Rusya ve Kuzey Kore'den savunma ve uzay çalışmalarında iş birliği

Dünya, Kuzey Kore liderli Kim Jong-un'un Rusya ziyareti sonrası iki ülke arasındaki yakınlaşmaya kilitlenmiş durumda. Bölgesel kaynaklara göre dünyanın en izole ülkesi Kuzey Kore, Ukrayna işgali sonrası giderek yalnızlaşan Rusya ile iş birliği alanını genişletmek istiyor. Bununla birlikte Rusya'nın uzay çalışmaları başta olmak üzere birçok alanda Kuzey Kore'ye yönelik desteğini artırması bekleniyor.

KUZEY KORE'DEN RUSYA'YA KOŞULSUZ DESTEK

Rusya ve Kuzey Kore görüşmesinde öne çıkan en dikkat çekici gelişme, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un Rus politikalarına koşulsuz destek verme taahhüdü oldu. Bu çerçevede Kim ve Putin, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve Kuzey Kore'nin silah geliştirmesi de dahil olmak üzere birbirlerinin uluslararası alanda yasaklanmış eylemlerini destekleme konusundaki ortak kararlılıklarını vurgulayarak, ikili ilişkileri yeni seviyelere yükseltme kararlılıklarını ifade etti.

İkili arasındaki görüşmede Kim Jong-un, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik topyekün silahlı işgaline desteğini açıkça belirtti ve bunu "Rusya'nın egemenliğini ve güvenlik çıkarlarını korumak için hegemonik güçlere direnmeyi amaçlayan haklı bir dava" olarak nitelendirdi. Kim ayrıca görüşmeye ilişkin, "Tüm çabalarımızda Moskova yönetimine ve Devlet Başkanı Putin'e desteğimizi tutarlı ve koşulsuz olarak ifade ettik. Bu vesileyle, emperyalizme karşı bağımsız cephede Rusya'nın yanında durma konusundaki sarsılmaz kararlılığımızı yineliyoruz ve gelecekte de bunu yapmaya devam edeceğiz" değerlendirmesinde bulundu.

Kim Jong-un'un, Ocak 2020'den bu yana yıllarca süren izolasyonu Rusya ziyaretiyle kırmayı seçmesi büyük önem arz ediyor. Üst düzey askeri yetkililer eşliğinde düzenlenen ziyaret kapsamında Kim, Pyongyang'dan Rusya'nın Amur bölgesine kadar en az 2 bin 300 kilometrelik mesafeyi kapsayan üç gece dört günlük bir tren yolculuğu gerçekleştirdi. İki ülke arasındaki temaslar Moskova ile Pyongyang arasındaki potansiyel silah anlaşmaları ve silah teknolojisi transferlerine ilişkin endişelerin arttığı bir ortamda gerçekleşiyor ve uluslararası kamuyounun dikkatini çekiyor.

İKİ ÜLKE SAVUNMA VE UZAY TEKNOLOJİLERİNDE İŞ BİRLİĞİ HEDEFLİYOR

Ancak Rusya Devlet Başkanı Putin, Pyongyang ve Moskova'nın, Kuzey Kore için uzun menzilli füzelerin geliştirilmesinde kullanılabilecek potansiyele sahip uydu teknolojisinin transferi de dahil olmak üzere askeri iş birliğini geliştirmeye yönelik ortak niyetlerini gizlemedi.

Rus devlet medyasının aktardığına göre Putin, Vostochny Kozmodrom uzay üssünün Kuzey Kore'ye uydu inşa etme konusunda yardımcı olmak için kasıtlı olarak seçildiğini söyledi. Kuzey Kore liderliğinin roket yapımıyla ilgilendiğinin vurgulandığı haberde, aynı zamanda Pyongyang yönetiminin uzay teknolojilerine de büyük ilgi duyduğu belirtildi.

Öte yandan Moskova kaynaklarından edinilen bilgilere göre iki ülke arasında askeri iş birliğinin kapsamlı şekilde genişletileceği öne sürüldü. Uluslararası kamuoyunun endişlerine de değinilen açıklamalarda Kremlin'in, Rusya'nın Birleşmiş Milletler üyeliğinin ve Güvenlik Konseyi'ndeki konumunun Rusya ve Kuzey Kore ilişkilerinin daha da geliştirilmesine "engel" olmayacağını yer verildi.

Pyongyang kaynaklarından yapılan açıklamaya göre ise, iki liderin uzay üssünde bir araya gelmesinin ne denli değerli olduğunu hatırlatıldı. Açıklamada Kim Jong-un'un, "Uzay gücünün özünü simgeleyen bir fırlatma sahasında böylesine benzersiz bir ortamda bir araya gelmek ve uzay gücünün mevcut durumu ve geleceği hakkında daha derin bir anlayış kazanmak için bu fırsata sahip olmak gerçekten bir onurdur" sözlerine de yer verildi.

RUSYA VE KUZEY KORE, DÜNYAYA MEYDAN OKUYOR

Rusya ve Kuzey Kore arasındaki temaslara ilişkin Güney Kore medyasına değerlendirmelerde bulunan Ewha Womans Üniversitesi Kuzey Kore Araştırmaları Bölümü profesörlerinden Park Won-gon, zirvenin özünü "diplomatik olarak izole edilmiş iki ulusun, en geniş ölçüde sergilenecek sembolik yakınlaşması" olarak nitelendirdi.

Ancak Moskova ve Pyongyang yönetimlerinin, 2016'daki açılışından bu yana Rusya'nın uzay programında önemli yer tutan Vostochny Uzay Üssü'nde görüşme gerçekleştirmesindeki stratejik tercihi, Putin ve Kim görüşmesine başka bir boyut kazandırıyor.

Uydu teknolojisinin transferi, Kim Jong-un rejiminin, Ocak 2021'deki Sekizinci Parti Kongresi sırasında bizzat Kim tarafından sunulan beş yıllık ulusal savunma kalkınma planında belirtilen hedefleri gerçekleştirmesi açısından hayati önem taşıyor. Bu çerçevede geliştirilen casus uydunun beş yıllık bir zaman dilimi içinde yörüngeye yerleştirilmesi hedefleniyor. Fakat Pyongyang yönetimi bu yılın Mayıs ve Ağustos aylarında iki başarısız fırlatma deneyimi yaşadı.

Yine de teknoloji transferi, Kuzey Kore'nin uzun menzilli balistik füze yeteneklerini önemli ölçüde geliştirebilir. Nükleer silah taşıyabilen uzaya fırlatma araçları ve uzun menzilli balistik füzeler, aynı veya değiştirilebilir belirli teknolojileri paylaşıyor. Temel fark ise bu araçların yük kapasitesinde yatıyor: Uzay fırlatma aracı uydu taşımanın yanında füze savaş başlığı da taşıyabiliyor.

Bu durum ABD başta olmak üzere Batılı güçlerin uyarılarına rağmen uzay üssünde gerçekleşen Kim-Putin görüşmesi, iki ülkenin uluslararası hukuk ve düzene kolektif olarak meydan okuma niyetini açıkça gösteriyor.

PEKİ SIRADA NE VAR?

Güney Kore medyasına konuşan Kuzey Kore Çalışmaları Üniversitesi profesörlerinden Kim Dong-yub, Vostochny Uzay Üssü'nde düzenlenen görüşmenin Rusya ve Kuzey Kore arasındaki konvansiyonel bir silah anlaşması veya teknolojik iş birliğinden daha büyük bir şeyin beklendiğinin göstergesi olduğunu belirtti.

Güney Koreli akademisyen açıklamasında, "Bu niyet şüphesiz mevcut olsa da, uzay kavramının kendisi, bilim ve teknolojideki ilerlemeler gibi oldukça geleceğe yönelik ve ilerici bir sembolizm taşıyor. Bu anlamda, mekan seçimi, ilişkinin geleceğe yönelik ve kapsamlı bir şekilde geliştirilmesi ve ilişkiye daha derin bir anlam duygusu aşılanması hedefini yansıtıyor" ifadelerine yer verdi.

Uzmanlar, Rusya Devlet Başkanı Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un görüşmesinin gerçek öneminin, silah ticaretiyle ilgili potansiyel tartışmaların çok ötesinde olduğunu ileri sürüyor.

Kuzey Kore tarihçisi ve Güney Kore Kookmin Üniversitesi Kore Araştırmaları Enstitüsünde görev yapan araştırmacısı Fyodor Tertitskiy ise Moskova ve Pyonyang arasındaki tarihi ilişkilere atıfta bulunarak, "Rusya hiçbir zaman Kuzey Kore üzerinde üstünlük sağlamadı; Sovyetler Birliği bir zamanlar öyleyken, Rusya tarihsel olarak Kore Yarımadası'nda küçük bir rol oynadı" değerlendirmesinde bulundu.

Konuya ilişkin Güney Kore medyasına değerlendirmelerde bulunan Hankuk Yabancı Çalışmalar Üniversitesi Rusça Bölümü profesörü Jeh Sung-hoon da, Putin ve Kim arasındaki görüşmelerin iki ülke ilişkilerinde dönüşümün başlangıcı anlamına geldiğini vurguladı. Jeh aynı zamanda bu değişikliğin, Güney Kore, ABD ve Japonya'nın Hint-Pasifik bölgesindeki güvenlik iş birliğini geliştirdiği değişen güvenlik ortamının ortasında gerçekleştiğini hatırlattı.

Jeh ayrıca, Rusya ve Kuzey Kore arasındaki ilişkilerin, Güney Kore, ABD ve Japonya arasındaki koordinasyonun yönüne bağlı olarak gelecekte düzenlemelere tabi olacağını belirterek, "İki liderin görüşmesi Kuzey Kore'nin, Güney Kore, ABD ve Japonya'nın üçlü uyumunu dengeleyecek şekilde Çin ve Rusya ile ortaklığa aktif ve önemli bir şekilde katılmaya yönelik ilk adımı olarak da görülebilir" dedi.