Sırbistan'daki toplu katliamlar, on binlerin protestosunu tetikledi

Sırbistan’da geçtiğimiz hafta çarşamba ve perşembe günlerinde iki toplu katliam gerçekleşti.

Çarşamba günü gerçekleşen silahlı saldırının faili 13 yaşındaki bir öğrenciydi. Belgrad’daki Vladislav Ribnikar okulunda gerçekleşen saldırıda, sekizi öğrenci biri güvenlik görevlisi dokuz kişi hayatını kaybetti, biri öğretmen yedi kişi de yaralandı.

Babasının silahlarıyla okulunda terör estiren çocuğun bir “öldürme listesi” hazırladığı, saldırıyı haftalardır planladığı öğrenildi.

Motivasyonu belli olmayan saldırıdaki sekiz öğrenci kurbanın yedisini kız çocukları oluştururken; saldırganın, 14 yaşından küçük olması dolayısıyla cezai sorumluluğu olmadığı ve bir psikiyatri kliniğine sevk edileceği aktarıldı.

Babasının iki silahını kullandığı bilinen çocuğun, babasıyla sık sık atış poligonuna gittiği keşfedildi.

Saldırının ardından konuşan Devlet Başkanı Aleksandar Vučić, olayı “ülkenin modern tarihindeki en zor gün” olarak nitelemişti.

Olayların ışığında Vučić; cezai ehliyet yaşının 12’ye düşürülmesi, silah ruhsatlarının denetime tabi tutulması ve poligonlara kimlerin erişebileceğinin kısıtlanması gibi reformlar önerdi.

İkinci toplu katliam ise Mladenovac yakınlarındaki birkaç kasabada gerçekleşti. Arabayla geçerken açılan ateş, sekiz kişinin ölümüne ve 14 kişinin yaralanmasına sebep oldu.

Polis, saldırganın, 21 yaşındaki U.B adlı bir şahıs olduğunu, gencin düzenlediği rastgele şiddet eyleminin Dubona, Mila Orasje ve Sepsin kasabalarında ölümlere neden olduğunu aktardı.

Saldırganı yakalamak için “Kasırga” adlı bir operasyon düzenlendi. 600’den fazla polisin yer aldığı avlama operasyonunda, insansız hava araçları ve helikopterler de kullanıldı.

Polis; şüphelinin kulübesinde ve başka bir binada yaptığı aramada çok sayıda ateşli silah, farklı kalibrelerde mermi ve fişekler, bir av bıçağı, el bombaları ve diğer silahlar buldu.

Şüpheli, yoğun arama sonucu geçtiğimiz cuma günü Kragujevac yakınlarında dedesinin evinde saklanırken yakalandı.

Sırbistan İçişleri Bakanı Bratislav Gašić, bu saldırıyı bir “terör eylemi” olarak niteledi. 48 saat içinde gerçekleşen iki saldırı, ülkeyi silah konusunda daha sıkı önlemler almaya yönlendirdi.

2017’de Small Arms Survey tarafından yapılan bir araştırmaya göre, her 100 sivilden 39’unun silah sahibi olduğu Sırbistan, bu alanda ABD ve Yemen’den sonra üçüncü sırada geliyor.

VUČİĆ ÖNLEM PAKETİ AÇIKLADI

Ülkede iki günde yaşanan ve toplam 17 kişinin ölümü ile 22 kişinin yaralanmasına sebep olan trajedilerden sonra Devlet Başkanı Vučić, buna benzer olayların tekrar etmesinin önünü almak için reform paketi açıkladı.

Vučić’in açıkladığı reformlar çerçevesinde, av hariç yeni silah ruhsatlarına kısıtlamalar getiriliyor ve ülke genelindeki 1,800 okula ikişer polis memuru görevlendiriliyor.

Bu polis memurlarının bir yıldan kısa bir sürede şiddet olaylarını yüzde 80 oranında azaltması bekleniyor.

Ülkeyi tamamen silahsızlandıracağına dair söz veren Vučić; silah sahiplerine detaylı arka plan kontrolleri gerçekleştirileceğini, ülkedeki silahların geniş çaplı bir kontrolünün yapılacağını ve yasa dışı silahlarla mücadele edileceğini söyledi.

En son yaşanan saldırıyı “terör saldırısı” olarak niteleyen Sırp Başkan, “Ateşli silah sahibi olan tüm kişileri yeniden gözden geçireceğiz. Bu kontrollerden sonra yasal olarak sahip olunan silah sayısı 30.000 ila 40.000'i geçmeyecek” açıklamasında bulundu.

Wion News, Vučić’in açıkladığı bir ankete göre, 6.8 milyonluk Sırbistan’da en az 760 bin kayıtlı silahın bulunduğunu aktardı.

Yeni ruhsatların verilmeyeceğini duyuran Devlet Başkanı, bıçaklar da dâhil yasa dışı silah taşıyanlara uygulanacak cezanın iki kat artırılacağını ifade etti.

Yasa dışı silah bulunduranlara, silahları polise teslim etmeleri için bir aylık süre tanındığını belirten Vučić, bu sürenin sonunda kolluk kuvvetlerinin evlere baskınlar düzenlemeye başlayacağını belirtti.

Vučić, bu yolla bireysel silahlanmada yüzde 90’a varan bir azalma görüleceğinin tahmin edildiğini kaydetti.

BELGRAD SOKAĞA DÖKÜLDÜ

Muhalefet partilerinin çağrısı üzerine Sırbistan halkı protesto için Belgrad sokaklarını doldurdu. Halk, bazı kamu görevlilerinin istifasını ve medya içeriklerinin denetiminin sıkılaştırılmasını talep etti.

“Şiddete karşı Sırbistan” adıyla 8 Mayıs Pazartesi günü gerçekleştirilen protestolar, Belgrad’ın dışında Novi Sad ve Niş gibi büyük şehirlerde de gerçekleştirildi.

Birçok parti tarafından ortak olarak koordine edilen protestoların partizan nitelik taşımadığı, parti sembolleri olmaksızın sadece şiddeti kınamak için gerçekleştirildiği belirtildi.

On binlerce göstericinin katıldığı protestolarda; şiddet içerikli, yayınlarında nefreti yayan yazılı ve elektronik medya kuruluşlarının kapatılması, Elektronik Medya Düzenleme Otoritesi (REM) konseyinin görevden alınması, realite programları gibi ahlâksızlık, şiddet ve saldırganlığı yayan televizyon programlarının yasaklanması, İçişleri Bakanı Bratislav Gašić ve Devlet Güvenlik Teşkilatı Direktörü Aleksandar Vulin’in görevden alınması talepleri öne çıktı.

Hükûmet karşıtı bir karaktere bürünen protestolardan, Sırp Devlet Televizyonu’nun kapatılması ve Vučić’in görevi bırakması sesleri de yükseldi.

Devlet Başkanı Vučić; muhalefeti, insanların duygularını istismar etmekle suçladı.

Protestocular, hükûmetin sadece insanların baskısına reaksiyon gösterdiğini ve taleplere ulaşılması için baskıların sürmesi gerektiğini söyledi. Protestocular ayrıca taleplerine uymaları için yetkililere 12 Mayıs’a kadar süre verdi.

EĞİTİM BAKANI İSTİFA ETTİ

Okulda gerçekleşen saldırının ardından, Eğitim Bakanı Branko Ružić istifa kararı aldığını duyurdu.

7 Mayıs Pazar günü istifa ettiğini açıklayan Ružić, Başbakan Ana Brnabić’e mektubunda, “Sorumluluk sahibi ve iyi yetişmiş bir insan olarak, bugüne kadar tüm kamu görevlerini yerine getirmiş bir profesyonel olarak, bir ebeveyn ve Sırbistan vatandaşı olarak, mantıklı bir karar vererek istifa ediyorum” ifadelerini kullandı.

Sinirli halkın istifaya çağırdığı görevliler arasında istifa eden ilk isim olan Ružić, görevi bırakma nedeni olarak “ülkeyi saran dehşet verici trajediyi” öne sürdü.

Geçtiğimiz çarşamba günü Belgrad’da gerçekleşen saldırı, Sırbistan’da bir okulda yaşanan ilk toplu katliam olayıydı.