Avrupa Birliği'nden Türkiye'yi de yakından ilgilendiren adım

Kübra Sonkaya
 

AB üyesi 27 ülkenin bakanları arasında İspanya'nın Murcia kasabasında gerçekleşen görüşmelerde, 5 ve 6 Ekim tarihlerinde yapılacak AB zirvesinin ilk adımı atıldı. Avrupa Komisyonu ise aday ülkelere üyelik hazırlıklarını hızlandırmaları için nakit desteği ve AB piyasalarına erişim sağlamayı teklif edeceğini bildirdi.

AB'de dönüşümlü yürütülen başkanlığı şu an elinde bulunduran İspanya'nın Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, "Genişleme, birliğin karşı karşıya olduğu başlıca sorunlardan biri. Genişlemeye hazır olmalıyız" ifadelerini kullandı.

Bu durum, şu anda AB üyeliği için aday ülke statüsünde olan ülkeler Türkiye, Ukrayna, Moldova, Arnavutluk, Bosna Hersek, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Sırbistan’ı yakından ilgilendiriyor.

Gürcistan ve Kosova ise potansiyel aday statüsünde bulunuyor.

AB'de genişlemeden sorumlu bakan Oliver Varhelyi, basın toplantısında, AB'nin iç reformları aday ülkeler tarafından karmaşık AB kriterlerine ulaşmak üzere yaptıkları hazırlıklara paralel hâle getireceğini belirtti.

Varhelyi, Avrupa Komisyonu'nun aday ülkelerin reformları daha hızlı tamamlamalarına destek olmak için gelecek iki hafta içerisinde ek nakit destek ve AB piyasalarına erişim sağlamak adımlarının da bulunduğu bir paket açıklayacağını aktardı.

AB'nin iç hazırlıkları konusunda görüşmelere kılavuzluk eden raporda, AB'nin 2030'a kadar daha fazla ülkeyi üye olarak kabul edebilmesi için karar alma ve finansman süreçlerinin köklü bir şekilde elden geçirilmesi yönünde çağrı yapılıyor.

Türkiye’nin AB’ye giriş süreci hızlandığı takdirde yeni kararlar Türkiye’yi de bağlıyor. Ancak yeni kabul edilen rapor sonucu ve söylemler dahilinde bazı uzmanlar Türkiye’nin AB’ye kabulünden en uzak sürecini yaşadığını belirtiyor.

AVRUPA PARLAMENTOSU 2022 RAPORU KABUL EDİLDİ

Avrupa Parlamentosu (AP) tarafından Türkiye hakkında hazırlanan 2022 yılı raporu geçtiğimiz günlerde kabul edildi. Buna göre, Türkiye'nin AB'ye katılım sürecinin "mevcut koşullar içinde" yeniden başlatılamayacağı belirtilirken AB'ye üyelik yerine daha "gerçekçi" bir çerçeve bulmaya yönelik sürecin başlatılması önerisi sunuldu.

AP'nin Türkiye raportörü Nacho Sanchez Amor'un hazırladığı 2022 Türkiye Raporu, AP Genel Kurulunda yapılan oylamada 18'e karşı 434 oyla kabul gördü. 152 milletvekili çekimser oy kullandı.

Temel haklar, hukukun üstünlüğü gibi konularda eleştirilere yer verilen raporda, Türkiye'nin üyelik sürecine ilişkin perspektif ise iş birliği odaklı aktarıldı. Türkiye ile üyelik müzakerelerini sonlandırmayı içeren değişiklik önergesine ise 460 oyla red gelirken, buna raporda yer verilmedi.

6 Şubat depremlerinden duyulan üzüntünün yinelendiği raporda, Avrupa Birliği'nin (AB) insani ihtiyaçların karşılanması ve yeniden yapılanma çabalarına destek vermeye devam etmesi gerektiği vurgulandı.

Raporda Türkiye'nin Ukrayna'daki savaşı kınaması ve Ukrayna'nın egemenliği ile toprak bütünlüğüne bağlılığından memnuniyetle söz edilirken, AB'nin Rusya'ya yönelik politikasıyla yüzde yüz uyum gösterme çağrısında bulunuldu.

Raporda şu ifadeler yer aldı:

"(AP), Türkiye'nin Ukrayna ile Rusya arasındaki müzakereleri kolaylaştırma çabalarını memnuniyetle karşılar ve Türkiye'nin BM ile birlikte, küresel tahıl sıkıntısının giderilmesine yardımcı olmada hayati önem taşıyan Karadeniz Tahıl Girişimi'ne aracılık etme ve onu canlı tutma konusunda oynadığı önemli rol için takdirini yineler."

Raporda ayrıca, Türkiye'den, İsveç'in NATO üyeliğini en kısa sürede onaylaması talep edildi.

Türkiye'deki demokrasi, yargı ve medyanın bağımsızlığı ile farklı etnik ve dini gruplarla kadın ve LGBTİ haklarına yönelik iddiaların yer aldığı raporda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının tümüne uyması istendi.

Raporda Türkiye, çevre ve iklim eylemleriyle ilgili AB direktifleri ve kanunlara uyum konusunda ilerleme kaydetmeye çağırıldı.

Türkiye'nin; Ermenistan, Mısır, İsrail ve Körfez ülkeleri gibi birçok ülkeyle ilişkilerini normalleştirme yönünde attığı son adımların memnuniyetle karşılandığı belirtilen raporda, "(AP), Türkiye'nin Avrupa Siyasi Topluluğu zirvelerine katılımını memnuniyetle karşılar" ifadesi kullanıldı.

Raporda Türkiye'nin, AB'nin dış politikasıyla birçok açıdan farklılık göstermeye devam ettiği kaydedilirken; Ankara'nın Suriye, Irak ve Libya'da oynadığı role yönelik eleştiriler de yer aldı.

Türkiye'nin AB için kilit önemdeki bölgelerden Batı Balkanlar ile özel bağlarının altının çizildiği raporda, Doğu Akdeniz'de son dönemde gerilimin azalmasına ilişkin olumlu ifadeler kullanıldı.

Raporda ayrıca, Kıbrıs'ta tek çözümün, tek uluslararası yapıya sahip iki toplumlu, iki bölgeli bir federasyon temelinde olduğu savunuldu.

Türkiye'nin dünyanın en büyük mülteci nüfusuna ev sahipliği yapmaya devam etme çabaları takdir edildi, AB Komisyonu'na Türkiye'ye daha fazla destekte bulunma çağrısı yapıldı.

AP'nin raporunda; Türkiye'nin siyasi, ekonomik, enerji ve dış politika açısından stratejik öneme sahip bir ülke, kilit bir ortak olduğu vurgulanarak, AB-Türkiye ilişkilerinin uzun vadeli bir vizyona dayanması ve iş birliği üzerine inşa edilmesi dile getirildi.

Türkiye'nin AB'ye katılım sürecinin "mevcut koşullar içinde" yeniden başlatılamayacağı belirtilen raporda, ilişkilerin geleceği için karşılıklı çıkarları kapsayan "paralel ve gerçekçi" bir çerçeve bulmaya yönelik sürecin başlatılması önerildi.

Raporda ayrıca, üye ülkelere Türk Erasmus öğrencilerine yönelik vize işlemlerinin hızlandırılmasına yönelik tedbirler konuşuldu.

AP'nin raporlarının, tavsiye niteliği taşımasına karşın bağlayıcılığı bulunmuyor. Türkiye’nin AB’ye giriş sürecinde olumlu adımlar atmasıyla öngörülenin aksine üyeliği onaylanabilir.