İki ülke arasında 11 yıl sonra ilk: Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu Mısır'ın başkenti Kahire'ye gitti

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçtiğimiz hafta sonu Mısırlı mevkidaşı Samih Şukri ile görüşmek için Kahire’deydi.

İkili ilişkilerin koptuğu 2012 yılından bu yana Mısır’a giden ilk Dışişleri Bakanı olan Çavuşoğlu, Şukri ile gerçekleştirdiği görüşmeleri “açık ve samimi” olarak niteledi.

Bölgesel ve küresel siyasetin yanında enerji, eğitim, kültür, ticaret, lojistik gibi çeşitli konulara değinildiğini aktaran Çavuşoğlu, LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) başta olmak üzere bir dizi ekonomik ve ticari konuda iş birliğine ilişkin Mısır’a tekliflerde bulunulduğunu aktardı.

Verimli geçen görüşmelerde, ikili ilişkilerin büyükelçilik seviyesine yükseltilmesi kararlaştırıldı.

Mısır ile Etiyopya arasındaki Rönesans Barajı kaynaklı su sorunu konusunda Türkiye’nin ara bulucu olabileceğini belirten Dışişleri Bakanı, “Bizim de komşu ülkelerle su meselemiz var, o konularda tecrübeliyiz. Özellikle ara buluculuk konusunda yardıma ihtiyaç duyarlarsa destek olabileceğimizi söyledik” dedi.

Ankara-Kahire hattındaki önemli sorunlardan olan Libya konusunda ise Çavuşoğlu, ülkenin istikrarı için Türkiye ile Mısır’ın iş birliğine gitmesi konusunda Şukri ile hemfikir olduklarını aktardı.

Önemli bir sorun olarak görülen deniz yetki alanları hususunda ise bir muhabirin sorusuna cevaben Dışişleri Bakanı, “Bizim Libya ile yaptığımız antlaşma, Mısır’ın aleyhine değil. Mısır’ın Yunanistan ile yaptığı antlaşma da bizim aleyhimize değil. O antlaşmada ilişkilerimiz soğukken bile Mısır tarafı bizim kıta sahanlığımızın sınırlarına riayet etti” dedi.

Çavuşoğlu, Şukri’yi Ramazan ayında Türkiye’ye gelmeye davet etti.

EN ÖNEMLİ SORUNLAR

Türkiye ve Mısır arasında en büyük sorunlar; Libya, Müslüman Kardeşler ve deniz alanları sorunları olarak öne çıkıyor.

Orta Doğu’da yayın yapan İstanbul merkezli ve Müslüman Kardeşler bağlantılı Mekameleen televizyon kanalının 2022’de Türk otoriteler tarafından verilen talimatlarla kapatılması, Mısır tarafında olumlu bir gelişme olarak kaydedildi.

Çavuşoğlu-Şukri görüşmesinde yapılan açıklamalarda, Libya konusundaki anlaşmazlıkların da ortadan kalkma eğiliminde olduğu görülüyor. Çavuşoğlu, “Libya’da birbirimize rakip değiliz ve istikrar için birlikte çalışmamız gerektiği konusunda hemfikiriz” dedi.

Mısır’ın Libya ile olan sınırını tek taraflı olarak düzeltmesinin akabinde de Türkiye, bu hamleye karşı çıkmamış ve uluslararası hukuk ve iletişim temelinde bir çözüm önermişti.

Uzmanlar, bu olayı Kahire-Ankara hattında ilişkilerin gelişmesi olarak yorumladı.

Çavuşoğlu, Kahire’nin Libya ile ilgili endişelerinin Türkiye’nin oradaki mevcudiyetine dayandığını aktardı. 

Dışişleri Bakanı, açıklamasına, "Biz de oradaki mevcudiyetimizin Mısır için bir tehdit oluşturmadığını; o günkü meşru hükümetin daveti ve sonraki hükümetlerin de devam ettirdiği, eğitim dahil bir iş birliğine dayandığını söylüyoruz” sözleriyle devam etti.

Çavuşoğlu, Libya sorununa ilişkin olarak Mısır ile yakın istişare ve iletişimde bulunma konusunda mutabık kalındığını ifade etti.

Mısır ile deniz sorununa ilişkin Çavuşoğlu, yaptığı açıklamada, Kahire’nin Türk kıta sahanlığına karşı çıkmadığını vurguladı.

Libya ile hidrokarbon antlaşmasına ilişkin bir soruya cevap veren Çavuşoğlu, Mısır’ın hidrokarbon antlaşmasına karşı çıkmadığını söyledi.

Dışişleri Bakanı, hidrokarbon antlaşmasıyla ilgili açıklamasında “Her ülke istediği ülkeyle hidrokarbon antlaşması yapabilir. Mısır’ın bu konudaki temel endişesi, Libya’daki mevcut hükümetin süresinin dolduğu ve artık meşru olmadığı için anlaşma imzalayamayacağı yönünde” ifadelerine yer verdi.

Mısır ile bir deniz yetki antlaşmasının Mısır’a yararı olacağını söyleyen Çavuşoğlu; Türkiye’nin, Kahire ile GKRY, Yunanistan ve İsrail arasındaki iş birliğine herhangi bir şekilde karşı çıkamayacağını, ancak Türkiye’nin haklarının da yedirilmeyeceğini aktardı.

Çavuşoğlu, iki ülke arasındaki ticaret ilişkilerinin, ilişkiler durgunken bile devam ettiğini vurgulamıştı.

Ankara-Kahire hattındaki ticaret hacmi, 2022’de bir önceki yıla oranla yüzde 14 artarak 7.7 milyar dolara yükseldi.

Aynı zamanda, Türk şirketlerinin Mısır’daki yatırımları da 2021-22 mâlî yılında yüzde 30.30 artarak 179.90 milyon dolar seviyelerini gördü.

İki ülke arasındaki çıkar bağları ve ticaret ihtiyacı, sorunlara getirilen iletişime dayalı perspektifle birlikte değerlendirildiğinde; normalleşmenin hızlı adımlarla geleceğini söylemek mümkün.

Türkiye, Akdeniz’de Mısır ile üçüncü ülkeler arasında belirlenen deniz yetki alanlarına karşı çıkmıyor. Eğer Kahire ile bir antlaşma imzalama yoluna da gidilirse, Doğu Akdeniz konusundaki pürüzler yüksek oranda ortadan kalkacaktır.

Libya konusunda da iş birliği üzerinde anlaşıldığına ve diplomatik ilişkiler en üst düzeye çıkarıldığına göre, ikili ilişkilerin yakın dönemde normal seyrine sorunsuz bir geçiş yapma ihtimalinin yüksek olduğu söylenebilir.