Wagner lideri Yevgeni Prigojin'in ölümüne Kremlin sessiz: İddialar geçerliliğini koruyor

Rusya’nın paralı askerlik şirketi Wagner Grubu, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in fiili özel ordusu olarak tanımlanıyor. Grubun sahibi, Putin’e yakınlığıyla bilinen Yevgeni Prigojin.  

Wagner grubu önce 2014'te Donbass'ın işgalinde, daha sonra da Orta Doğu ve Afrika'daki çatışmalarda oynadığı rollerle dünyada tanınmaya başladı. Wagner, Ukrayna savaşında da yer aldı. Ancak Donetsk bölgesindeki Soledar’ın ele geçirilmesinin ardından Savunma Bakanlığı ve Wagner Grubu arasında bunun kimin başarısı olduğu konusunda anlaşmazlık yaşandı. 

Prigojin, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Rusya Genelkurmay Başkanı General Valeri Gerasimov’u, Wagner’i Ukrayna’da desteklemedikleri gerekçesiyle “vatan hainliği” ile suçladı.

Bakhmut'taki kuşatma sırasında da kendilerine yeterince mühimmat gönderilmediğini söyleyen Prigojin, 31 Mayıs 2023'teki açıklamasında bakanlığın savaş sırasında ve hazırlık sürecinde suç işleyip işlemediğinin araştırılması için savcılığa başvurduğunu bildirdi.

Prigojin, 23 Haziran'da ise Rusya Savunma Bakanlığı yetkililerinin Ukrayna'daki verdiği kayıplar ve harekatta yaşanan sorunlar konusunda Devlet Başkanı Vladimir Putin'e ve Rusya halkına yalan söylediğini iddia etti.

Aynı gün kamplarının Rus ordusu tarafından bombalandığını öne süren Prigojin, Ukrayna'daki paralı askerlerle sınırı geçip Rusya'ya giriş yaptı. Silahlı bir isyan başlatan Wagner güçleri, bazı kentlerin kontrolünü ele geçirip başkent Moskova'ya 200 kilometre yaklaştı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de 24 Haziran'da sıkıyönetim ilan etti, Prigojin ve Wagner'e dava açıldı. Putin, isyanı ihanet olarak nitelendirerek "hainlerden hesap sorulacağını" söyledi.

Ancak Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko'nun ara buluculuğunda anlaşma sağlandı ve Wagner güçleri 24 Haziran günü ilerleyişini durdurdu.

Yevgeni Prigojin, "Wagner'i tasviye etmek istediler. Biz de 23 Haziran'da adalet yürüyüşüne çıktık. 24 saat içinde Moskova'ya 200 kilometre yaklaştık. Bu süre içinde tek bir damla kan akıtmadık. Şimdi kan dökülebilecek ana geldik. Taraflardan birinde Rus kanı dökülmesinin sorumluluğunu anlayarak konvoylarımızı geri çeviriyor ve planladığımız gibi üslere geri dönüyoruz" ifadelerini kullandı.

WAGNER BELARUS’TA!

Wagner’in kurucusu Yevgeni Prigojin, temmuz ayında yaptığı açıklamada da paralı savaşçılarının Belarus topraklarına geldiğini bildirdi.

Belarus topraklarına geldiği için savaşçılarını tebrik eden Prigojin, “Onurlu bir şekilde savaştık, Rusya için çok şey yaptınız. Şimdi cephede olanlar, oraya katılmamıza gerek olmayan bir utançtır. Kendimizi tam olarak kanıtlayabileceğimiz anı beklemek için de bir süre Belarus'ta olmamıza karar verildi” dedi.

Belarus’ta iken Belarus ordusunu “dünyanın ikinci ordusu” yapma sözü veren Prigojin, gerekirse onların yanında yer alacaklarını dile getirdi.

Prigojin, eğitim ve artan deneyimleri sonrasında Wagner paralı savaşçılarının Afrika’ya yeni bir yola gideceklerini belirterek, “Kendimizi utandırmak zorunda kalmayacağımızdan emin olduğumuzda belki de (Ukrayna’daki) özel askeri operasyona geri döneriz” değerlendirmesinde bulundu.

Ancak Belarus Devlet Başkanı Lukaşenko, "Prigojin’in St. Petersburg'da olduğunu, Belarus topraklarında olmadığını" açıkladı.

Prigojin 22 Ağustos’ta ise Rus yönetimine karşı gerçekleştirdiği isyanın ardından ilk defa görüntü paylaştı. Prigojin, Afrika kıtasında olduğunun sinyallerini verdi.

Prigojin, “Wagner’in tahliyesi” adlı Telegram kanalında paylaşılan görüntüde, Rusya’yı Afrika dahil tüm kıtalarda “daha da büyük hale” getirdiklerini belirtti.

Görüntülerde, 50 dereceyi aşan sıcaklıkta bulunduklarını söyleyen Prigojin, “Adalet ve mutluluk! Afrika halkı için IŞİD, El Kaide ve diğer haydutların hayatını bir kabusa çeviriyoruz” ifadelerini kullandı.

YEVGENİ PRİGOJİN’İN ÖLDÜRÜLDÜĞÜ İDDİLARI NE KADAR DOĞRU?

Dün, Rusya'yı iç savaşın kıyısına sürükleyen paralı asker grubu Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin'in de içinde olduğu belirtilen uçak Moskova yakınlarında düştü. Rus haber ajansı TASS, Wagner lideri Prigojin'in de düşen özel jette bulunduğunu bildirdi.

Uçaktaki 3'ü mürettebat 10 kişinin öldüğü açıklandı. Yolcu listesini yayınlayan Rusya Sivil Havacılık Otoritesi de Prigojin ve Wagner'in iki numaralı ismi Dmitri Utkin'in de düşen uçakta olduğunu duyurdu.

Wagner ile bağlantılı Gri Bölge Telegram kanalı, Prigojin’in öldüğünü açıkladı. Kanaldan yapılan paylaşımda, "Wagner grubunun lideri, Rusya'nın kahramanı, anavatanın gerçek vatanseveri Yevgeni Viktoroviç Prigojin, Rusya'ya ihanet edenlerin yaptıkları sonucunda öldü. Ama cehennemde bile en iyisi olacak. Rusya için zafer!" denildi.

ABD’de Beyaz Saray Ulusal Güvenlik sözcüsü Adrienne Watson, Prigojin'in Rusya'da meydana gelen uçak kazasında ölmüş olabileceğinin doğrulanması halinde bunun "kimse için sürpriz olmayacağını" söyledi. 

Beyaz Saray’dan uçak kazasına ilişkin yapılan yazılı açıklamada, “Başkan, Rusya’daki uçak kazasıyla ilgili bilgilendirildi” ifadeleri kullanıldı.

California’da gazetecilerin sorularını yanıtlayan ABD Başkanı Joe Biden ise “Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bu olayın arkasında olup olmadığının” sorulması üzerine “Rusya’da Putin’in dahil olmadığı çok az şey var. Ancak bunun cevabını bilecek kadar bilgim henüz yok” yanıtını verdi.

Başkan Biden, “Rusya’da uçak kazasında ne olduğunu bilmiyorum ama şaşırmadım” dedi.

Estonya Başbakanı Kaja Kallas da "Eğer doğruysa, bu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in muhaliflerini ortadan kaldıracağını gösteriyor ve bu da kendisinden farklı görüşler ifade etmeyi düşünen herkesi korkutuyor" değerlendirmesini yaptı.

Londra merkezli düşünce kuruluşu Chatham House'tan Keir Giles ise "Uçakta Prigojin adında bir yolcunun olduğu açıklandı ancak birden fazla kişinin adını Prigojin olarak değiştirdiği de biliniyor" dedi ve bunun son dönemde Wagner liderinin seyahatlerini gizleme çabalarının bir parçası olarak yapıldığının altını çizdi.

Yevgeni Prigojin daha önce de ortadan kaybolmuştu. Prigojin’in 2019 yılında Afrika’da resmen öldüğü ilan edilmişti.

Kremlin’den Wagner lideri hakkında henüz bir açıklama gelmedi ancak iddialar geçerliliğini korumaya devam ediyor.

Vladimir Putin’in Prigojin ile anlaşmaya vardığı ve Prigojin’in “ölmeden” ortadan kaybolması adına böyle bir yola gidildiği öne sürülüyor.

Putin’in eski danışmanı Sergey Markov ise Wagner liderinin Ukrayna’nın terör saldırısında öldüğünü iddia ediyor.

Putin’in ihaneti affetmediği ve Prigojin’in uçağının savunma sistemleri tarafından düşürüldüğü yönünde iddialar da mevcut.

Prigojin’e ait ikinci bir jetin Moskova bölgesine güvenli şekilde indiği de ortaya atılan iddialar arasında.

Dünya Wagner liderinin uçak kazasında ölüp ölmediğini sorgularken Kremlin sessizliğini korumaya devam ediyor.