Jens Stoltenberg'in görev süresi doluyor: NATO Genel Sekreteri kim olacak?
NATO, son günlerde görev süresi bu yıl bitecek Genel Sekreter Jens Stoltenberg'in yerine kimin geçeceği üzerinde çalışıyor. En çok ön plana çıkan isim ise Hollanda Başbakanı Mark Rutte.
ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya gibi itttifakın önde gelen müttefikleri Hollanda Başbakanı Martk Rutte'yi desteklerken; Türkiye ve Macaristan ise henüz net bir destek açıklamadı.
Türkiye, yeni genel sekreterin, "terörle mücadeleyi" ve "ittifak içi silah satışı ile ilgili kısıtlamaların kaldırılmasını" öncelik haline getirmesini istiyor.
BBC Türkçe'nin aktardığına göre, Stoltenberg'in 2 kez uzatılan görev süresi, 1 Ekim 2024'te sonlanacak.
32 üyesi bulunan ittifakın genel sekreterlik görevi için en güçlü aday Rutte olarak çıkıyor.
Diğer yandan Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Ioannis ve Estonya Başbakanı Kaja Kallas'ın da isimleri NATO Genel Sekreterliği için konuşuluyor.
İttifakın sekreteri oy birliği ile belirleniyor.
Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, daha önce yaptığı açıklamada, ülkesinin Rutte'ye onay vermesinin söz konusu olmadığını dile getirmişti.
Szijjarto, Rutte'yi veto etmelerinin nedeninin kendisinin 2021'de yaptığı "Uzun vadeli amacımız Macaristan'ın dizleri üzerine çökmesini sağlamak" şeklindeki açıklama olduğunu söylemişti.
Ankara hükümeti, Rutte'nin adaylığı konusunda henüz net bir tavır almadı.
Rutte, geçen ay Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile yüz yüze, 31 Mart gecesi de Cumhurbaşkanı Erdoğan ile telefonda görüşmüştü.
İletişim Başkanlığı, Erdoğan-Rutte görüşmesi ile ilgili yaptığı açıklamada, Türkiye'nin yeni genel sekreterin belirlenmesinde hangi ölçütleri takip edeceğini duyurdu.
Ankara hükümeti, "terörle mücadele" konusunu ön planda tutuyor.
Ankara'nın girişimleri sonunda ittifak geçen yılki zirvesinde, "Terörle Mücadele Özel Temsilcisi" atamış ve bu konuda özel toplantılar gerçekleştirmişti.
BBC'nin haberine göre, Türkiye, yeni genel sekreterin, ittifakın birliğini güçlendirmesini ve NATO'nun asli rolüne öncülük vermesini istiyor.
Ankara hükümeti, NATO'nun temel değerlerine ve yerleşik uygulamalarına bağlılık konusunda ikna edici taahhütler verilmesini talep ediyor.
Türkiye, seçilmesi durumunda Rutte'den, müttefikler arasındaki savunma ticaretinin ve yatırımın önündeki engellerin ortadan kaldırılması konusunda aktif bir rol üstlenmesini istiyor.
NATO müttefikleri, Temmuz 2023'te Vilnius'ta gerçekleştirilen zirvede bu konuda taahhütler vermiş, ancak aralarında Almanya'nın da olduğu bazı müttefikler Türkiye'ye silah satışı konusunda kısıtlamalarını sürdürmüştü.
Ankara hükümeti, yeni seçilecek genel sekreterin, Avrupa Birliği (AB) üyesi olmayan müttefiklerin duyarlılıklarını dikkate almasını bekliyor.
İletişim Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Rutte ile görüşmesinde bu beklentileri dile getirdiği ve "bu ilkeler ışığında Türkiye'nin bu konudaki kararını stratejik akıl ve hakkaniyet çerçevesinde vereceğini söylediği" belirtildi.
Yeni genel sekreter seçimi, bugün ve yarın toplanması beklenen NATO dışişleri bakanları tarafından ele alınacak.
Toplantıya Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın da katılım göstermesi bekleniyor.
Fidan'ın, Brüksel'de İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron ve Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ile görüşmeler gerçekleştirmesi bekleniyor.
Ankara hükümeti, 2009-2014 yılları arasında NATO Genel Sekreteri olarak görev yapan Danimarka Başbakanı Anders Fogh Rasmussen'in seçimi esnasında itirazlarda bulunmuştu.
Türkiye, uzun müzakereler sonrası bazı diplomatik kazanımlar karşılığında Rasmussen'in vetosunu kaldırmıştı.
Ankara, NATO Genel Sekreter Yardımcılığı pozisyonlarından birini kazanmış ve ittifakın komuta merkezine bir Türk komutanın atanmasını sağlamıştı.