Putin, Rusya-Afrika Zirvesi'nde konuştu: "Bedelsiz tonlarca tahıl sevk edeceğiz"

Rusya-Afrika liderleri, ilişkilerinin geliştirilmesi, iş birliği ve ortaklığın artırılması amacıyla ikinci Rusya-Afrika Zirvesi ve Rusya-Afrika ekonomik ve insani forumu kapsamında St. Petersburg kentinde bir araya geldi. 

Rusya Devlet Başkanı , St. Petersburg’da düzenlenen Rusya-Afrika Zirvesi'nde konuşma yaptı.

Rusya’nın dünyaya tahıl ve gübre ihracatı yapmasının Batılı ülkeler tarafından zorlaştırıldığını vurgulayan Putin, “Diğer yandan da ikiyüzlü bir şekilde küresel gıda piyasasındaki krizden ötürü bizi suçluyorlar. Bu durum tahıl anlaşmasının uygulanmasında da açıkça görüldü” ifadelerini kullandı.

Tahıl Anlaşması kapsamında Ukrayna’dan yaklaşık bir yılda 32,8 milyon ton tahıl ihraç edildiğini söyleyen Putin, bunun yüzde 70’inden fazlasının Avrupa Birliği dahil olmak üzere yüksek veya orta-yüksek gelir seviyesindeki ülkelere gittiğini bildirdi. Etiyopya, Sudan, Somali ve diğer ülkelerin payının ise yüzde 3’ün altında olduğunu belirtti.

Putin, Tahıl Anlaşması kapsamında Rusya’ya verilen sözlerin tutulmadığını öne sürerek, “Rusya'nın dünya pazarlarına yaptığı tahıl ve gübre ihracatına yönelik yaptırımların kaldırılmasına ilişkin anlaşmanın hiçbir şartı yerine getirilmedi. Söz konusu gerçekleri dikkate alarak bu anlaşmayı daha fazla uzatmayı reddettik” dedi.

Rusya’nın bazı Afrika ülkelerine ücretsiz olarak tahıl göndereceğini duyuran Putin, gelecek 3-4 ay içerisinde, Burkina Faso, Zimbabve, Mali, Somali, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Eritre’ye 25-50 bin ton tahılı bedelsiz bir şekilde sevk etmeye hazır olacaklarını belirtti. Putin ayrıca bu ürünlerin tüketiciye ücretsiz sevkiyatını da sağlayacaklarını müjdeledi. 

 ZİRVE ÖNCESİ DEĞERLENDİRMELER

Rusya-Afrika Zirvesi 2019’da benzer bir toplantı gerçekleştirmiş ve kıta ülkeleri ile Moskova ilişkilerine dair önemli adımlar atılmıştı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, zirve öncesinde yayınlanan makalesinde, Rusya ve Afrika arasındaki bağların güçlü, derin köklere sahip ve her zaman en büyük özelliğinin istikrar, güven ve yardımseverlik olduğunu belirtti.

Vladimir Putin, “Afrika halklarını sömürge baskısından kurtuluş mücadelelerinde sürekli destekledik, devletçiliğin oluşumuna, egemenliğin ve savunmanın güçlendirilmesine yardım ettik” dedi.

Rusya’nın Afrika ülkeleriyle ticaretinin 2022’de artarak yaklaşık 18 milyar dolara ulaştığını vurgulayan Putin, “Ancak ticari ve ekonomik ortaklık potansiyelimizin çok daha yüksek olduğunun hepimiz farkındayız” değerlendirmesinde bulundu.

Tahıl Anlaşması'na da değinen Rus lider, anlaşmanın küresel gıda güvenliğini sağladığını ancak Amerikan ve Avrupalı şirketleri zenginleştirmek amacıyla ‘utanmadan’ kullanıldığını savundu.

Putin, “Sizi temin ederim ki ülkemiz Ukrayna tahılını hem ticari hem de bedelsiz olarak ikame edebilir. Üstelik bu yıl yine rekor hasat bekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Rusya-Ukrayna savaşının, Afrika ülkelerini etkilemesi sebebiyle zirvenin ana konularından olması bekleniyordu. Mısır İç Ticaret ve Tedarik Bakanı Ali Meselhy, Rusya’nın Tahıl Anlaşması'ndan çekilmesinden duydukları memnuniyetsizlik hakkında konuşmuştu.

Kenya Dışişleri Bakan Yardımcısı Korir Sing’Oei, Moskova’nın Tahıl Anlaşması'ndan çekilme kararı için 'dünya gıda güvenliğine arkadan indirilen darbe' olarak nitelendirmiş ve bu kararın, zaten kuraklıktan zarar gören Afrika Boynuzu ülkelerini sarstığını ifade etmişti.

Zambiya Dışişleri Bakanı Stanley Kakubo da memnuniyetsizliğini belirtmişti. Kakubo, Tahıl Anlaşması'nı 'en muhtaç ülkeler için cankurtaran’ olarak değerlendirmiş ve sona erdirilmesinin büyük sonuçlara yol açacağını savunmuştu.

Afrika’daki ada ülkelerinden biri olan Komorlar’ın Devlet Başkanı Assoumani de zirveden hemen önce Sputnik'e konuştu. Assoumani, “Tahıl Anlaşması'nın sona ermesinin sonuçları dünyanın tamamını, özellikle de Afrika’yı sosyo-ekonomik açıdan etkiliyor. Bu nedenle bu meselenin çözümü önceliğimiz olmalı” değerlendirmesini yaptı.

Komorlar lideri, “Silahlarını indirmedikleri sürece tahıl ve gübre sorunu herkesi ilgilendirmeyi sürdürecek. Bundandır ki söz konusu anlaşmayı nasıl yeniden başlayabileceğimizi Putin ile St. Peterburg’da görüşeceğiz” şeklinde konuştu.

TÜRKİYE VE KATAR ROTASI MI ÖNERİLECEK?

Rusya ve Batılı ülkeler arasında Afrika üzerinde hakimiyet kurma rekabeti hızlandı. Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre; Afrika’da sınırlı yatırımı bulunan Rusya, kıtada daha fazla destek görmek için Afrika ile diplomatik ilişkilere ağırlık verdi.

BM'de 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali hakkında yapılan oylamada 28 Afrika ülkesi BM kararı lehinde Moskova'yı kınama kararını desteklerken, 25 ülke çekimser kalmış ya da oy kullanmamıştı.

Putin ise konuya ilişkin, "Rusya Afrika'ya tahıl, gıda, gübre ve daha fazlasının tedarikini organize etmek için çalışmalarını titizliklikle sürdürecek. Afrika'yla ekonomik ilişkilerimizi dinamik bir şekilde geliştirmeyi çok önemsiyoruz" mesajını yayımlamıştı.

Tahıl Anlaşması'nı neden uzatmadıklarıyla ilgili “insani amaçları haklı çıkarmayan bir Tahıl Anlaşması'nın devamı anlamını yitirmişti” açıklamasını yapan Putin, anlaşmanın devamı için öne sürülen şartların dikkate alınmadığını söylemişti.

Bazı haberlerde ise Moskova’nın Türkiye ve Katar’ı içeren bir rotayla Afrika’ya tahıl ihracatı yapmayı önerdiği bilgisine yer verilmişti. Ancak zirveden henüz böyle bir açıklama gelmedi.

“BATILI ÜLKELER ZİRVEYİ ENGELLEMEK İÇİN BASKI YAPIYOR”

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov; Batılı ülkelerin, Rusya-Afrika Zirvesi'ni engellemek için girişimlerde bulunduğunu belirtti.

Peskov, "Afrika devletlerinin neredeyse tamamı, zirveye katılmamaları ve zirvenin engellenmesi için ABD'nin görülmemiş baskılarına maruz kaldı. Fransız ve Batılı diplomatik misyonlar da bunun için çaba gösteriyor" ifadelerini kullandı.

Rusya’nın Afrikalılarla bir araya gelmesinin mevcut dönemde kritik bir öneme sahip olduğuna dikkat çeken Peskov, artık faal olmayan Tahıl Anlaşması ve bunun nedenleri, Rusya’nın küresel piyasaları destekleme çabaları, bu konuda sorumlu davranışı, hangi taahhütlerin yerine getirilmediği hakkında konuşmaya ihtiyaç olduğunu savundu.

Kremlin Sözcüsü, Vladimir Putin’in zirve kapsamında yoğun bir diplomasi trafiği yürüteceğini ve çok sayıda ikili görüşmeye katılacağını bildirdi.

Batılı ülkelerin zirveye katılacak Afrika ülkelerine baskı yaptığını öne süren Peskov, "Afrika devletlerinin neredeyse tamamı, zirveye katılmamaları ve zirvenin engellenmesi için ABD'nin görülmemiş baskılarına maruz kaldı. Fransız ve Batılı diplomatik misyonlar da bunun için çaba gösteriyor" değerlendirmesini yaptı.

Peskov ayrıca gerekli şartların uygulanmaması halinde Rusya’nın anlaşmaya dönmesinin de mümkün olmadığını belirtti.

RUSYA-AFRİKA ZİRVESİ ÖNCESİ UKRAYNA HAMLESİ

Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Rusya-Afrika Zirvesi öncesi Afrika ülkelerini ziyaret etti.

Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, bu hafta Ekvator Ginesi'ni ziyaret eden Kuleba'nın Liberya'da da resmi temaslarda bulunacağını bildirdi. Kuleba, Liberya'da Ukrayna tahılının Afrika'ya ihraç edilmesine ilişkin görüşmelere katılıyor.

Bakan Kuleba, 24 Temmuz'da Ekvator Ginesi Devlet Başkanı Teodoro Obiang Nguema Mbasogo'yla bir araya gelerek gıda güvenliği ve Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski'nin barış planı hakkında görüşme yaptı.