Irak

Irak, Orta Doğu'da yer alan; doğusunda İran, kuzeyinde Türkiye, batısında Suriye ve Ürdün, güneyinde Suudi Arabistan ve güneydoğusunda Kuveyt ile komşu olan bir ülkedir. Basra Körfezi'nin kuzey ucu boyunca uzanan bir kıyı şeridine sahiptir. Ülkenin coğrafyası geniş çöller, verimli ovalar (örneğin Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki Mezopotamya) ve kuzeydeki dağlık bölgelerden oluşmaktadır.

Irak'ın başkenti, aynı zamanda ülkenin en büyük şehri olan Bağdat'tır. Diğer büyük şehirler arasında Basra, Musul, Erbil ve Süleymaniye bulunmaktadır.

Irak; nüfusu 45 milyona yaklaşan, çeşitli etnik ve dini grupları barındıran bir ülkedir. Iraklıların çoğunluğu Arap'tır ve çoğunlukla özerk Kürdistan Bölgesi'nde yoğunlaşan önemli bir Kürt nüfusu vardır. Diğer etnik gruplar arasında Türkmenler, Süryaniler ve Yezidiler de bulunmaktadır. Ülke nüfusunun yüzde 95'e yakın bir kısmı, ülkenin resmî dini de olan İslam'a mensuptur. Hristiyanlık başta olmak üzere, diğer dini topluluklardan oluşan azınlıklar da vardır.

Arapça ve Kürtçe, Irak'ın resmî dilleridir. Federal bir devlet olan Irak'ı oluşturan bölgesel yönetimlerde Türkçe, Türkmence, Süryanice, Ermenice dilleri de tanınmaktadır.

Irak; Sümer, Babil ve Asur gibi Mezopotamya medeniyetleri de dâhil olmak üzere eski uygarlıklara kadar uzanan zengin bir tarihe sahiptir. 1932'de bağımsızlığını kazanan Irak, Birinci Dünya Savaşı'nın sonuna kadar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlıydı. Birinci Dünya Savaşı'nda İngiltere tarafından işgal edilen Irak, İngiliz yönetimi altında Milletler Cemiyeti mandası hâline gelmiş ve bağımsızlığını kazanana kadar bu manda altında kalmıştır. Ülke, İran-Irak Savaşı (1980-1988) ve Körfez Savaşı (1990-1991) dâhil olmak üzere birçok savaş yaşamış, ardından yıllarca uluslararası yaptırımlara maruz kalmıştır. ABD liderliğindeki 2003 işgali, Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesine yol açarak uzun süren bir istikrarsızlık ve çatışma dönemine yol açmıştır.

Irak, 19 valilikten oluşan federal bir parlamenter cumhuriyettir. Cumhurbaşkanı devletin başı, Başbakan ise hükûmetin başıdır. Şu anda Irak Cumhurbaşkanı Abdüllatif Reşid, Başbakanı ise Muhammed Şiya es-Sudani'dir. Tek kamaralı Temsilciler Konseyi olarak bilinen Irak Parlamentosu da ülkenin yasama organıdır.

Irak'ın ekonomisi öncelikle geniş petrol rezervlerine dayanmaktadır. Dünyanın en büyük petrol sahalarından bazılarına sahiptir ve önemli bir ham petrol ihracatçısıdır. Ancak ülke ekonomisi çatışmalar, siyasi istikrarsızlık ve petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar nedeniyle zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Buna rağmen ülkenin gayrisafi yurtiçi hasılası (GSYİH) artış eğilimindedir ve 208 milyar dolar seviyelerindedir.

Irak, eski uygarlıklardan derinden etkilenmiş zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Ülke edebiyat, sanat, mimari ve bilime yaptığı katkılarla tanınmaktadır. Ülkenin başkenti Bağdat, İslam Altın Çağı boyunca bilimin ve sanatın merkezi konumunda yer almıştı.