Tel Aviv ile Moskova arasında Suriye anlaşmazlığı derinleşiyor

Son dönemde BAE, Bahreyn, Fas, Sudan ve Türkiye gibi ülkelerle ilişkilerini normalleştiren İsrail, Suriye’de ise Esad karşıtı pozisyonunu koruyor. Tel Aviv hükümeti, İran ve Hizbullah tarafından desteklenen Esad yönetimini, kendi güvenliği için tehdit olarak görüyor. Suriye’nin İsrail ile sınırlarına yakın bir noktada bulunan Dera ve Kuneytra gibi bölgelerde İran destekli grupların kontrolü ele geçirmesi, Tel Aviv hükümetini en çok endişelendiren konulardan biri.

İsrail, uzun yıllardır Suriye ordusu ve İran destekli gruplara yönelik askeri saldırılar gerçekleştiriyor. Bu saldırılarda, İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun üst düzey komutanlarının yanı sıra Esad güçleri hedef alınıyor.

Tel Aviv hükümeti, Esad güçlerine yönelik saldırı nedeniyle Rusya ile de karşı karşıya geliyor. 2015 yılından bu yana Suriye’de aktif bir şekilde savaşan Rusya, Esad’ın ülke genelinde kontrolü yeniden ele geçirmesinde önemli bir rol oynadı. İsrail’in Suriye’ye yönelik askeri saldırıları, Moskova hükümeti tarafından olumsuz karşılanıyor. İsrail’i askeri olarak hedef almayan Rusya, diplomatik olarak sert açıklamalarda bulunuyor.

İsrail ise Suriye’ye yönelik operasyonlarında Rus güçlerini hedef almamaya dikkat ediyor. Bölgede Moskova ile askeri olarak karşı karşıya gelmek istemeyen Tel Aviv hükümeti, İran’a karşı bölgedeki pozisyonunu korumak istiyor. Ancak tüm bunlara rağmen iki taraf arasındaki anlaşmazlıklar her geçen gün büyüyor.

İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, son yaptığı açıklamada, iki ülke arasında son dönemde yaşanan sorunlara değindi. İsrail’in Kanal 13 televizyonunun düzenlediği konferansta konuşan Gantz, “Rusya S-300 füzeleri iki ay önce Suriye’deki İsrail uçaklarını hedef aldı” ifadelerini kullandı.

Gantz, olayın sadece bir kez olduğunun altını çizerken, İsrail’in Suriye’ye yönelik hava saldırısı esnasında gerçekleştiğini belirtti. İsrail Savunma Bakanı, konu hakkında ayrıntılı bilgi paylaşmadı. Gantz’ın açıklamaları, Rusya ile İsrail’in Suriye’ye askeri olarak da karşı karşıya geldiğiniz gözler önüne serdi.

Rusya ile İsrail arasında son dönemde Suriye’nin yanı sıra diğer konularda da anlaşmazlıklar yaşanıyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Hitler açıklamalarının ardından bu sefer de iki ülke arasında Yahudi ajansı konusunda sorun çıktı. Tel Aviv ile Moskova arasında yaşanan sorunlar, ilerleyen dönemde Suriye meselesine de olumsuz yansıyabilir.

TEL AVİV ile MOSKOVA ARASINDA YAHUDİ AJANSI GERİLİMİ

Geçtiğimiz günlerde Rusya Adalet Bakanlığı, İsrail Yahudi Ajansının (JAFİ) ülkedeki temsilciliğinin tasfiyesi için mahkemeye başvurdu. Bu durum, İsrail hükümeti tarafından tepkiyle karşılandı. Konu hakkında İsrail Başbakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, Başbakan Yair Lapid’in, Dışişleri Bakanlığı ve Ulusal Güvenlik Konseyinden yetkililerle Moskova’daki Yahudi Ajansının (JAFI) faaliyetlerine ilişkin değerlendirme toplantısı yaptığı kaydedildi.

Toplantıda alınan kararla birlikte, JAFI’nın Rusya’daki faaliyetlerini sürdürebilmesi için İsrail Başbakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, İsrail’e Yahudi Göçü (Aliyah) ve Entegrasyon Bakanlığından bir heyet Moskova’ya gönderilecek.

Açıklamada, Lapid’in, Aliyah ve Entegrasyon Bakanı Pnina Tamano-Shata ile de konuyu görüştüğü ve ilgili kurumlarla başka toplantılar düzenleyeceği belirtildi. JAFI, hedefini, “Tüm dünyadaki Yahudi halklarının, mirası ve topraklarıyla bağlantı kurmalarını sağlamak ve gelişen bir Yahudi geleceği ile güçlü bir İsrail’i yeniden inşa etmek için onları güçlendirmek” şeklinde ifade ediyor.

1929 yılında kurulan JAFI, Yahudilerin Filistin topraklarına yerleştirilmesi yönünde yürüttüğü faaliyetlerle dikkat çekiyor.

Son olarak konu hakkında açıklamalarda bulunan İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz ise bu sorunun çözülebileceğine inandığını belirtirken, Moskova ile ilişkilerin kendileri için çok önemli olduğunu dile getirdi.

PUTİN, BENNETT’TAN ÖZÜR DİLEMİŞTİ

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Mayıs ayının başında yaptığı açıklamalar, Moskova ile Tel Aviv arasındaki gerilimi oldukça tırmandırmıştı. Lavrov’un, “Hitler Yahudi asıllıydı. En büyük Yahudi karşıtları Yahudilerin kendisiydi” sözlerine İsrail’den çok sert yanıt gelmişti. Tel Aviv hükümeti tarafından yapılan açıklamada, Lavrov’un söz konusu ifadeleri kınanmıştı.

Daha sonrasında ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile eski İsrail Başbakanı Naftali Bennett arasında bir telefon görüşmesi gerçekleşmiş, Lavrov’un ifadeleri ele alınmıştı. Eski İsrail Başbakanı Naftali Bennett’in ofisinden yapılan resmi açıklamada, Putin’in söz konusu açıklamalar nedeniyle özür dilediği belirtilmişti. Açıklamada, Bennett’ın, “Putin’in özrünü kabul ettiği, Yahudine halkına ve Holokost’a ilişkin tavrını açıkladığı için teşekkür ettiği” vurgulanmıştı.

Görüşmenin ardından Kremlin tarafından yapılan açıklamada ise “Rusya Devlet Başkanı, gettolarda ve toplama kamplarında işkence gören, Naziler tarafından cezalandırma operasyonları esnasında öldürülen 6 milyon Yahudi’den yüzde 40’ının SSCB vatandaşı olduğunu hatırlattı ve İsrail’de yaşayan gazilere sağlık ve esenlik dileklerini iletmeleri istedi” denildi.

İsrail ile Rusya arasında yaşanan son anlaşmazlıklar, bölgedeki tüm ülkeleri yakından ilgilendiriyor. İran, iki ülke arasında yaşanan anlaşmazlıklardan memnun görünürken, ABD ve Körfez ülkeleri ise yaşananları yakından takip ediyor.