Yargı reformu krizi İsrail-ABD ilişkilerini olumsuz etkiliyor

İsrail’in en aşırı sağcı, ırkçı ve faşistlerle dolu koalisyon hükümetinin kurulmasından bu yana İsrailliler, hükümetin “yargıyı zayıflatma” girişimlerini ve aşırı sağcı politikalarını protesto ediyor.

Benjamin Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının bazı yetkilerini Meclis’e devretmeye yönelik hamleleri, Yüksek Mahkeme başta olmak üzere hükümet ile İsrail yargı mekanizması arasında gerginliğin artmasına neden oluyor.

Adalet Bakanı Yariv Levin tarafından açıklanan yasa tasarısı, Yüksek Mahkeme kararlarının Parlamento tarafından salt çoğunlukla geri çevrilmesine imkan veriyor. Böylelikle hükümetlerin, Yüksek Mahkeme tarafından iptal edilme endişesi taşımadan yasa çıkarabilmesi amaçlanıyor.

Bu yasayla birlikte yargının bağımsızlığının azalması, mahkemelere güvenin gerilemesi, azınlık haklarının erimesi ve yolsuzluğun artmasından endişe ediliyor. 

Ülke genelinde 13 haftadır on binlerce İsrailli, hükümetin yargı düzenlemesine karşı kitlesel gösteriler düzenliyor.

Göstericiler, Netanyahu’yu “bir diktatör gibi davranmakla” ve “İsrail’in güvenliğine zarar vermekle” suçluyor.

Yolsuzlukla yargılanan Netanyahu'nun kendini korumayaca çalıştığı ve hükümetin istediği yasaları herhangi bir engel olmadan uygulamak istediği söyleniyor.

Netanyahu ise yasal düzenlemelerin "mahkemelerin yetkilerini aşmasını engellemek için yapıldığını" ve hükümetin son seçimlerde halk tarafından seçildiğini açıklıyor.

Ancak Başbakan Netanyahu, ülke çapında kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini ertelemek durumunda kaldı.

Netanyahu, "gerçek bir diyaloğa fırsat vermek amacıyla Meclis tatilinden sonrasına kadar tartışmalı yasa tasarılarına mola verme kararı aldığını" söyledi.

Başbakan Netanyahu, "Ulusal sorumluluk gereği, yargı reformunun ikinci ve üçüncü oturumlarını Meclisin bu döneminde yapmayı erteleyerek, daha geniş bir konsensüse varmak amacıyla Meclisin gelecek döneminde yapma kararı aldım. Bir yandan bireysel hakları daha fazla güçlendirirken, yargıda kaybolan dengeyi öyle veya böyle yeniden kuracağız” ifadelerini kullandı.

Ancak İsrail halkı, Başbakan Benjamin Netanyahu'nun krize neden olan 'yargı reformu'nu erteleme adımını samimi bulmadı.

Gösterileri düzenleyen yaklaşık 130 gruptan 34'ü, yargı düzenlemesine karşı eylemlerini sürdüreceklerini bildirdi.

“PROTESTOLARIN ARKASINDA ABD VAR”

İç savaşın eşiğine gelen İsrail’de, Başbakan Benjamin Netanyahu’nun oğlu Yair Netanyahu protestoların ABD tarafından fonlandığını iddia ettti.

Yair, "İsrail’deki protestoların arkasında ABD Dışişleri Bakanlığı var. Amaçları Netanyahu’yu devirmek ve İranlılarla anlaşma yapmak. Şin Bet nerede?" ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Joe Biden ise İsrail’in iç işlerine karıştıkları yönündeki iddiaları reddederek “Müdahale etmiyoruz. Bu husustaki pozisyonumu biliyorlar. Amerika’nın pozisyonunu biliyorlar. Amerikan Yahudilerinin pozisyonunu biliyorlar” dedi.

Biden, yargı reformu tartışmaları nedeniyle büyük protestolara sahne olan İsrail’in demokrasisi ile ilgili endişelenip endişelenmediği sorusuna da, “İsrail’in birçok güçlü destekçisi gibi ben de çok endişeliyim” yanıtını verdi.

İsrail’in zor bir süreçten geçtiğini ve bunu halletmeleri gerektiğini söyleyen Biden, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun yargı reformu düzenlemesinden vazgeçmesini umduğunu söyledi.

Biden, “Bu yolda devam edemezler. Bunu bir nevi netleştirdim” ifadelerini kullandı.

“İSRAİL, ABD BAYRAĞINDAKİ YILDIZLARDAN BİRİ DEĞİLDİR”

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, ABD Başkanı Joe Biden’ın, İsrail hükümetinin tartışmalı yargı düzenlemesi konusunda “Bu yolda devam edemezler” açıklamasına tepki gösterdi. Netanyahu, Washington'u ülkesinin içişlerine karışmamaya çağırdı.

Netanyahu, “Yönetimim, hükümetin üç kanadı arasında uygun dengeyi yeniden kurarak demokrasiyi güçlendirmeye kararlıdır ve bunu da geniş bir mutabakatla sağlamaya çalışıyoruz” dedi.

Başbakan, “İsrail, kararlarını en iyi dostları da dahil olmak üzere dışarıdan gelen baskılara göre değil, halkının iradesiyle alan egemen bir ülkedir” ifadelerini kullandı.

İsrail'in iktidar ortağı, aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir de Biden'a, "İsrail, ABD bayrağındaki yıldızlardan biri değildir" ifadeleriyle tepki gösterdi.

Eski İsrail Savunma Bakanı ve muhalefetteki Ulusal Birlik Partisi Başkanı Benny Gantz ise, ABD Başkanı Joe Biden'ın açıklamasında İsrail hükümetine uyarı mesajı olduğunu belirtti.

Biden'ın açıklamalarını yorumlayan Gantz, "ABD Başkanı Joe Biden İsrail hükümetine acil uyarı mesajı gönderdi. Bizim en önemli müttefikimiz ve en iyi dostumuz ABD ile ilişkileri yıkmak, stratejik bir saldırıdır. Netanyahu, durumu düzeltmek ve bu değerlerin temeli olan İsrail demokrasisini korumak için hızlı hareket etmek üzere yasal mevzuat konusunda müzakere ekiplerini yönlendirmeli” değerlendirmesinde bulundu.

BİDEN’IN NETANYAHU’YA GÜÇLÜ BİR MESAJ GÖNDERDİĞİ İDDİA EDİLDİ

ABD Başkanı Joe Biden'ın İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'ya "güçlü bir özel mesaj" gönderdiği ve Beyaz Saray'ın yargı reformunu askıya almazsa Netanyahu'nun 2. Demokrasi Zirvesi davetinin iptal edilmesini istişare ettiği iddia edildi.

ABD merkezli "Axios" internet sitesi, Biden'ın, İsrail genelinde kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesiyle ilgili Netanyahu'ya Beyaz Saray'ın resmi olarak yayımladığı "derin endişe" duyduklarını ifade eden açıklamasından "daha güçlü" bir özel mesaj yolladığını belirtti.

İki ABD'li yetkiliye dayandırılan haberde, Biden'ın "yargı reformunun durdurulması" yönündeki mesajını ABD'nin İsrail Büyükelçisi Tom Nides üzerinden, Netanyahu'nun yargı düzenlemesinin ertelendiğine yönelik açıklamasından birkaç saat önce ilettiği ifade edildi.

Haberde; ABD'li yetkilinin, İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant'ın Netanyahu tarafından görevden alınmasının Beyaz Saray'ı "alarma" geçirdiği ve bunun üzerine ABD'nin vereceği tepkiyle ilgili istişarelere başlandığı bildirildi.

Netanyahu yargı düzenlemesini durdurmazsa ABD'nin vereceği tepkilerden birinin İsrail Başbakanı'nın 2. Demokrasi Zirvesi'ne olan davetini iptal etmek olduğunu kaydettiği ileri sürüldü.

İsrail, tarihinin en ciddi iç krizlerinden biriyle karşı karşıya. Başbakan Netanyahu, bir yandan sokaktaki öfkeli kalabalıkla, diğer yandan da radikal koalisyon ortaklarının hükümetten ayrılma tehdidiyle boğuşuyor.

İsrail’in müttefiki ABD ise tartışmalı yargı düzenlemesinden vazgeçilmesi gerektiğini söyleyerek Netanyahu üzerinde baskı kuruyor. Ancak Netanyahu, Washington yönetimini iç işlerine karışmakla suçluyor. 

Başbakan Benjamin Netanyahu'nun krize neden olan 'yargı reformu'nu erteleme adımını samimi bulmayan İsrailliler ise eylemlerini sürdürüyor.