İsrail seçimleri Körfez politikalarını nasıl etkileyecek?

Son iki yıl içerisinde dört defa seçime giden İsrail’de, geçtiğimiz Mart ayında yapılan seçimlerden sonra hükümet kurma yetkisi Benjamin Netanyahu’ya verilmişti. Netanyahu’nun iki kez hükümet kurma görevinde başarısız olmasının ardından, Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin bu görevi Yair Lapid’e verdi.

Uzun bir müddet boyunca hükümet kurma çalışmalarını sürdüren Lapid, sekiz parti ile koalisyon kurma konusunda anlaşma sağlayarak toplam 62 milletvekiline ulaştı. İsrail’de hükümetin kurulabilmesi için 61 milletvekilinin mecliste güven oyu vermesi gerekiyor. Daha önce bir milletvekili söz konusu koalisyon hükümeti için güven oyu vermeyeceğini duyurmuştu.

İsrail meclisinde 61 milletvekili tarafından koalisyon hükümetine güven oyu verilmesinin ardından, 12 yıllık Benjamin Netanyahu’nun Başbakanlık dönemi sona ermiş oldu. Toplamda sekiz parti bulunan koalisyon hükümetinde, bir de Birleşik Raam Listesi adında Arap partisi yer alıyor. Koalisyon hükümetinde ilk iki yıl Başbakanlık koltuğunda Naftali Bennett oturacak, sonrasında ise görevini Yair Lapid’e devredecek.

ARAP ÜLKELERİ İLE NORMALLEŞMELER DEVAM EDECEK Mİ?

Eski Başbakan Benjamin Netanyahu döneminin sonlarına doğru İsrail ile Arap ülkeleri arasında normalleşme anlaşmaları imzalanmaya başlamıştı. Eski ABD Başkanı Donald Trump ile iyi ilişkileri bulunan Netanyahu; ABD’nin ara buluculuğunda Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn ile ilişkilerini normalleştirdi. Daha sonrasında ise Sudan ve Fas gibi ülkeler ile de normalleşme yoluna giden İsrail, Suudi Arabistan ve Katar gibi ülkelerle diyalog kurmaya devam ediyor.

İsrail’de yeni hükümetin Arap ülkeleri ile normalleşme sürecini devam edip ettirmeyeceği ise merak konusu. Naftali Bennett yönetimindeki hükümetin, ilerleyen dönemde BAE ve Bahreyn gibi ilişkilerini normalleştirdiği ülkeler ile daha çok ekonomik siyasi anlaşmalara imza atması bekleniyor. Bölgede sürekli bir yalnızlık yaşayan ve kendini sürekli tehdit altında hisseden İsrail’in, Bennnett’in Başbakanlığında diğer Arap ülkeleri ile ilişkilerini normalleştirmeye devam etmesi söz konusu.

İsrail’in bölgede ABD’den başka bir müttefiki bulunmaması ve sürekli güvenlik konusunda yaşadığı sorunlar nedeniyle Netanyahu döneminde başlayan normalleşme anlaşmalarının, Naftali Bennett döneminde daha da devam etmesi bekleniyor.

İRAN İLE ABD’NİN NÜKLEER ANLAŞMAYA DÖNMESİNE TEPKİ NE OLUR?

Benjamin Netanyahu’nun Başbakanlığının son dönemlerinde İsrail için en büyük sorunlardan biri ABD ile İran’ın yeniden nükleer anlaşmaya geri dönmesi konusu oldu. Viyana’daki müzakere süreçleri olumlu bir şekilde seyrederken, Netanyahu hükümetinden sürekli olumsuz açıklamalar geldi.

Bu süreç içerisinde İran’ın İsfahan şehrindeki Natanz nükleer tesisine düzenlenen saldırının, nükleer müzakere süreçlerini baltalamak için İsrail tarafından gerçekleştirildiği iddia edildi. Netanyahu hükümeti İran ile ABD’nin anlaşmaya geri dönmemesi için siyasi ve askeri faaliyetlerde bulundu.

Aşırı sağcılığı ile bilinen Naftali Bennett’ın, İran ile ABD arasında nükleer anlaşmanın yeniden imzalanması halinde ciddi bir tepki göstermesi öngörülüyor. Ancak Netanyahu dönemindeki İran karşıtlığının Bennett’in Başbakanlığı döneminde azalması bekleniyor. İsrail’de koltuğunu korumak isteyen Netanyahu, İran üzerindeki söylemlerini ve Filistin üzerindeki saldırılarını artırarak halkın desteğini çekmeye çalışmıştı. Ancak Bennett’ın, görev sürecinin ilk döneminde koltuğunu korumak gibi bir endişesi bulunmuyor. Bennet’ın, ABD ve İran’ın nükleer anlaşmaya dönmesi halinde sözlü bir tepki vermesi beklenirken, bunun dışında herhangi bir adım atması öngörülmüyor.

İSRAİL’DE İLK ARAP PARTİSİ

İsrail’de sekiz partinin bir araya gelerek oluşturduğu koalisyon hükümetinde bir ilk gerçekleşti. İsrail tarihinde ilk kez bir Arap partisi hükümetin içerisinde yer aldı. Mansur Abbas liderliğindeki Birleşik Raam Partisi, Bennett’in Başbakanlık görevini üstlendiği koalisyon hükümetinde bulunuyor.

İlk defa bir Arap partisinin hükümette yer alması ile birlikte, İsrail’de yaşamakta olan Arapların birtakım hizmetlerden yararlanması bekleniyor. Koalisyon hükümeti için anlaşma sağlandığında konuşan Raam Partisi lideri Mansur Abbas, İsrail’de yaşayan Araplar için verilen sözler karşılığında koalisyonda yer almayı kabul ettiklerini söylemişti.

İsrail’de ilk kez hükümette bir Arap partisinin bulunması ile birlikte, özellikle güneyde yaşayan Arapların alt yapı ve ulaşım gibi hizmetlerden daha çok yararlanması bekleniyor.

Negev bölgesinde yaşayan Arapların, sağlık, ulaşım, eğitim gibi alanlarda daha çok hizmet alması söz konusu. Özellikle bölge köylerinde yaşamakta olan Arapların evlerine, İsrail hükümeti tarafından tapu verilmesi ve tüm evlerin tapulandırılması bekleniyor. Böylelikle ilk defa bölgedeki Arap halkı ve yaşadıkları evler, İsrail hükümeti tarafından tanınmış olacak.

Tüm bunlarla birlikte, İsrail hükümetinde bir Arap partisinin bulunmasının, ilerleyen dönemde Filistin ile olan ilişkileri etkilemesi beklenmiyor. Filistin’deki gruplardan yapılan açıklamalarda, yeni kurulan hükümet ile birlikte İsrail’e olan tutum ve tavırların değişmeyeceği vurgulandı. Ayrıca sahip oldukları ideolojik inançlar ve Bennett'in siyasi görüşleri nedeniyle İsrail’in Filistinlilere yönelik saldırgan davranışında bir değişim beklenmiyor.

DOLAR MİLYARDERİ BENNET

İsrail’de Başbakanlık koltuğuna oturan Naftali Bennett, Amerika’dan Hayfa’ya göçen Yahudi bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Aşırı sağcı görüşleri ile bilinen Bennett, Netanyahu gibi Filistin karşıtı görüşlere sahip.

Sahip olduğu teknoloji firmasıyla milyarder konumuna gelen Bennett, 2005 yılından bu yana İsrail’de siyasetin içerisinde bulunuyor. Netanyahu’nun yardımcısı olarak göreve gelen Bennett, geçmişte Milli Eğitim, Savunma ve Ekonomi bakanlıkları görevlerinde bulundu.

2013 yılında Benjamin Netanyahu ile siyasi bir görüş ayrılığına düşen Bennett, Likud partisinden ayrılarak aşırı sağcı ve milliyetçi Yahudi Evimiz partisinde siyaset yapmaya başladı.

Bennett’ın siyasi görüşleri, geçmişteki birtakım Arap karşıtı söylemleri ve aşırı sağcı yapısı önümüzdeki dönemde İsrail’in, Netanyahu’dan farklı olmayan bir Filistin politikası uygulayacağını gösteriyor.