Suudi Arabistan ve İsrail arasında normalleşme adımları atılıyor

Muhammed bin Selman, Körfez ülkelerinin İsrail ile olan diyaloglarında benzer adımlar atmasının ardından ABD’nin Suudi Arabistan-İsrail ilişkilerinin normalleşmesi için uluslararası baskılara rağmen büyük bir çaba gösterdiğini ve bunun sonucunda normalleşmeye her geçen gün daha da yaklaştıklarını belirtti.

ABD’nin haber kanalı Fox News’e açıklamalarda bulunan Muhammed bin Selman, “İsrail ile normalleşmeye her geçen gün daha da yaklaşıyoruz. ABD’nin arabulucu rolü sayesinde tarihi bir anlaşmaya imza atabiliriz” şeklinde konuştu.

İki devlet arasında devam eden normalleşme adımları, İsrail’in Filistin’e olan tavizlerinin yanında ABD’nin uranyum konusunda vermeyi planladığı güvenlik garantileri ve Riyad’ın istediği sivil nükleer yardım tartışmalarının yer aldığı karmaşık müzakerelerin tam ortasında yer alıyor.

İsrail-Filistin konusunda da açıklamalarda bulunan Muhammed bin Selman, “Filistin sorunu bizim için çok önemli. Normalleşme adımları atmak ve ilişkilerimizi geliştirmek istiyorsak bu sorunu kesinlikle çözmemiz gerekiyor. Nereye gittiğimizi görmeliyiz. Umarım bir sonuca ulaşır, Filistin halkının hayatını kolaylaştırır ve İsrail’in Orta Doğu’da önemli bir rol almasını sağlayabiliriz” ifadelerini kullandı.

ABD’nin üst düzey yetkilileri, 2024 yılında yapılacak başkanlık seçimleri için Biden’ın bu meseleyi bir koz olarak kullanacağını ve bölgede yapılacak bir anlaşmanın potansiyel faydalarının olacağını belirtti.

Suudi Arabistan, İsrail ile birlikte uzun zamandır İran’a karşı bir dış politika yürütüyordu. Riyad’ın Tahran ile Mart ayında diplomatik ilişkileri yeniden ilerletmeyi kabul etmesinin ardından iki devlet arasındaki diyaloglar olumlu yönde ilerliyor.

Tahran’ın nükleer silah arama çalışmalarını sonlandırma kararı alması da bu normalleşmenin önünü açan etkenlerden biri oldu. Çünkü İran uzun yıllardır nükleer silah çalışmaları ve programları nedeniyle uluslararası kamuoyunu tartışmalarının merkezinde yer alıyordu.

Muhammed bin Selman’ın açıklamalarının ardından ABD Devlet Başkanı Joe Biden ile İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, geçtiğimiz gün Suudi Arabistan ve İsrail diyaloglarının normalleşmesi için bir araya gelmiş ve birlikte çalışma sözü vermişti.

Her iki lider de görüşme sonrası yaptıkları açıklamalarda İran’ın nükleer silah çalışmaları yapmasına ve bulundurmasına izin verilmeyeceğini söyledi.

Muhammed bin Selman, İran’ın nükleer bombaya sahip olması durumunda Suudi Arabistan'ın da "Güç dengesi ve güvenlik nedenleriyle nükleer silah almak zorunda kalacak" şeklinde konuştu.

NETANYAHU’DAN “TARİHİ ANLAŞMA” AÇIKLAMASI

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, ABD'nin New York şehrinde gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler (BM) 78'inci Genel Kurulu toplantısında ABD Başkanı Joe Biden İle bir araya geldi.

Görüşmede Benjamin Netanyahu, Joe Biden ile olan diyaloglarının yaklaşık 40 yıl öncesine dayandığını söyleyerek G20 zirvesinde Asya, Orta Doğu ve Avrupa'yı birbirine bağlayacak yol güzergahının İsrail'i önemli bir merkez durumuna getireceğini belirtti.

ABD'nin arabulucu rolünü üstlenmesi ile İsrail ve Suudi Arabistan'ın normalleşme açısından tarihi bir anlaşma imzalayabileceğini söyleyen Netanyahu, “Bu anlaşma ile Arap-İsrail çatışmasının sona ereceğini, İslam dünyasıyla Yahudi aleminin bir uzlaşı sağlayacağını ve İsrail-Filistin arasında samimi bir barışın gelebileceğini düşünüyorum” ifadelerini kullandı.

ABD ARABULUCU OLACAK

ABD Başkanı Joe Biden, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu yaptıkları görüşme ile ilgili olarak “İki ülke ilişkilerinin temelindeki demokratik değerlere bağlı olma, erkler arasındaki güç dengesi, iki devletli çözüm ümidinin korunması, İran'ın nükleer silah elde etmemesini ele aldık” ifadelerini kullandı.

Joe Biden, ABD arabuluculuğunda Tel Aviv'in Suudi Arabistan ile normalleşme anlaşmasını konuştuklarını söyledi. ABD Başkanı Biden ve İsrail Başbakanı Netanyahu arasındaki görüşmenin yaklaşık bir saat sürdüğü belirtildi.

FİLİSTİN MESELESİ

Bir çok Arap ülkesi gibi Suudi Arabistan da Filistinlilere desteğini göstererek şu zamana kadar İsrail'i tanımayı reddetti.

Kendisini Orta Doğu ve İslam dünyasında lider olarak konumlandıran Suudi Arabistan, İsrail ile ilişkilerini normalleştirme karşılığında ABD'den büyük askeri destek, kendi sivil nükleer programını oluşturmada işbirliği ve İsrail'den Filistinlilere önemli derecede tavizler vermesini talep ediyor.

Ancak bu tavizleri İsrail tarihindeki en dindar ve milliyetçi yönetim altında başarmak hiç de kolay değil gibi görünüyor.