Türkiye-BAE ilişkilerinde temel etken ekonomi: Abu Dabi yönetimi yatırımlarını artırıyor

Geçtiğimiz mayıs ayında, Türkiye ile BAE; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yeniden seçilmesinden sonra onaylanan 5 yıllık 40 milyar dolarlık bir ticaret anlaşması imzaladı. 

BAE Devlet Başkanı Muhammed bin Zayed, seçim sonuçları resmiyet kazanmadan önce 28 Mayıs'ta Twitter üzerinden Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik etti.

Ancak bu kişisel yakınlık iki lider arasında her zaman var olan bir durum değildi. Türkiye ve BAE arasındaki ilişkiler, Arap Baharı'nın başlangıcında ve Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinin ardından, 2010-2020 yılları arasında, diğer Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) ülkeleriyle birlikte zorluklar yaşadı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan döneminde, 2011'deki Arap Baharı'nı takiben Türkiye; Tunus, Mısır ve Suriye'deki Müslüman Kardeşler'in önemli destekçisi olarak görüldü.

Suudi Arabistan ve BAE'nin şiddetle karşı çıktığı ve yasakladığı bu grup, 2013'te Mısır'da iktidardan devrildi ve Tunus'ta da 2022'den bu yana dışlandı.

Ankara, 2017'deki Körfez krizi sırasında Katar'ın yanında yer aldı. Katar'a yönelik Körfez ülkeleri tarafından uygulanan abluka 2021'de sona erdi.

BAE-Türkiye ilişkileri, Ankara'nın Abu Dabi'nin en iyi ticaret ortaklarından biri olduğu Arap Baharı'ndan önceki dönemde zirveye ulaştı.

İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler hiçbir zaman tamamen kesilmedi. İki ülke arasında siyasi rekabet döneminde bile ilişkiler ekonomik açıdan güçlü ve sağlam oldu. 2021'de Katar ile gerginliğin azalmasının ardından BAE'nin Türkiye'de 10 milyar dolarlık bir yatırım fonu kurduğu ifade edildi.

Bu yıl Türkiye'yi vuran iki büyük deprem sonrasında BAE, Türkiye'ye ve depremlerden büyük ölçüde etkilenen Suriye'ye 100 milyon dolarlık yardım taahhüt etti.

BAE analisti ve siyaset bilimi profesörü Abdulkhaleq Abdulla, konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, "BAE ve Türkiye arasındaki ilişki son iki yılda büyük ölçüde değişti, neredeyse 180 derece dönüş yaptı; rakiplerden dostlara dönüştüler. Şimdi iki ülkenin siyasi konularda daha uyumlu olduğunu görüyoruz" ifadelerini kullandı.

Bu değişim, 2020 Abraham Anlaşmaları'ndan bu yana BAE'nin; İsrail, İran, Katar ve diğer önceki siyasi rakiplerle çatışma yerine iş birliğine yönelik çabalarıyla birlikte, Abu Dabi'nin Ankara ile ekonomik bağlarının büyümesini kolaylaştırıyor.

Reuters'a göre, iki ülke arasındaki ikili ticaret 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 40 artarak 18,9 milyar doları buldu. 

Türk inşaat şirketlerinin BAE'de çalışması ve ülkeyi küresel limanlara bağlantısı nedeniyle yeniden ihracat merkezi olarak kullanması, iki ülke arasındaki iş birliğinin artmasına yol açıyor. Ankara, havacılık endüstrisini genişletmek için Birleşik Arap Emirlikleri ile iş birliğini güçlendiriyor.

New Lines Institute Strateji ve İnovasyon Departmanı'nın Kıdemli Direktörü Nicholas Heras, Al Monitor haber sitesine verdiği demeçte, Afrika'da etki mücadelesi devam etse de; BAE'nin, Türkiye'nin dış politikasına aktif olarak karşı durmaktan etkin bir yatırımcı olmaya geçtiğini belirtti.

Heras; demecinde, "BAE, Türk ekonomisini ucuz bir yatırım fırsatı olarak görüyor ve bu yatırımdan daha fazla para kazanabileceğine inanıyor" ifadelerini kullandı ve Türkiye ile Körfez ilişkilerinin gelişim potansiyeli olduğunu ekledi.

Türkiye'nin şu anda yaklaşık 85 milyonluk büyüyen nüfusu, büyük sanayi kapasitesi ve genel olarak iyi eğitimli nüfusu; tarım, temiz enerji ve askeri teknoloji alanlarında yeni teknoloji endüstrilerinin ortaya çıkmasını mümkün kılabilir.

Türkiye'nin Avrupa, Afrika ve Asya'ya kolay erişimi sağlayan merkezi konumu, BAE için ticaret ve turizm merkezi olarak kullanılmak ve ticari gayrimenkul yatırımı yapmak için cazip bir fırsat. 

Türkiye, son yıllarda büyük ekonomik zorluklarla karşı karşıya kaldı. Merkez Bankası'nın net döviz rezervleri bu yıl 2002'den bu yana ilk kez sıfırın altına düştü ve hükümet verilerine göre, mayıs ayında yıllık enflasyon yüzde 39,59 olarak gerçekleşti.

Nicholas Heras, BAE ve Türk ilişkileri için yakın gelecekte olabilecek en büyük iyileşmenin, Ankara ve Abu Dabi'nin birbirinin etki alanlarına itiraz etmeyeceği ortak bir anlayışa varması olduğunu söyledi.