BRICS Zirvesi'nde 2 lider bir araya geldi: Sınır sorunu çözülüyor

Güney Asya'da Çin ve Hindistan arasında yarım asırdan fazladır devam eden sınır anlaşmazlığına nokta koyuluyor. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin, Himalayalar'daki ihtilaflı sınır bölgelerindeki gerginliklerin çözümü için yürüttükleri görüşmelerin devamı ve bölgedeki gerilimin düşürülmesi konusunda hemfikir oldukları duyuruldu. İki lider, gerilimin zaman zaman tırmanmasına sebep olan bu sorunu barışçıl yollarla çözme konusunda anlaştı.

28/08/2023 19:00 Güncelleme: 10/06/2024 14:24

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Güney Afrika’nın Johannesburg kentinde düzenlenen 15. BRICS Zirvesi kapsamında ikili görüşme gerçekleştirdi.

Görüşmeden sonra yapılan ortak açıklamada, "Hindistan ve Çin'in (sınır ihtilafına ilişkin) diyalog ivmesinin sürdürülmesi, askeri ve diplomatik kanallardan müzakerelere devam edilmesinde mutabık olduğu" bildirildi.

Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan görüşmeye ilişkin yapılan açıklamada; Çin liderinin, "Tarafların ikili ilişkilerdeki genel çıkarları akılda tutarak sınır sorununu uygun şekilde ele alması, sınır bölgesinde barışı ve huzuru birlikte koruması gerektiğini" ifade ettiği belirtildi.

Hindistan Dışişleri Bakanı Vinay Kwatra, görüşmeye ilişkin açıklamasında; Hindistan Başbakanı Modi'nin, ihtilaflı sınırda iki ülkenin kontrolündeki bölgeleri ayıran Fiili Kontrol Hattı'ndaki (LAC) çözülmeyen sorunlara ilişkin endişelerini dile getirdiğini bildirdi.

Hintli Bakan, Narendra Modi'nin Fiili Kontrol Hattı'na uyulmasının Çin-Hindistan ilişkilerinin normalleşmesi için elzem olduğunu vurguladığını, iki liderin "sınır bölgesindeki askerlerin çekilmesi ve gerilimin düşürmesine yönelik çabalara hız verilmesi konusunda mutabık kaldığını" belirtti.

İki ülke arasında ihtilafa konu olan sınır bölgelerinde gerilimin düşürülmesi için 19. tur görüşmeler, 14-15 Ağustos'ta Çuşul sınır bölgesinin Hindistan tarafında gerçekleşmişti.

2020'den bu yana yapılan görüşmelerde taraflar, gerginliğe yol açan 3 bölgeden karşılıklı asker çekme konusunda uzlaşmış fakat LAC'ın batı bölümündeki bazı bölgelerden çekilme konusunda anlaşmaya varılamamıştı.

ASKERLER ARASINDA YAŞANAN ÇATIŞMA

Hindistan ve Çin askerleri arasında, Arunaçal Pradeş eyaletinin Tawang bölgesindeki Fiili Kontrol Hattı’nda 9 Aralık 2022’de çatışma yaşandı.

İki ülkenin askerleri, Fiili Kontrol Hattı’nda (LAC) karşı karşıya geldi. Hat boyunca yaşanan çatışma sonucunda iki tarafın birliklerinde de yaralananlar oldu.

Gerçekleşen çatışmadan sonra bölgedeki Hintli birliğin komutanı, Çinli mevkidaşı ile barış ve sükûneti yeniden sağlamaya yönelik yapılandırılmış mekanizmalara uygun olarak görüşmek üzere bir araya geldi.

ÇİN-HİNDİSTAN ARASINDA ANLAŞMAZLIK SÜRECİ

Çin ile Hindistan'ın Himalaya Dağları'ndaki ihtilaflı sınır bölgesinden karşılıklı asker çekme süreci 14 Eylül 2022’de tamamlandı.

Hindistan Savunma Bakanlığı, 8 Eylül 2022’de yaptığı açıklamada; sınır bölgesindeki birliklerin koordineli ve planlı şekilde geri çekilmeye başladığını duyurmuştu.

Açıklamada, çekilme kararının, temmuz ayında iki ülke arasında kolordu komutanları düzeyindeki 16'ncı tur görüşmelerinde alındığı belirtilmişti.

Çekilmenin ardından iki ülke arasındaki belirsiz sınır hattını tanımlayan Fiili Kontrol Hattı'nın batı bölümünde Mayıs 2020'de taraflar arasında çatışmaya sebep olan tüm bölgeler terk edildi.

Taraflar daha önce Galvan Vadisi ile Ladak bölgesinin doğusundaki Pangong Gölü'nün iki yakasındaki birliklerini çekmişti.

Çekilme süreci, bölgelerde oluşturulan askeri tesis ve altyapı unsurlarının imha edilmesini de içeriyor.

Ladakh bölgesindeki Galvan Vadisi'nde 15 Haziran 2020'de Hint ve Çin askerleri arasında çıkan çatışmada 20 Hint askeri hayatını kaybetmişti.

Pekin de söz konusu çatışmada 4 askerinin öldüğünü duyurmuştu.

Çatışmanın ardından iki ülke askeri birlikleri sınırda teyakkuz hâline geçmiş, Hindistan bölgeye karadan havaya füze savunma sistemi; Çin ise obüsler ve tanklar konuşlandırmıştı.

Yaşanan bu gerginlik, dünyanın en büyük ordularına sahip ülkelerin kamuoylarındaki "savaş" söylemleriyle daha da artmıştı.

İki ülkenin askeri heyetleri arasında sınırdaki gerilimi düşürmek amacıyla görüşmeler gerçekleşti.

10 Mayıs 2020'de Sikkim eyaletinin Muguthang Vadisi’nde iki ülke askerleri karşı karşıya gelmişti.

CNN’de yer alan habere göre; yaşanan olaylarda 7’si Çinli, 4’ü Hint olmak üzere 11 asker yaralandı. Press Trust of India’daki haberde ise 150 askerin olaya karıştığı bildirilmişti.

Ağustos 2017'de deniz seviyesinden 4 bin 350 metre yükseklikte yer alan Pangong Gölü’ndeki olaylarda her iki taraftan da çok sayıda asker yaralanmıştı.

Hindistan basını, 72 Hint askerinin yaralandığını ve bazılarının hastanelere kaldırıldığını açıklamıştı.

Haziran 2017'de Hindistan’ın Sikkim eyaleti ve Butan sınırı boyunca uzanan Doka La geçidi yakınındaki tartışmalı Doklam bölgesinde askeri bir anlaşmazlık meydana gelmişti.

Çin, bölgeye getirdiği ağır yol yapım araçlarıyla bir yol inşa etmeye başladı. Hindistan Çin’in yol inşasına başlamasından iki gün sonra 18 Haziran’da buraya birlikleriyle müdahale etmişti.

Ekim 1975'de Hindistan'ın Arunachal Pradeş eyaletinin Tawang bölgesinde yer alan Tulung La'da iki ülke askerleri arasında yaşanan olaylarda 4 Hint askeri hayatını kaybetmişti.

Olay daha sonra iki devriye aracının siste yollarını kaybetmesi sonucu oluşan bir kaza olarak kaydedildi.

11 Eylül 1967 yılında "Nathu La" ve "Cho La" çatışmalarında Çin Ordusu, Hindistan’ın Sikkim eyaletinin doğusunda bir dağ geçidi olan Nathu La'daki Hint askeri noktasına saldırılar düzenlemiş ve iki ülke arasında çatışmalar yaşanmıştı.

Çin Halk Cumhuriyeti Hindistan