Rusya'nın doğalgaz tehditinin ardından AB doğuya yöneliyor

Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın başlamasının ardından Batılı devletler elektrik ve daha çok doğal gaz krizi ile karşı karşıya kaldılar. Rusya’nın Avrupa’ya doğal gaz tedarik etmek amacıyla kurduğu ana boru hattı Kuzey Akım 1 üzerinden doğal gaz akışını sonlandırması, Avrupalı vatandaşları oldukça endişelendiriyor.

14/08/2023 19:00 Güncelleme: 10/06/2024 14:10

Son dönemde AB ülkeleri tasarruf tedbirleri almaya devam ediyor. Fransa; Eyfel Kulesi’nin, Louvre Müzesi’nin ve Versay Şatosu’nun elektriklerini ve gazını erken saatlerden kapatma kararı aldı.

AB İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) 2020 yılını içeren verilerine göre, nihai enerji kullanımında doğal gaz payının en yüksek olduğu ülke 37,6 ile Hollanda. Hollanda’nın ardından ise yüzde 32,3 ile Macaristan, yüzde 30,9 ile İtalya, yüzde 29,3 ile Belçika ve son olarak yüzde 26,8 ile Almanya geliyor. Türkiye ise yüzde 25,7 ile 6. sırada bulunuyor.

ALMANYA’NIN ALTERNATİF ARAYIŞI

Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaş ilan etmesinin ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Avrupa’da birçok ülkeye doğal gaz tedarikini kestiğini açıklamıştı.

Bu durumdan olumsuz anlamda en çok etkilenecek ülkelerin başında gelen Almanya, hızlı bir şekilde alternatif enerji kaynağı bulmak amacıyla çalışmalara başladı ve Rusya’ya doğal gaz açısından önemli derecede bağlı olmanın olumsuz etkilerini fark etti.

Almanya, geçtiğimiz haftalarda hızlı ve pahalı bir satın alma operasyonları sonrasında gaz depolarını doldurmaya başladı.

Kuzey Denizi bölgesinde ülkenin ilk sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) terminali hızlı bir operasyonla inşa edildi.

LNG, gazın -160 dereceye kadar soğutulup sıvı durumuna getirilmiş ve böylece 600 kat daha az yer kaplayan hali.

Sıvı duruma getirilen bu gaz, petrol gibi tankerlerle taşınabiliyor, vardığı bölgede tekrar gaza dönüştürülüyor ve diğer gazlar gibi ısınma, pişirme ve enerji için kullanabiliyor.

Berlin hükümeti tarafından inşa edilen terminal, dünyanın birçok bölgesinden satın alınan LNG’nin depolanması amacıyla kullanılacak.

Almanya’da birçok endüstri bu projenin başarılı bir şekilde bitmesini bekliyor.

DÜNYADA ALTERNATİF DOĞAL GAZ TEDARİKÇİLERİ

Dünyada doğal gaz tedariğinin nerelerden ve nasıl yapıldığını öğrenebilmek için en fazla kanıtlanmış doğal gaz rezervine sahip olan ülkeleri araştırmak gerekiyor.

British Petroleum’un açıkladığı yıllık istatistik verilerine göre, dünyada doğal gaz rezervlerinin çok büyük bir bölümü yani yaklaşık yüzde 40’tan fazlası Orta Doğu bölgesinde bulunuyor. Özellikle geçtiğimiz 20 yılda İran ve Katar’da gerçekleştirilen keşifler sonucunda bölgedeki rezervler yüzde 30 oranında artış gösterdi.

Orta Doğu’nun ardından ikinci sırada ise eski Sovyet devletlerinin oluşturduğu Bağımsız Devletler Topluluğu (BTD) ülkeleri yer alıyor.

Dünyadaki doğal gaz rezervlerinin yaklaşık olarak yüzde 30’dan fazlası bu bölgede yer alırken Rusya’nın tek başına payı yaklaşık yüzde 20’nin üzerinde bulunuyor. Geçtiğimiz 20 yılda Rusya’da yapılan keşifler sayesinde rezervler yüzde 13 artarak 37,6 trilyon metreküpe ulaştı.

Rusya’nın ardından ise 32,1 trilyon metreküp ile İran geliyor. Katar’da yapılan keşifler sayesinde ulaşılan doğal gaz rezervi ise 24,7 metreküp civarında bulunuyor. Bu ülkelerin dışında 12,6 trilyon metreküp rezerv ile Amerika Birleşik Devletleri, 13,6 trilyon metreküp rezerv Türkmenistan büyük doğal gaz rezervine sahip ülkeler olarak öne çıkıyor.

Avrupa’daki en büyük doğal gaz üreticisi konumunda bulunan Norveç’in doğal gaz rezervi yaklaşık 1.5 trilyon metreküp düzeyinde bulunuyor.

Yeni doğal gaz kaynağı arayışına devam eden Avrupa’nın ABD, Katar, Norveç, Cezayir, ve İsrail’le diyalogları sürerken; Azerbaycan doğal gaz ihracatını yüzde 50 artırmayı kabul etti. Azerbaycan gazı AB devletlerine Türkiye ve Bulgaristan üzerinden boru hatları ile tedarik ediliyor.

DOĞAL GAZI EN ÇOK KULLANAN ÜLKELER

ABD, dünyada kullanılan doğal gaz tüketiminin yüzde 21’ini tek başına gerçekleştiriyor. ABD’yi yaklaşık olarak yüzde 10 ile Rusya takip ediyor. AB devletlerinin doğal gaz tüketimindeki payı ise yaklaşık yüzde 9,9 civarında. Diğer yandan 1.5 milyar nüfusa sahip olan Çin’in doğal gaz payı ise yaklaşık yüzde 8,6 düzeyinde.

Doğal gaz ithalatında AB ülkeleri lider durumda bulunuyor. AB devletleri, dünyada gerçekleştirilen doğal gaz ithalatının yüzde 35’ini gerçekleştiriyor. Çin ise yüzde 15’lik pay ile ikinci sırada bulunuyor.

NİJERYA AB’YE TEDARİKÇİ OLMAK İSTİYOR

Batı Afrika ülkelerinden petrol ve doğal gaz tedarikçisi Nijerya, Rusya-Ukrayna arasındaki savaştan sonra Rusya’nın doğal gazı kesme tehdidinin ardından AB’ye doğal gaz tedarikçisi olmak istiyor.

Nijerya hükümeti, önümüzdeki kış için Avrupa’ya daha fazla LNG gönderebileceğini söyledi ancak ülkede doğal gaz tedariki için altyapının yeterli olup olmadığı bilinmiyor.

Skymark Enerji Şirketi Başkanı ve enerji uzmanı Muhammed Saleh, konu ile ilgili yaptığı açıklamada, “Nijerya, Rusya-Ukrayna savaşını fırsata çevirerek Avrupa'ya doğal gaz ihraç etmek için çalışmalara başladı” ifadelerini kullandı.

Nijerya'nın AB'ye geçmişte gemi aracılığıyla doğal gaz ihraç ettiğini söyleyen Saleh, daha fazla doğal gaz sevkiyatı için boru hattı kullanımı konusunda çalışmaların başladığını vurguladı.

Nijerya’nın doğal gaz tedariki için altyapı sorunları olduğunu belirten Saleh, “Son zamanlarda Nijerya'daki doğal gaz Avrupa ülkelerinin ilgisini çekiyor. Nijerya bu konuda yeterli altyapıya sahip değil. Ayrıca, finansman sorunumuz var” şeklinde konuştu.

Rusya Federasyonu Ukrayna Avrupa Birliği (AB) Nijerya