Rusya ile Belarus Doğu Avrupa’da neyi amaçlıyor?
Son zamanlarda Rusya ile Belarus arasında önemli anlaşmalar imzalanıyor. AB ve NATO’nun hedefinde olan iki ülke, ilişkilerini güçlendirerek yeni bir strateji geliştiriyor. Peki, Rusya ile Belarus arasında hangi anlaşmalar imzalandı? Rusya, Belarus üzerinden neyi amaçlıyor? Lukaşenko iktidarını korumak için Rusya’yı bir koz olarak mı görüyor?
Doğu Avrupa’nın önemli ülkelerinden Belarus, uzun zamandır Rusya yanlısı politikaları ile ön plana çıkıyor. Belarus’ta 27 yıldır iktidarda bulunan Aleksandr Lukaşenko, Rusya ile geliştirdiği ilişkiler sayesinde koltuğunu koruyor. Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler ve NATO müttefikleri tarafından sevilmeyen Lukaşenko, Rusya ile iş birliğini her geçen gün geliştirerek ülkedeki hakimiyetini sürdürmek istiyor.
Rusya için ise Belarus’un ayrı bir önemi var. 2000’li yılların başında Vladimir Putin’in başa geçmesi ile birlikte kısa süre içerisinde süper güç haline gelen Rusya, Doğu Avrupa’da varlığını güçlendirmek istiyor. Bölgede çeşitli faaliyetlerde bulunan ve özellikle gerçekleştirmiş olduğu siber saldırılar ile dikkat çeken Rusya, NATO ve AB’nin etkisini kırmaya çalışıyor. Ancak Rusya’nın çabaları ve faaliyetleri, Bulgaristan ve Romanya gibi ülkelerin NATO’ya üye olmasına engel olamadı.
Doğu Avrupa’da en güçlü müttefiki olarak Belarus’u gören Rusya, bu ülkede ABD ve AB yanlısı olan muhalefetin iktidara gelmesini istemiyor. Bulgaristan ve Romanya’nın NATO’ya üye olması, Ukrayna’nın Batı dünyası ile yakın ilişkileri göz önünde bulundurulduğunda; Belarus’ta ABD yanlısı bir muhalefetin iktidara gelmesi, Rusya’ya Doğu Avrupa’da büyük darbe vuracaktır. Bu nedenle Putin’in Rusya’sı, Belarus’ta Lukaşenko iktidarının kalıcı olması için çalışmayı sürdürüyor.
Rusya ile Belarus arasındaki ilişkiler, kazan-kazan stratejisine dayanıyor. Lukaşenko Rusya ile ilişkilerini güçlendirerek AB ve NATO karşısında büyük bir koz elde etmek isterken, Putin ise Doğu Avrupa’daki tüm faaliyetlerini Belarus üzerinden gerçekleştiriyor. Gürcistan, Ukrayna, Romanya, Bulgaristan ve Baltık ülkelerinin AB ve ABD ile yakın ilişkileri göz önünde bulundurulduğunda; Rusya bölgedeki tek müttefiki Belarus’u Batı’ya terk etmek istemiyor.
Geçtiğimiz aylarda yaşanan uçak indirme krizi ise taraflar arasındaki gerginliğin artmasına neden olmuştu. Litvanya’dan Yunanistan’a giden Ryanair’e ait bir yolcu uçağının Belarus’un başkenti Minsk’e zorla indirilmesi, Batı dünyasından şiddetli tepki görmüştü. Uçaktaki yolculardan muhalif bir gazetecinin Belarus yetkilileri tarafından tutuklanması üzerine Lukaşenko yönetimi şiddetle eleştirilmişti. Yaşanan olayın ardından ABD başta olmak üzere Avrupa’dan birçok ülke Belarus’a karşı yaptırım uygulama kararı almıştı. Belarus hükümeti ise yaşanan olay hakkında, bomba ihbarının yapıldığını ve bu sebeple uçağın acil bir şekilde indirildiğini açıklamıştı.
Bu olaydan sonra ciddi bir tepki görmesi ve birçok ülke tarafından yaptırıma maruz kalmasının ardından Lukaşenko yönetimi, çareyi daha çok Rusya’ya yanaşmakta buldu. Son zamanlarda Rusya ile Belarus arasında çeşitli anlaşmalar imzalanırken, iki ülke arasındaki iş birliği de her geçen gün büyüyor.
İKİ ÜLKE BİRLEŞİK DEVLETİ PROGRAMI ÜZERİNDE ANLAŞTI
Geçtiğimiz günlerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 28 maddelik Rusya-Belarus Birlik Devleti programı üzerinde anlaşıldığını açıkladı. Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko ise bu program hakkında, “Entegrasyon Belarus ve Rus halkı için karşılıklı çıkar özelliği” taşıyor ifadelerini kullandı.
Putin, söz konusu programın, iki ülkenin ekonomisinin çeşitli alanlarını birleştirmeye, ortak finans ve enerji piyasaları oluşturmaya, ortak sanayi ve tarım politikaların uygulanmasına yönelik olduğunu belirtti. Bu anlaşma esnasında Putin ayrıca, gelecek sene Belarus’a sevk edilecek doğalgazın fiyatının bu sene olduğu gibi 128,5 milyar dolar olacağını ifade etti.
Lukaşenko ise bu programın, iki ülkenin ekonomi kurumları için eşit şartlar sağladığına dikkat çekti. Belarus ve Rus şirketler için adil rekabet oluşması gerektiğini söyleyen Lukaşenko, entegrasyonun eşitlik, karlı ve verimli bir iş birliği için başlatıldığına dikkat çekti.
RUSYA SAVAŞ UÇAKLARI BELARUS’TA
Geçtiğimiz günlerde yaşanan bir diğer gelişme ise Rusya’nın savaş uçaklarını Belarus’a göndermesi oldu. Belarus Savunma Bakanlığı, Rusya’nın; ortak bir askeri eğitim merkezi oluşturmak, ortak uçuşlar yapmak ve iki ülkenin sınırlarında devriye görevi yapmak üzere Sukhoi Su-30 savaş uçakları gönderdiğini duyurdu.
LUKAŞENKO: “DEĞERİ 1 MİLYAR DOALRDAN FAZLA SİLAH ALACAĞIZ”
Son zamanlarda iki ülke arasında yaşanan gelişmelerin ardından Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Rusya’dan değeri 1 milyar dolardan fazla silah alımı planladıklarını açıkladı. “Bu, NATO askeri birlikleri ile doğrudan sınırlarımızın bulunduğu batı yönünü ciddiye aldığımızı gösteriyor” diyen Lukaşenko, İttifak karşısında Rusya ile ilişkileri daha da güçlendirmek istediğinin sinyallerini verdi.
İki ülke arasında son dönemde yapılan anlaşmalar ve iş birliği, NATO karşısındaki ittifakın her geçen gün geliştiğini gösteriyor. Ukrayna’nın NATO’ya üyeliğinin uzun zamandır gündemde olduğu bir dönemde; Rusya, Belarus ile imzaladığı askeri anlaşmalarla Batı’ya göz dağı veriyor. Lukaşenko ise iktidarını sürdürebilmek, NATO karşısında elini güçlendirebilmek ve Batı’nın yaptırımlarına karşılık verebilmek için Rusya’ya daha çok yanaşıyor.