ABD-Yunanistan ilişkilerine Türkiye damga vurdu!
ABD Başkanı Joe Biden ile Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, Beyaz Saray’da bir araya geldi. Peki, Biden-Miçotakis görüşmesinde hangi konular ele alındı? ABD-Yunanistan görüşmesinin Türkiye’ye yansımaları ne olacak? Doğu Akdeniz ve F-35’ler konusunda hangi adımlar atılabilir?
Hüseyin Can Topkaya
ABD Başkanı Joe Biden ile Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, Beyaz Saray’da bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede, Yunanistan’ın ABD’den satın almak istediği F-35 savaş uçaklarının yanı sıra Doğu Akdeniz’de yaşanan son gelişmeler ele alındı.
Yunanistan merkezli Kathimerini gazetesi, görüşme için “Miçotakis-Biden: Yunanistan-ABD ilişkisi stratejik” başlığını attı. İki liderin görüşmesinde, Yunanistan’ın Doğu Akdeniz ve Balkanlar’daki “jeostratejik rolünün iyileştirilmesi” ve Atina ile Washington arasındaki ikili savunma ilişkisinin derinleştirilmesi konularının ele alındığı bildirildi.
Proto Thema gazetesi, “Miçotakis, Biden’a Türklerin ‘Mavi Vatan’ haritasını gösterdi” başlıklı bir habere imza attı. Haberde, “İki lider arasındaki görüşmelerde Yunan Başbakan, muhatabına, yoğunlaşan ‘Türk provokasyonu’ yani Yunan adaları üzerinde uçuşlar ile ilgili tüm detayları açıkladı” ifadelerine yer verildi.
Yunanistan yönetiminden bazı kaynaklara dayandırılan haberde, “Gittikçe daha karmaşık bir hal alan küresel tabloda yayılmacılığın yerinin olmadığını herkesin anladığı açık” denildi.
Miçotakis, “Yunanistan’ın egemenlik haklarından vazgeçmediğini ve ulusal egemenlik ihlallerinin her türlüsüne cevap vereceğini” dile getirdi.
ABD, YUNANİSTAN’A SİLAH VERMEYİ SÜRDÜRECEK
ABD ile Yunanistan arasında son dönemde artan askeri iş birliği dikkat çekiyor. Yunanistan’ın çeşitli bölgelerine yoğun askeri sevkiyatta bulunan Washington hükümeti, Doğu Akdeniz’deki nüfuzunu her geçen gün artırıyor. Yunanistan ise Türkiye’ye karşı başta ABD ve İngiltere olmak üzere birçok Batı ülkesiyle askeri iş birliğini güçlendirmeyi hedefliyor.
Atina hükümeti, ABD’nin kendi topraklarına askeri üsler inşa etmesini ve üst düzey silahlar göndermesini destekliyor. Bu durum, Yunanistan’ın ABD tarafından işgal edildiği yönünde yorumları da beraberinde getiriyor. ABD özellikle Girit, Dedeağaç ve Selanik bölgelerindeki varlığını her geçen gün artırıyor.
Geçtiğimiz günlerde de ABD tarafından yapılan açıklamada, Yunanistan’ın Girit Adası’ndaki Suda üssüne F-35 ve F-15’lerin yerleştirileceği belirtilmişti. Yunan Kathimerini gazetesi ise Yunan Savunma Bakanlığı kaynaklarına dayandırdığı haberinde; Washington’un 10 adet F-35 ve 14 adet F-15 savaş uçağını Girit Adası’ndaki Suda Körfezi’ne göndereceğini ileri sürmüştü.
Kathimerini gazetesi, ABD’nin, savaş uçaklarının konuşlandırılmasına onay için Yunan dışişleri ve savunma bakanlıklarına başvuruda bulunduğunu yazmış, temmuz sonlarına doğru üsse varması planlanan uçaklara 500 pilot ve teknisyenin eşlik edeceğini iddia etmişti.
ABD, Akdeniz’deki en büyük askeri üssü olan Suda Körfezi’ndeki üssüne önümüzdeki dönemde daha yoğun silah sevkiyatlarında bulunmaya hazırlanıyor. Washington hükümeti, hem Doğu Akdeniz hem de Karadeniz’deki faaliyetleri açısından bu bölgeyi önemsiyor. Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının ardından Washington için Doğu Avrupa ve Doğu Akdeniz’in önemi daha da artı.
ABD’nin son yıllarda Yunanistan ile imzaladığı askeri iş birliği anlaşmaları ve bölgede gerçekleştirdiği tatbikatlar dikkat çekiyor. Washington’ın bu hamlelerle Moskova’ya, Atina’nın ise Ankara’ya mesaj verdiği yönünde yorumlar yapılıyor. Bu anlaşmalar ve tatbikatlar, Rusya ve Türkiye tarafından büyük tepki görüyor.
TÜRKİYE, ABD’NİN ASKERİ YARDIMLARINA TEPKİLİ!
Ankara hükümeti, son dönemde Washington ile Atina arasında yürütülen askeri iş birliğinden rahatsız. Türkiye, bölgeye yerleştirilen silahların ve füzelerin, ilerleyen dönemde kendisini hedef alabileceğini belirtiyor. Ayrıca Ankara hükümeti, Yunanistan’ın bu alanda attığı adımları samimi bulmuyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Miçotakis-Biden görüşmesine değinmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmenin ardından her iki liderin verdiği mesajlara göre tavır gösterileceğini belirtmişti.
Miçotakis’in, Biden ile görüşmesinde yaptığı açıklamalar göz önünde bulundurulursa, Türkiye’nin önümüzdeki dönemde verilen mesajlara tepki göstereceğini söylemek mümkün. Yunanistan’a gönderilecek olan yeni F-35’lerin, Türkiye’nin ilk gündem maddelerinden biri olması bekleniyor.
Öte yandan Atina hükümeti, ABD’nin Türkiye’ye yönelik F-35 ve F-16 satışını engellemeye çalışıyor. Rusya-Ukrayna savaşında ara buluculuk rolü üstlenen Türkiye, bölgedeki pozisyonunu güçlendirmiş ve birçok ülkeden olumlu tepkiler almıştı. Bunun üzerine Biden yönetimi, Türkiye’ye yönelik F-16 satışını yeniden gündeme getirmişti. Türkiye her ne kadar bu konuya sıcak yaklaşsa da; ABD’deki bazı çevreler Ankara’ya yönelik F-16 satışına karşı çıkıyor.
Yunanistan ise ABD tarafından Türkiye’ye verilecek silahların, kendisine karşı kullanılabileceğini öne sürüyor. Bu nedenle Miçotakis’in, Biden ile görüşmesinde gündeme getirdiği konulardan biri de F-35 ve F-16’lar oldu. Ancak Ukrayna savaşının devam ettiği bu süreçte, Biden yönetiminin, Türkiye’ye F-16’ları tedarik etme konusunda yeni adımlar atması bekleniyor.
DOĞU AKDENİZ’DE TÜRKİYE’NİN ÖNCELİĞİ DİPLOMASİ
Türkiye, 2021 yılının başından bu yana Doğu Akdeniz’deki sorunların çözümü için diplomasiye öncelik veriyor. Bölgenin önemli aktörlerinden İsrail, Mısır ve BAE gibi ülkelerle normalleşme yoluna giden Türkiye; sorunların çözümü için Yunanistan’ı da diplomasiye çağırıyor.
Ancak Atina hükümeti, bölgede gerilimi tırmandıracak adımlar atmaya devam ediyor. Ege Denizi’ndeki adaları uluslararası hukuka aykırı bir şekilde silahlandıran Atina hükümeti, buralarda gerçekleştirdiği tatbikatlarla Türkiye’yi tehdit ediyor.
ABD ve İngiltere gibi ülkelere bölgede askeri üs inşa etme izni veren Atina hükümeti, Türkiye tarafından sert tepki görüyor. Miçotakis’in ABD ziyaretindeki sözleri de Yunanistan’ın bölgede gerilimi tırmandırmaya çalıştığını gözler önüne seriyor.
Ankara hükümetinin, önümüzdeki dönemde de diplomasiye öncelik vermesi ve bölge ülkeleriyle iş birliğini geliştirmeye devam etmesi bekleniyor. Bölgedeki haklarının görmezlikten gelinmesini istemeyen Türkiye, Doğu Akdeniz’deki enerji ve petrolün Avrupa’ya taşınması projesine de sıcak yaklaşıyor.