Yunanistan-Körfez ilişkilerinde Türkiye faktörü

Yunanistan, özellikle son yıllarda ABD ve Fransa gibi ülkelerle askeri anlaşmalar imzalıyor. ABD’nin, Yunanistan’ın birçok noktasına askeri yığınak yapması ve bölgedeki askeri üslerini genişletmesi dikkat çekiyor. Yunanistan, dış ülkeleri kendi topraklarına davet ederek, Doğu Akdeniz meselesinde Türkiye karşısında önemli bir pozisyon elde etmeyi amaçlıyor.

ABD ile Yunanistan, 15 Ekim 2021 tarihinde Savunma İşbirliği Anlaşması imzalamıştı. Söz konusu anlaşmanın ardından açıklamalarda buılunan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Yunanistan için ‘güçlü ve güvenilir bir müttefik’ değerlendirmesinde bulunmuştu.

Washington’un özellikle Dedeağaç’a yönelik yoğun bir askeri sevkiyatta bulunduğu görülüyor. Yunan basınında yer alan haberlerde, ABD’nin, ilerleyen dönemde Yunanistan’a yönelik askeri sevkiyatını daha da artıracağı dillendiriliyor. ABD’nin Dedeağaç’a 120’den fazla helikopter ve bin askeri araç göndereceğini öne süren Yunan basını, bu araçların bazılarının diğer Avrupa ülkelerine nakledileceğini belirtiyor.

Atina hükümeti, başta ABD ve Fransa olmak üzere bazı ülkelerle ilişkilerini geliştirerek, Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin faaliyetlerini engellemeye çalışıyor. Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de sismik araştırmalarda bulunmasını ve bölgeye gemi yollamasını istemeyen Atina; Batı ile yeni askeri anlaşmalar imzalayarak bölgedeki konumunu güçlendirmeye çalışıyor.

Yunanistan’ın; ABD ve Fransa gibi ülkeleri kendi topraklarına davet etmesi, bu ülkelerin yoğun askeri sevkiyatına izin vermesi, binlerce yabancı askerin kritik noktalarda konuşlanmasına müsaade etmesi, birtakım eleştirileri de beraberinde getiriyor. Siyasi uzmanlar tarafından yapılan değerlendirmelerde, Yunanistan’ın ABD üssü haline geldiği ve ABD’nin askeri varlığıyla neredeyse tüm ülkeyi işgal ettiği yorumları yapılıyor.

ABD ve NATO BÖLGEDE NEYİ HEDEFLİYOR?

Yunanistan, yapılan askeri sevkiyatlar ve inşa edilen yeni askeri üsler sonrası NATO üssü haline gelmiş durumda. ABD, özellikle Yunanistan başta olmak üzere Romanya ve Bulgaristan gibi bölge ülkeleriyle askeri ilişkilerini güçlendirerek, Rusya’nın Karadeniz’deki etki alanını sınırlandırmak istiyor.

ABD’nin Yunanistan ile yaptığı anlaşmalar ve NATO’nun bölgede artan etkisi, Moskova hükümetinin de sık sık gündeminde bulunuyor. ABD’nin Dedeağaç’a yönelik askeri sevkiyatı hakkında değerlendirmelerde bulunan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Washington’un bölgede deniz üsleri kurmak istediğini ve bunun Rusya ve NATO arasındaki temel yasanın çiğnenmesi anlamına geldiğini söylemişti.

Yunanistan eski AP Milletvekili Notis Marias’ın, “Dedeağaç, ABD’nin Rusya karşıtı politikası için dayanak noktası olacak” şeklindeki açıklamaları, Washington’un Moskova’yı bölgede çevreleme stratejisini ortaya koymuştu.

Ayrıca Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Panagiotopoulos’un, “NATO, Rusya ile uzun mücadeleye hazırlanmalı” şeklindeki ifadeleri de dikkat çekmişti.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgale hazırlandığını düşünen ABD ve NATO’nun, bölgedeki tüm ülkelerle askeri iş birliğini daha da artırarak bu durumun önüne geçmeye çalıştığını söylemek mümkün.

Rusya’nın 2014 yılında Kırım’ı ilhak etmesini kabullenemeyen ABD ve NATO, Moskova’nın Karadeniz’de yeni bir adım atmasını istemiyor. Bu nedenle ABD ve NATO için Atina’nın konumu ve pozisyonu oldukça kritik. İlerleyen dönemde ABD’nin bölgedeki askeri varlığını güçlendirmesi ve Atina ile yeni anlaşmalar imzalanması bekleniyor.

KÖRFEZ-YUNAN İŞ BİRLİĞİ GÜÇLENİYOR

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan El Suud, Yunanistan’ın başkenti Atina’ya giderek mevkidaşı Nikos Dendias ile bir görüşme gerçekleştirdi. İki bakan; savunma, ekonomik ve kültürel konuları ele aldı. Ayrıca iki bakanın Doğu Akdeniz ve Körfez ülkelerindeki son gelişmeleri de görüştüğü belirtildi.

Görüşmenin ardından Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias’ın, yaptığı açıklamalarda özellikle Türkiye hakkında kullandığı ifadeler dikkat çekti. Yunan Bakan, ‘Türkiye’nin bölgede bugüne dek görülmemiş derecede büyük boyutlar kazanan saldırgan bir siyaset izlediğini” savundu.

Yunan Bakan, söz konusu ifadelerine Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın ‘Yunan adalarının silahlardan arındırılmaması halinde bu adaların egemenliklerinin tartışılmaya açılması gerektiği’ şeklindeki son açıklamalarını örnek gösterdi.

Yunanistan’ın savaş tehdidi altında bulunduğunu savunan Dendias, Türkiye’nin gerçekleri kasıtlı olarak saptırdığını ileri sürdü. Ayrıca Yunan Bakan, “Yunan adaları karşısında en büyük çıkartma birlikleri konuşlandırılırken Türk yetkililerin Yunan adalarının savunma amaçlı silahlanmalarına karşı çıkması ve egemenliklerinden şüphe etmesi mantıksızlık örneğidir” ifadelerini kullandı.

Dendias, “Türkiye her defasında uluslararası hukuk kurallarına saygılı olduğundan söz ediyorsa bunu kanıtlaması ve icraatte de göstermesi için bazı basit adımlar atması gerekiyor. Mesela, Yunanistan’a yönelik ‘casus belli’ (savaş nedeni) tehdidini kaldırmasını ve Libya ile imzaladığı hukuksuz deniz yetki alanları memorandumunu iptal etmesini öneriyorum” şeklinde konuştu.

Dendias’ın açıklamalarına Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan sert tepki geldi. Bakanlık Sözcüsü Tanju Bilgiç, “Yunanistan’ın ülkemizin hak ve çıkarlarını savunma iradesini tehdit olarak nitelendirmesi, bu yönde gerçek dışı bir algı yaratmaya çalışmasını reddediyoruz” ifadelerini kullandı. Bilgiç ayrıca, “Bölgede bir tehdit var ise bu tehdit Yunanistan’ın gerginliği artırıcı tek taraflı eylemlerinden kaynaklanmaktadır” dedi.

Bugün gelinen noktada, Suudi Arabistan ile Yunanistan’ın son bir yıldır ilişkilerini geliştirdiği görülüyor. Son bir yıl içerisinde Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Savunma Bakanı Nikos Panayoptopoulos ve Başbakan Kiryakos Miçotakis Suudi Arabistan’a ziyaret gerçekleştirdi. Suudi Dışişleri Bakanı da son bir yıl içinde ikinci kez Atina’ya gelmiş oldu.

2020 yılında, Suudi Arabistan Hava Kuvvetlerine ait birçok savaş uçağı Girit adasına gelmiş ve Yunanistan Hava Kuvvetlerine ait savaş uçaklarıyla ortak tatbikatlar gerçekleştirmişti. Bu uçaklar, Girit adasında konuşlanmaya devam ediyor.

Önümüzdeki dönemde Suudi Arabistan’ın, Dedeağaç’ta yeni yatırım imkanlarını değerlendireceği belirtiliyor. Yaşanan tüm gelişmeler, Atina hükümetinin, ABD ve Fransa’nın ardından Körfez’i de kendi ülkelerine davet ettiğini gösteriyor.