İsrail’de Netanyahu-Gantz anlaşmazlığı derinleşiyor: Koalisyon hükümeti dağılabilir

Hüseyin Can TOPKAYA

huseyincantopkaya@intell4.com

İsrail’in 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi’ne gerçekleştirdiği insanlık dışı saldırılarda yaşamını yitirenlerin sayısı 30 bini geçti. Söz konusu saldırılarda çocukların, kadınların, yaşlıların ve sivillerin hayatını kaybetmesi nedeniyle dünyanın birçok noktasından İsrail’e yönelik tepkiler artıyor. 

Son dönemde Fransa, İspanya ve İtalya gibi Batı ülkelerinden de Netanyahu’nun Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarına itiraz sesleri yükseliyor.

Avrupa Birliği Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, İsrail’in Gazze’de kıtlığı kışkırttığına dikkat çekiyor.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise İsrail’in Refah kentine olası bir saldırısından büyük bir endişe duyduğunu ve bundan kaçınılması gerektiğini dile getiriyor. 

ABD’de Joe Biden yönetimi de son dönemde Netanyahu hükümetine sık sık ateşkes çağrısı yapıyor. Washington yönetimi sorunun kalıcı bir çözümü için Filistin devletinin kurulması gerektiğini vurguluyor. Ancak Biden yönetiminin insanlık dışı saldırılarında Netanyahu’ya verdiği askeri ve ekonomik destek devam ediyor.

Benjamin Netanyahu’nun Gazze’ye yönelik saldırılarda on binlerce sivilin ölümüne neden olması ABD ve Batı tarafından da tepki çekmeye başladı. Benjamin Netanyahu, ABD ve Batı ülkelerinden gelen iki devletli çözüm önerilerini kesinlikle reddediyor.

Aşırı sağcı lider, Gazze, Batı Şeria ve Kudüs gibi bölgelerde hukuk dışı yerleşimlerin devam edeceğini söylüyor. Netanyahu, Gazze’de de tüm kontrolün İsrail’e geçmesini istiyor. Gazze’nin Refah bölgesine sıkışan Filistinliler ise dış ülkelerden gelen insani yardımı bekliyor. Netanyahu, insani yardımların Filistinlilere ulaşması konusunda birçok engel çıkartıyor.

Diğer taraftan Netanyahu ile ilgili yolsuzluk soruşturmaları devam ediyor ve aşırı sağcı lidere yönelik eleştiriler her geçen gün artıyor.

BENNY GANTZ’IN ABD ZİYARETİ SONRASI KRİZ DERİNLEŞİYOR

Benny Gantz, Benjamin Netanyahu’nun aşırı sağcı hükümetinde yer alıyor ve en büyük rakibi olarak gösteriliyor. Netanyahu, 7 Ekim saldırılarından sonra Gantz ve partisinin savaş kabinesine katılmasının önünü açmıştı. Taraflar, Gantz’ın esir takası müzakereleri de dahil olmak üzere tüm savaş çabalarının yönetiminde ortak hareket edecekleri konusunda anlaşma sağlamışlardı.

Savaş Kabinesi Üyesi Benny Gantz’ın geçtiğimiz haftalarda ABD’yi ziyareti İsrail’de siyasi karışıklıkları beraberinde getirdi. Washington yönetiminin Gantz’ı ülkeye davet etmesi ve Savaş Kabinesi Üyesi’nin Netanyahu’nun onayını almadan bu ziyarete katılması İsrail’de dengeleri değiştirdi.

İsrail medyasındaki haberlerde, Netanyahu’nun Gantz’e “ülkenin tek bir Başbakanı var” diye itiraz ettiği yazıldı. Netanyahu’nun, ABD gezisi sırasında Washington Büyükelçiliği’ne, Gantz’e yardımcı olmaması yönünde mektup yazdığı öne sürüldü. 

Gazeteci Mustafa Kemal Erdemol, Halk Tv’deki yazısında, ABD’nin bölgedeki önceliklerinin Netanyahu’nun aşırı sağcı ve sertlik yanlısı kabinesi tarafından giderek daha fazla engellendiğine dikkat çekiyor. Erdemol, Gantz’ın ılımlı partisinin bazı dönemlerde Netanyahu’nun aşırı sağcı müttefiklerine karşı bir denge unsuru olarak hareket etmesiyle öne çıktığını belirtiyor.

HARRİS: "GAZZE'DEKİ İNSANİ DURUM NEDENİYLE ENDİŞELİYİM"

Gantz, Washington ziyaretinde ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile bir araya geldi. Beyaz Saray tarafından yapılan açıklamaya göre, Harris, ABD’nin İsrail’e desteğini tekrarladı ve Gazze’deki insani durum nedeniyle duyduğu derin endişeyi dile getirdi.

Harris, bu görüşmede, acilen rehine takası anlaşmasına varılmasının gerekliliğine dikkat çekerek, İsrail’in görüşlere yönelik yapıcı yaklaşımını memnuniyetle karşıladığını söyledi. 

Açıklamada ayrıca, “Harris ve Gantz Refah’taki durumu ve burada büyük bir askeri operasyon düşünülmeden önce sivillere yönelik riskler göz önünde bulundurularak inandırıcı ve uygulanabilir bir insani yardım planı yapılmasının gerekliliğini ele aldı” ifadelerine yer verildi. 

İSRAİL HALKI ERKEN SEÇİM İSTİYOR

İsrail’de gerçekleştirilen kamuoyu araştırmalarına göre savaşın başından bu yana Netanyahu’ya yönelik destek düşüyor. İsrail halkının büyük bir çoğunluğu, Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırılarından Başbakan Benjamin Netanyahu’yu sorumlu tutuyor. Biden yönetiminin Filistin devleti konusunda baskılarını artırması, Netanyahu'yu zor durumda bırakıyor. 

Gantz’ın partisinden bazı isimler ise aşırı sağcı liderin savaş stratejisini ve rehinelerin serbest bırakılması politikasını eleştiriyor. İsrail halkı da son dönemde Netanyahu’nun politikalarına yönelik itirazlarını yüksek sesle dile getiriyor ve sokaklara çıkarak hükümeti protesto ediyor.

Netanyahu’nun yakın bir zamanda erken seçim kararı alabileceği yönünde değerlendirmeler yapılıyor. Ancak aşırı sağcı lider, iktidarda kalabilmek ve koltuğunu koruyabilmek için hiçbir girişimden kaçınmıyor. Netanyahu, başbakanlık koltuğundan inmesi durumunda hakkındaki soruşturmalar ve davalar nedeniyle tutuklanabileceğini düşünüyor.

ABD’nin, İsrail’in geleceğininde Netanyahu’yu istemediği ve bu nedenle şimdiden Benny Gantz ile ilişkilerini güçlendirdiği belirtiliyor. Gantz’ın ABD’de Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile görüşmesinin; Netanyahu’nun İsrail’deki görev süresinin tamamlandığına dair bir işaret olduğu dile getiriliyor. 

Benny Gantz’ın son dönemdeki siyasi temaslarının ardından Netanyahu’nun Gazze’ye yönelik saldırılarını azaltabileceği gündeme gelmişti. Ancak İsrail Refah kentine yönelik saldırılarına devam ediyor.

Benny Gantz’ın; Netanyahu ile sorun yaşayan İsrail ordusu, istihbaratı ve güvenlik güçleriyle daha yakın ilişkiler kurduğu belirtiliyor.

NETANYAHU GANTZ’I MÜZAKERELERDE SÜREÇ DIŞINDA BIRAKTI

Son olarak İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Katar’da yürütülen esir takası müzakerelerinde Benny Gantz’ı karar alma mekanizmasının dışında tutma kararı aldı.

İsrail Hayom gazetesinin haberine göre, Gantz’ın çalışma arkadaşları söz konusu karardan şikayetçi. Aşırı sağcı lider, Pazar günü gerçekleştirilen görüşmede, kabine üyelerine kararını bildirdi. Bundan sonra İsrail heyetinin direktiflerini sadece Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant belirleyecek. 

Önceki müzakere turlarında kararlar, güvenlik kabinesi tarafından yetkilendirilen Netanyahu-Gallant-Gantz üçlüsü tarafından alınıyordu ve süreç yürütülüyordu.

Bu kararın, Gantz’ın ABD ziyaretine karşı bir hamle olduğu belirtiliyor. Gantz’ın yakın çevresi, Netanyahu’nun savaş zamanında hayati meseleler masadayken küçük politikalarla uğraşmaya devam ettiğini söylüyor ve başbakana tepki gösteriyor. 

Netanyahu, tüm tepkilere rağmen Gazze’ye insanlık dışı saldırılarını sürdürerek siyasi hayatında sona doğru geliyor. Benny Gantz’ın ABD ziyaretinin yankılarının uzun bir süre daha İsrail’de devam etmesi ve krizin daha da derinleşmesi bekleniyor.

ABD ve Batı ülkelerinin ise Netanyahu’nun yerine gelmesini istedikleri Benny Gantz ile siyasi temaslarını önümüzdeki dönemde artıracağı öngörülüyor.