Küresel çapta iklim değişikliğinin sonucu: Kuraklık ve aşırı yağış

Kuraklık tehlikesi her geçen yıl daha fazla hissediliyor. Küresel ısınma ve iklim değişikliği nedeniyle dünya genelinde ya kuraklık ya da aşırı yağış gibi ani ve sert hava olayları meydana geliyor.

CNN'in haberine göre, ABD'nin batısında 2000-2021 yıllarında son bin 200 yılın en büyük kuraklığı yaşandı. 

Avrupa’nın ise üçte ikisi ciddi kuraklık tehdidiyle karşı karşıya; bu da son 500 yılda görülen en büyük kuraklık.

Geçtiğimiz yıl İspanya, Fransa, Almanya'nın güneyi, Avusturya ve İsviçre mevsim normallerinin bir hayli altında yağış aldı.

Küresel Kuraklık Gözlemevi’nin yayımladığı son rapora göre; kıtanın yüzde 47’sinde toprak kurudu ve durum “yüksek alarm seviyesine” yükseldi. Kıtanın yüzde 17’si ise bitkilerin ve yeşil alanların “zorluk çektiğine dair belirtilerin olduğu” alarm seviyesinde.

Raporda, kuraklığın ekin verimliliğini etkileyeceği; orman yangınlarını artıracağı ve Avrupa’nın güneyindeki bazı bölgelerde aylarca sürebileceği konusunda uyarılar da var. 

Raporda ayrıca, İtalya, İspanya, Portekiz, Fransa, Almanya, Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Romanya, Macaristan, Sırbistan’ın kuzeyi, Ukrayna, Moldova, İrlanda ve İngiltere’nin durumun her geçen gün daha da kötüye gittiği ifade ediliyor.

İtalya’da geçen yıl kuraklık alarmı yaşanmış, Po Nehri çevresi için acil durum ilan edilmişti. BBC’nin aktardığına göre, ülkenin tarım üretiminin yaklaşık 3’te birinin yapıldığı bu alanda son 70 yılın en ağır kuraklığı yaşanmıştı.

Bu sene ise ülke genelinde kar yağışının azlığı nedeniyle kayak sezonunun sönük geçtiği, ülkenin en uzun nehri olan Po Nehri’nde su seviyesinin mevsim normallerinin yüzde 61 altına indiği belirtiliyor. İtalya’nın kanallarla çevrili Venedik kenti de susuzlukla gündemde.

İtalya’da çevre örgütü Legambiente geçtiğimiz ay, “kuraklık alarmı” başlıklı bir uyarı yayımladı. Örgütün Genel Müdürü Giorgio Zampetti, “2023 yeni başladı ama aşırı hava olayları ve kuraklık seviyeleri açısından şimdiden endişe verici sinyaller veriyor” dedi.

İspanya'da görülen, son yılların en büyük kuraklık sorunu ise su tasarrufu önlemlerini zorunlu kıldı. Endülüs, Valencia, Bask ve Galisya özerk yönetimlerinden sonra Katalonya da sonbahardaki yağış eksikliğinden dolayı su tüketimine yönelik tedbirler aldı. 

Katalonya özerk hükümetindeki Kırsal Alan, Gıda ve İklim Hareketi Bakanı Teresa Jorda, 29 aydır süregelen yağış eksikliği sorununun neden olduğu kuraklıktan dolayı alarm seviyesini 3. dereceden 2. dereceye çıkardıklarını bildirdi. Halktan bahçe sulama, araba yıkama, havuz doldurma gibi temel olmayan ihtiyaçlarında su tüketmemesi istendi.

Fransa’da da hükümet, kuraklığın yol açtığı su sıkıntısını azaltmak için valileri kısıtlayıcı tedbirler almaları konusunda uyardı.

Fransa Meteoroloji İdaresi, 21 Ocak-22 Şubat döneminde ülkeye 32 gün hiç yağış düşmediğini, bunun "5. Cumhuriyet'in kuruluşu olan 1958'den bu yana ülkede en uzun süreli yağışsız dönem" olarak kayıtlara geçtiğini açıklamıştı.

Ekolojik Geçiş ve Bölgesel Uyum Bakanı Christophe Bechu, kış aylarında da yağış sıkıntısının yaşandığı ülkede, yazın kuraklık ihtimalinin yüksek olması nedeniyle valilerden su kullanımında tasarruf sağlanması için tedbirleri artırmalarını istedi.

MEVSİM NORMALLERİNİN ÜSTÜNDE SICAKLIKLAR KAYDEDİLİYOR

Geçtiğimiz hafta Çin Meteoroloji Müdürlüğü Pekin, Vuhan ve Zhengzhou kentlerinde mart ayı normallerinin yaklaşık 10 derece üstünde sıcaklıklar kaydedildiğini duyurdu. 

Güney Yarım Kürede bulunan ve sonbahar mevsimini yaşayan Arjantin’de de; rekor olduğu belirtilen sıcaklıklar kaydedildi. 

DHA’da yer alan habere göre; Arjantin Ulusal Meteoroloji Dairesi, yaz mevsiminin yaşandığı şubat ayı boyunca ülkede sıcak hava dalgası içinde bulunduğunu ifade ederek, 12 Şubat’ta mevsim normallerinin çok üstünde rekor sıcaklıklar kaydedildiğini belirtti.

Yetkililer, şubat ayında bazı kentlerde kaydedilen sıcaklıkların 39,5 ile 40,6 derece arasında olduğunu söyledi. Mart ayıyla birlikte sonbahar mevsimine giren Arjantin'de, 2 Mart'ta Nueve de Julio kentinde 40 derece ve El Palomar kentinde ise 39.5 derece sıcaklık kaydedildiği ve bunun yeni bir rekor olduğu belirtildi.

TÜRKİYE’DE KURAKLIK HER GEÇEN YIL ARTIYOR

İklim değişikliğinin en çok etkilediği ülkelerden biri olan Türkiye’de de kuraklık, her geçen yıl artıyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün üç aylık kuraklık haritasına göre, Eylül, Ekim ve Kasım 2022’de Türkiye’nin farklı yerlerinde kuraklık etkili oldu.

BBC’de yer alan habere göre, Marmara Bölgesi'nin bütününde; Ege Bölgesi’nin bazı kıyı ilçeleri hariç kalan kesimlerinde; Akdeniz Bölgesi’nin küçük bir bölümünde, İç Anadolu Bölgesi’nin ortası ile batısında; Karadeniz Bölgesi’nin batı, orta ve doğudaki bazı parçalarında; Doğu Anadolu Bölgesi’nin ortası ile kuzey kesimlerinde; Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin ise bazı bölümlerinde  kuraklık yaşandı.

Bu yıl ise ocak ve şubat aylarında yağışların 2022’ye oranla yüzde 31’lik azalması ve kışın neredeyse yağışsız geçmesi kuraklık tehlikesini yeniden gündeme getirdi.

Güncel kuraklık haritalarını yayımlayan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü de İstanbul, İzmit ve Ankara gibi şehirlerin “çok şiddetli kuraklık” tehlikesi altında olduğunu açıkladı.

Türkiye'de kış aylarının istenildiği gibi karlı ve yağışlı geçmemesinin ardında barajlar boş kaldı. 

Hürriyet’e konuşan İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Meteoroloji Mühendisi Dr. Güven Özdemir, “2023 yılı yağışlar açısından kötü başladı. Ek olarak son üç ay oldukça sıcak geçti. Sıcaklıkların artması buharlaşmanın da artmasına yol açarak su varlıklarının daha kısa sürede kurumasına neden oluyor. Önümüzdeki 3-4 ay oldukça kritik. Bahar yağışları olarak adlandırılan bu dönemdeki yağışlar hem barajların dolması hem de tarımsal açıdan üretim zamanları olduğu için yılın geri kalan bölümünde bizleri nelerin beklediğinin de habercisi olacak” dedi.

METEOROLOJİNİN BAHAR AYI ÖNGÖRÜLERİ NELER?

Gazeteci Hande Fırat, kuraklık tehdidi ile ilgili en yetkili isim olan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü Tahminler Daire Başkanı Yüksel Yağan ile konuşmasını Hürriyet’teki köşe yazısında kaleme almıştı.

Bahar ayı öngörülerini gazeteci Hande Fırat’a anlatan Yüksel Yağan, “Yağışın mart ayında mevsim normalleri civarında gerçekleşmesini öngörüyoruz. Yağışın nisan ayında Doğu Anadolu’nun kuzey kesimlerinde mevsim normallerinin üzerinde, diğer yerlerde ise mevsim normalleri civarında gerçekleşmesini tahmin ediyoruz. Mayıs ayında da yağışın güneydoğu kesimlerde mevsim normallerinin üzerinde, diğer yerlerde ise mevsim normalleri civarında gerçekleşeceğini öngörmekteyiz” ifadelerini kullanmıştı.

Dün de meteoroloji uzmanı Kerem Ökten sosyal medya hesabından hava durumuna ilişkin, “Önümüzdeki 10 günlük süreçte bol yağışlı bir süreç bekleniyor. Özellikle Antalya ve deprem bölgesi yüksek miktarda yağış alacak. Mart ayı ve olası bol yağışlı bir nisan ayı bizim yaz mevsimini çıkarmamızı sağlayabilir” paylaşımını yaptı.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan son değerlendirmelere göre de Türkiye’nin  büyük bir kesiminde yağış etkili olacak. Bazı bölgelerde ise sağanak yağış ve fırtına görülecek. Özellikle deprem bölgesinde ani sel, su baskını, yıldırım, yerel dolu yağışı, ulaşımda aksamalar ve fırtınaya karşı dikkatli olunması yönünde uyarılar yapıldı.

Türkiye, iklim değişikliğinin en önemli sonuçlarından biri olan kuraklık sorunuyla karşı karşıya. Ancak iklim değişikliği nedeniyle Türkiye’de ani beklenmedik seller de meydana geliyor. Bugün Adıyaman ve Şanlıurfa’da yaşanan sel felaketi nedeniyle 13 kişi hayatını kaybetti.

İklim krizinin etkileri ile dünya her gün biraz daha ısınıyor ve ısınmayla beraber aşırı hava olayları meydana geliyor. Türkiye'nin de dahil olduğu bir sorun olan kuraklık, tüm dünyada büyük bir afete dönüşüyor.