YAPILIYOR?

Fransa cumhurbaşkanlığı seçimleri çoğunlukla iki turda gerçekleştiriliyor. İki tur arasında ise 14 gün bulunuyor.

Gözlemcilerin beklediği gibi 10 Nisan’daki ilk turda hiçbir aday yüzde 50’nin üzerinde oy alamazsa, en çok oyu alan iki aday 24 Nisan’da yapılacak olan ikinci turda yeniden yarışacak.

İkinci turun galibi ise 13 Mayıs’ta cumhurbaşkanı olarak beş yıllık görevine başlayacak.

Cumhurbaşkanlığına aday olabilmek için adayların yaklaşık 42 bin seçilmiş yetkiliden 500 sponsorluk alması gerekiyor. Sponsorlukların 4 Mart'a kadar Anayasa Konseyi (Fransa Yüksek Mahkemesi) tarafından onaylanması gerekiyordu.

ANKETLERDE HANGİ ADAY ÖNDE?

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, son altı aydır yapılan anketlerde açık ara önde gözüküyor. Guardian’da yer alan son yedi günlük anket sonuçlarına göre, Fransız seçmenlerin yüzde 27.7’si ilk turda Macron’u tercih etmeyi düşünüyor. Macron’un son zamanlarda artan oy oranları ise Ukrayna savaşındaki rolüne bağlanıyor. Seçmenlerin yüzde 61'i Ukrayna savaşı söz konusu olduğunda 44 yaşındaki liderin doğru kararlar alacağına güveniyor.

Macron’dan sonra ikinci sırada yer alan Marine Le Pen ise kendisinden sonra gelen diğer adaylar ile arasını açmaya devam ediyor. 2011 yılında babasından devraldığı partinin adını değiştiren ve göçmen karşıtı imajını temizlemeye çalışan Le Pen, üçüncü kez cumhurbaşkanı adayı olarak yarışıyor.

Seçim kampanyasında geleneksel göçü engelleme ve yaşam maliyetleri konularına dikkat çeken Le Pen’in oy oranı yüzde 19.9 olarak kaydedildi. Ancak haziran ayında yapılan bölgesel seçimlerin ardından bu oranın düşük olduğu belirtiliyor.

Fransız solunu temsil eden sosyalist Jean-Luc Melanchon, yüzde 14.7 oy oranı ile üçüncü sırada yer alıyor.

Nicolas Sarkozy döneminde bakanlık yapmış olan Valerie Pecresse, hâlihazırda Ile-de-France bölgesinin yönetiminden sorumlu. Kendisini “üçte iki Angela Merkel, üç bir Margaret Tatcher” olarak tanımlayan Pecresse, yüzde 10.2 oy oranı ile dördüncü sırada. Pecresse, seçim kampanyasında göçmenlik, ekonomi ve suç oranlarına odaklanıyor.

Aşırı sağcı Eric Zemmour’un oyları, daha önceden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e “hayran olduğunu” söylemesinin gündeme gelmesiyle düştü. Irkçı açıklamalarıyla bilinen Zemmour’un oy oranı yüzde 10,7 olarak kaydedildi. Zemmour’un oylarının ise Le Pen’e kaydığı belirtiliyor.

Yeşiller’in adayı Yannick Jadot’un yüzde 5,3, sosyalist Anne Hidalgo’nun ise yüzde 2.1 oyu bulunuyor.

Sciences Po Paris'in siyasi araştırma merkezi olan Cevipof, Macron ve Le Pen arasında olası ikinci bir tur olması durumunda Fransa Cumhurbaşkanı’nın sağcı rakibini yüzde 59'a yüzde 41'e yeneceğini kaydetti. 2017’de yüzde 66 oy alan Macron, yüzde 34 oy alan Le Pen’i yenilgiye uğratmıştı.

HANGİ KONULAR BELİRLEYİCİ OLACAK?

Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline kadar Fransız seçmenler arasında en çok önemsenen konuların başında satın alma gücü, yüksek yaşam maliyeti, sağlık ve iklim değişikliğiyle mücadele gibi konular yer alıyordu.

Ancak işgalin güvenlik ve istikrar için bir tehdit olduğuna dair genel bir endişe oluştu. Bu nedenle Fransa'nın karşı karşıya olduğu zorluklar açısından Ukrayna krizine öncelik veriliyor. Fransa'nın ve Avrupa Birliği'nin Rusya'nın enerji ve gıda kaynaklarına olan bağımlılığını nasıl keseceği, ülkenin olası bir tehdide karşı nasıl korunacağı gibi konular tartışmaların merkezi haline geldi.

Ukrayna dışında ise en büyük önceliklerin ekonomi, göç ve güvenlik konuları olduğu belirtiliyor. Covid-19 pandemisinin ardından normalleşen Fransa, ocak ayında 50 yıldır en güçlü yıllık ekonomik büyümesini kaydetti. Bunun da Macron için artı puan olması bekleniyor.

Fransa’daki işsizlik Avrupa’nın biraz üzerinde olsa da Macron’un iktidara geldiğinde belirlediği hedefe yakın bir şekilde yüzde 7,4'lük düşüş gösterdi.

Göç konusunda resmi istatistikler, 2020'de Fransa'da yaşayan yaklaşık 6,8 milyon göçmen olduğunu kaydetti. Göçmenlerin büyük çoğunluğunu Cezayirliler oluşturuyor. Faslı ve Portekizli göçmenlerin yanı sıra toplam göçmen sayısının yaklaşık üçte biri ise Avrupalı.

Sağcı adaylar özellikle göç konusunu etkin bir şekilde ele aldı. Aşırı sağcı aday Zemmour, seçildiği takdirde “sıfır göç” politikası uygulayacağını ve yılda 100 bin göçmeni Cezayir, Tunus ve Fas’a geri göndereceğini söyledi.

Zemmour’un göçmenler konusundaki yaklaşımını kınayan bir diğer sağcı aday Le Pen ise cumhurbaşkanı olursa göçün büyük ölçüde azaltılması konusunda referandum yapacağını dile getirdi.