Haiti'de yaşanan olayların merkezindeki isim: Jimmy Cherizier kimdir?

Haiti’de başkent Port-au-Prince’in yaklaşık olarak yüzde 80’ini kontrol altına çetelerin liderleri, Başbakan Ariel Henry’nin istifasını istiyor.

Bu çetelerin en güçlü liderlerinden biri de “Barbekü” olarak bilinen G-9 ailesi ve müttefiklerinin başında bulunan Jimmy Cherizier.

Cherizier, yaşanan olayların ardından bir paylaşımda bulunarak, “Haiti polisi ve ordusundan sorumluluklarını yerine getirmelerini ve Ariel Henry'yi tutuklamalarını istiyoruz. Halk bizim düşmanımız değil; silahlı gruplar da onların düşmanı değil” ifadelerini kullandı.

Ülkede, Temmuz 2021’de Cumhurbaşkanı Jovenel Moise’nin öldürülmesinin ardından Cherizier, ülkenin yozlaşmış siyasi eliti olarak tanımladığı kişilere karşılık olarak kendisini “devrimci” olarak nitelendiriyor.

Cumhurbaşkanı Moise, öldürülmeden hemen önce Ariel Henry’yi başbakan olarak atamıştı. Bu nedenle ülkede pek çok kişi o günden bu yana Henry’nin meşruiyetini sorgulamaya devam ediyor.

JİMMY CHERİZİER

Dünyanın en kanun tanımayan ülkelerinden birinde en tehlikeli dokuz suç örgütünün liderliğini üstlenen Jimmy Cherizier, birçok kişi tarafından Haiti’nin en güçlü lideri olarak görülüyor.

Cherizier’i önemli kılan ise iş hayatına polis memuru olarak başlamış olması. 2018 yılında işinden kovulana kadar Haiti Polisinin ayaklanmalar ya da protestoları kontrol altına almaktan sorumlu olarak Kitle Kontrol Biriminde görev yapıyordu.

Haiti’de hükümet yetkilileri, 2017-19 yılları arasında ülkenin gecekondu mahallerinde yaşanan katliamlardan Cherizier’i sorumlu tutuyor ancak Cherizier ise bu suçlamaları reddediyor.

Cherizier, bu sürecin ardından 2020 yılında Youtube kanalından bir açıklama yaparak, “G-9 ailesi ve Müttefikleri” olarak isimlendirdiği yeni bir ittifak kurduğunu duyurdu.

Harvard tarafından yayımlanan rapora göre G9, 2020 yılının ortalarında Cite Soleil'de en az 145 kişiyi öldürmek ve "Moise'nin siyasi rakiplerinin elindeki bölgeleri ele geçirmek için" çok sayıda kadına tecavüz etmekle suçlanıyor.

"Bölge sakinleri, Moise ve partisine seçim desteği sağlamak amacıyla siyasi bağlantıları nedeniyle hedef alındıklarına inanıyor" denilen raporda, "G9'un hem Moise yönetimi hem de Haiti Polisi ile bağları olduğu bildiriliyor" ifadeleri kullanıldı.

Jimmy Cherizier, katliamlar ile bağlantısı olduğu iddialarını defalarca reddetti. Kendisinin bölge halkına yardım eden bir toplum lideri olduğunu ve silahlı bir devrime öncülük ettiğini söyleyerek, eşitsiz sistemi ve onu kontrol eden elitlerle savaşmak için gerekirse her çocuğun eline silah vereceğini söyledi.

AP'ye yaptığı açıklamada ise "Benimle aynı sosyal sınıftan olan insanları asla katletmem. Ben gettoda yaşıyorum. Getto hayatının ne olduğunu biliyorum" dedi.

Uluslararası uzmanlar, Cumhurbaşkanı Moise’nin 2021 yılında suikaste uğramasının çeteler için bir kırılma noktası olduğunu ve o günden bu yana çetelerin giderek daha da güçlendiğini belirtiyor.

DEVLETE KARŞI GÜÇ GÖSTERİSİ

Jimmy Cherizier, sıklıkla basın toplantıları düzenliyor, başkentteki yürüyüşlere liderlik ediyor ve sosyal medya aracılığıyla halka açıklamalarda bulunarak gücünü ve nüfuzunu artırmayı hedefliyor.

Cumhurbaşkanı Moise’nin 2021 yılında hayatını kaybetmesinin ardından Başbakan Ariel Henry, anıta çelenk bırakmak için gelmiş ancak Cherizier’in liderliğini üstlendiği çeteler havaya ateş açarak buna engel olmuşlardı.

Çete lideri, daha sonra büyük bir gövde gösterisi yaparak adamları ile beraber anıta gelerek çelenk bırakmış ve birtakım açıklamalarda bulunmuştu.

Cherizier, Başbakan Ariel Henry’nin istifa etmesi gerektiğini belirterek, “Ariel Henry saat 8:00'de istifa etse, 8:05'te tüm barikatları kaldırırız, böylece kamyonlar yakıt deposuna gelip, depolarını doldurabilirler ve böylece kriz biter” şeklinde konuştu.

Haitili yetkililer çeteleri, Henry hükümeti üzerinden baskı kurmak amacıyla ülkeyi yaklaşık olarak iki ay boyunca felç eden yakıt krizini organize etmekle suçluyor.

Yaşanan gelişmelerin ardından yakıt krizinin çözüldüğü ve ablukanın kaldırıldığını açıklayan yine Cherizier oldu. Cherizier, 6 Kasım 2022’de sosyal medya aracılığıyla bir açıklamada bulunarak, “Sürücüler depolara korkmadan gelebilirler. Kriz bitti” ifadelerini kullandı.

Organize suçları araştıran medya ve düşünce kuruluşu Insight Crime’a göre G-9 çetesi, suikast sonucu hayatını kaybeden Cumhurbaşkanı Moise'e muhalif partilerle bağlantılı olduğu söylenen rakip grup G-Pep ile kanlı bir savaş yürütüyor.

İki grup arasında silahlı çatışmalar ve yetki alanı kavgaları, en yoksul mahallelerden Port-au-Prince'in merkezine kadar yayılıyor.

G9 ile G-Pep arasında, Temmuz 2023’te ateşkes yapıldığına yönelik haberler yayıldı ancak çeteler arasında ve polis ile devlet korumasının yokluğunda ortaya çıkan kanun dışı gruplar arasında çatışmalar uzun süre devam etti. Yüzbinlerce kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.