Avrupa Birliği (AB)
Avrupa Birliği (AB), Avrupa'da bulunan 27 Avrupa ülkesinden oluşan siyasi ve ekonomik bir birliktir. Üye devletler arasında barış, istikrar ve iş birliğini teşvik etmek amacıyla kurulmuştur. Toplam nüfusu 448 milyonun üzerinde olan bu hükûmetlerüstü konfederasyon, 17 trilyon dolarlık bir gayrisafi yurtiçi hasılaya (GSYİH) sahiptir. 24 farklı dil ve 3 farklı alfabe kullanılan birliğin Almanca, Fransızca ve İngilizce'den oluşmak üzere 3 resmî dili bulunmaktadır.
AB'nin kökleri, İkinci Dünya Savaşı sonrasına kadar uzanmaktadır. Avrupa'nın daha yakın entegrasyonu fikri, gelecekteki çatışmaları önlemek ve ekonomik iş birliğini teşvik etme amacını taşıyordu. AB'nin öncüsü, 1951 yılında Belçika, Hollanda, Lüksemburg, Almanya, Fransa ve İtalya tarafından kurulan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu'dur (AKÇT). 1957'deki Roma Antlaşması ile iş birliği daha da genişletilerek Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun (AET) kurulmasına yol açmış ve bu topluluk 1993'teki Maastricht Antlaşması ile resmen AB'ye dönüşmüştür.
AB 27 üye ülkeden oluşmaktadır. Birleşik Krallık, "Brexit" referandumunun ardından AB'den resmen ayrıldığı 31 Ocak 2020 tarihine kadar üyeydi. Birleşik Krallık'ın 47 yıllık üyeliğini sonlandırarak AB'den ayrılması, bir üye ülkenin AB'den ayrıldığı ilk olay olarak tarihe geçmiştir.
AB, faaliyetlerini ve karar alma süreçlerini yöneten birkaç kilit kuruma sahiptir. Başlıca kurumlar Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu, Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği Konseyi, Avrupa Merkez Bankası ve Avrupa Adalet Divanı'dır.
Avro (€), topluca Avro Bölgesi olarak bilinen 20 AB üye ülkesinin resmi para birimidir. Elektronik işlemler için 1 Ocak 1999'da kullanılmaya başlanmış ve 1 Ocak 2002'de nakit olarak resmî para birimi haline gelmiştir. Bulgaristan, Polonya ve Danimarka gibi bazı AB ülkeleri avroyu benimsememeyi ve kendi ulusal para birimlerini kullanmaya devam etmeyi tercih etmişlerdir. Hırvatistan, 2023'ün başında avroyu benimsemesiyle Avro Bölgesi'ne katılan son ülke olmuştur.
AB'nin en önemli başarılarından biri, üye ülkeler arasında malların, hizmetlerin, sermayenin ve kişilerin serbest dolaşımına izin veren tek bir pazarın kurulmasıdır. Bu, AB içinde ticareti ve ekonomik büyümeyi kolaylaştırmıştır.
AB üye ülkelerinin çoğunluğu, üyeleri arasında pasaportsuz seyahat ve açık sınırlara izin veren Schengen Bölgesi'ne katılmaktadır. Katılımcı ülkeler arasında hareketliliği ve işbirliğini arttırır. Schengen Bölgesi'nde ayrıca AB'ye üye olmayan İsviçre gibi ülkeler de yer almaktadır.
AB; tarım, rekabet, ticaret, çevre ve tüketicinin korunması ile ilgili olanlar da dahil olmak üzere çeşitli ortak politikalar uygulamaktadır. Ayrıca üye devletlerin uluslararası konulardaki eylemlerini koordine etmek için bir Ortak Dış ve Güvenlik Politikası (CFSP) vardır.
AB, katılım kriterlerini karşılayan yeni ülkeleri kademeli olarak kabul ederek yıllar içinde üyeliğini genişletmiştir. Genişleme, istikrar ve işbirliğinin Avrupa içinde yeni bölgelere yayılmasına yardımcı olmuştur.
AB içinde karar alma, politika alanına göre değişen karmaşık prosedürler içerir. Genel olarak, Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Konseyi arasında her kurumun ayrı bir rol oynadığı bir denge gerektirir.
AB'nin yasal çerçevesi, üye devletler arasında bağlayıcı anlaşmalar olan antlaşmalar yoluyla oluşturulmuştur. Antlaşmalar AB'nin yetkilerini, hedeflerini ve kurallarını tanımlar.