Azerbaycan-Suudi Arabistan ilişkilerinde ekonomi etkeni
Azerbaycan’ın Kafkasya’daki stratejik konumu ve Orta Asya’ya olan yakınlığı Suudi Arabistan’ın Bakü’yle olan ilişkilerinde önemli bir rol üstleniyor. Riyad şu anda Azerbaycan ekonomisine ve altyapısına milyon dolar yatırımlar yapıyor. Geçtiğimiz günlerde de Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid bin Abdulaziz El-Falih'in Azerbaycan temasları kapsamında iki ülke arasında ekonomik iş birliğinin ve yatırımların geliştirilmesi hususunda mutabakata varıldı.
Suudi Arabistan ile Azerbaycan arasındaki iş birliği ve yatırımlar artıyor. Geçtiğimiz günlerde iki ülke yedinci yatırım forumunu Bakü’de gerçekleştirdi. Gerçekleşen forumda iki ülke arasında ekonomik iş birliğinin ve yatırımların geliştirilmesi hususunda mutabakata varıldı.
Suudi Arabistan Enerji, Endüstri ve Maden Kaynakları Bakanı Halid El-Falih, temaslarda bulunmak için geldiği Azerbaycan'da Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından kabul edildi.
El-Falih, Bakü'de Azerbaycan Maliye Bakanı Samir Şerifov'la Suudi Arabistan-Azerbaycan Hükümetleri Arasında Ekonomi, Ticaret, Yatırım, Teknoloji, Kültür, Spor ve Gençlik Alanlarında İş Birliği Karma Komisyonu'nun yedinci toplantısına katıldı.
El-Falih, iki günlük temasları kapsamında Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Maliye Bakanı Samir Şerifov, Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ve Ekonomi Bakanı Mikayıl Cabbarov'la görüştü.
Hamid El-Falih Cumhurbaşkanı Aliyev ve bakanlarla yaptığı görüşmelerde Azerbaycan'ın toprak bütünlüğüne ülkesinin desteğini ve toprakların işgalden kurtarılmasından duyulan memnuniyeti dile getirdi.
Toplantı kapsamında Suudi Arabistan-Azerbaycan İş Konseyi kurulmasına ilişkin anlaşma imzalandı.
El-Falih'in Azerbaycan Ekonomi Bakanı Cabbarov'la yaptığı görüşmede, Suudi Arabistan'ın Azerbaycan'a yatırım olanakları ve Suudi şirketlerin işgalden kurtarılan Azerbaycan topraklarındaki imar sürecinde yer alma imkanları konuşuldu.
Görüşmede, Azerbaycan Ekonomi Bakanlığı ile Suudi Arabistan Kalkınma Fonu arasında mutabakat zaptı imzalandı.
Zengilan'ı da ziyaret eden el-Falih, gazetecilere yaptığı açıklamada, "Yatırımcılarımız kurtarılmış bölgelerde güneş ve rüzgar enerjisi, turizm, tarım ve teknolojiye yatırım yapmakla ilgileniyor” ifadelerini kullandı.
BAKÜ-RİYAD İLİŞKİLERİNİN GEÇMİŞİ
Suudi Arabistan ve Azerbaycan’ın ilk yatırım ve iş forumu Eylül 2014’te “Arap sermayesinin Azerbaycan Cumhuriyeti’ne akışı” sloganıyla Bakü’de düzenlenmişti.
2014’teki forumda 100 Suudi şirket Azerbaycanlı muhatapları ile iki ülkenin yatırım geliştirme stratejilerini tartışmıştı. İki ülke bir mutabakat zaptı temelinde birbirlerinin ekonomik yeteneklerini analiz etme ve ekonomik faaliyetlerini buna dayandırma konusunda anlaşma sağlamıştı.
Nisan 2017’de Suudi Arabistan Enerji, Endüstri ve Maden Kaynakları Bakanı Halid El-Falih, temaslarda bulunmak için geldiği Azerbaycan'da Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından kabul edilmişti.
Kabulde konuşan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Suudi Arabistan ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin çok yüksek düzeyde olduğunu, ilişkileri çeşitli alanlarda geliştirmek istediklerini söylemişti. Ekonomik ilişkilerin genişletilmesi gerektiğini belirten Cumhurbaşkanı Aliyev, karşılıklı ticaret ve yatırımların artırılması gerektiğini vurgulamıştı.
Azerbaycan'da bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren Halid El-Falih ise iki ülke ilişkilerinin derin ve eski temellere sahip olduğunu, kültürel iş birliğinin asırlardır devam ettiğini söylemişti.
Suudi Arabistan'ın Azerbaycan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biri olduğunu hatırlatan El-Falih, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü daima desteklediklerini vurgulamıştı.
Aralık 2021'de ise forum altıncı toplantısını Riyad'da gerçekleştirdi ve ekonomi, ticaret, yatırım, teknoloji, kültür ve gençlik alanlarında ortaklığı güçlendirmeyi tartıştı.
Azerbaycan ile Suudi Arabistan arasında forumlar yapılmaya devam ettikçe iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler de arttı.
Ocak 2022’de Azerbaycan'da, Suudi Arabistan'ın "ACWA Power" şirketince inşa edilecek "Hızı Abşeron" rüzgar enerjisi santralinin temeli atıldı.
Temel atma törenine Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in yanı sıra Suudi Arabistan Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Selman da katıldı.
Cumhurbaşkanı Aliyev, projenin yürütücüsü ve yatırımcısının Suudi Arabistan şirketi olmasından memnuniyet duyduğunu belirterek, “Suudi Arabistan'la birçok alanda başarıyla iş birliği yapıyoruz. Elbette tüm Azerbaycan halkı, işgal döneminde Suudi Arabistan'ın Azerbaycan'a verdiği siyasi destekten haberdar. Suudi Arabistan, işgal nedeniyle Ermenistan ile hiç diplomatik ilişki kurmayan birkaç ülkeden biridir. Azerbaycan halkı bunu takdir ediyor” ifadelerini kullandı.
Hızı Abşeron rüzgar enerjisi santralinin temel atma töreni kapsamında, Azerbaycan Enerji Bakanlığı ile ACWA Power şirketi arasında Hazar Denizi'nin Azerbaycan'a ait kısmında rüzgar enerji santrali inşa edilmesine yönelik anlaşma imzalandı.
Ekim ayında da Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya geldi. Daha sonrasında Prens Faysal bin Ferhan, Bakü’de bulunan Dışişleri Bakanlığı binasında iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin 30’uncu yıl dönümünün kutlandığı törene katıldı.
Törende konuşan Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal, İslam İşbirliği Teşkilatı, Birleşmiş Milletler, OPEC ve OPEC+’te iki ülkenin koordineli bir şekilde çalıştığını belirtti.
28 Kasım’da ise Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz’e yazılı bir mesaj gönderdi.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev gönderdiği yazılı mesajında iki ülke arasındaki güçlü ilişkileri ve bunları çeşitli alanlarda desteklemenin gerekliliğini vurguladı.
SUUDİ ARABİSTAN, AZERBAYCAN İLE NEDEN YAKINLAŞIYOR?
Azerbaycan'ın bölgedeki stratejik konumu ve Orta Asya'ya olan yakınlığı Suudi Arabistan’ın ülkede iddialı projeler gerçekleştirmesine neden oluyor.
Suudi Arabistan, Azerbaycan ekonomisine ve altyapısına milyon dolarlık yatırımlar yapıyor.
Velayetnews.com’da yer alan “Azerbaycan ile ekonomik ilişkilerini geliştirmeye çalışan Riyad'ın esas hedefi…” başlıklı habere göre, yaklaşık 26 Suudi şirketi Azerbaycan ile iş yapıyor ve Suudi Kalkınma Fonu, kanallar ve yollar, okullar, su temini ve kanalizasyon sistemleri dahil olmak üzere yerel altyapının inşasında aktif olarak yer alıyor.
Velayetnews.com’daki habere göre, gözlemciler, Suudi Arabistan'ın Azerbaycan ile enerji ortaklığını genişletmesinin ardındaki hedeflerinden birinin, Bakü’nün gaz ve petrokimya projelerinden pay almak olduğunu iddia ediyor.
Azerbaycan'ın Hazar Denizi kıyısındaki konumu ise Suudi Arabistan'ın bu denize erişimini sağlıyor. Rusya-Ukrayna savaşının ardından önemi artan Hazar Denizi’nin ileride Doğu ile Batı ve Kuzey ile Güney arasındaki mal geçişlerinde önemli bir rol oynayacağı düşünülüyor.
Suudi Arabistan’ın, Azerbaycan ile ilişkilerini geliştirerek Hazar Denizi’nden İran’ı uzaklaştırmayı amaçladığı görülüyor.
Bakü ile Riyad’ın aynı zamanda OPEC+ üyesi olması, iki ülke arasındaki enerji iş birliğini artırıyor.