Çin, Latin Amerika’ya yatırımlar yaparak kıtada stratejik merkezler oluşturuyor

Çin, Latin Amerika’daki yatırımlarını artırıyor. Pekin, bölgedeki doğal kaynaklara ve stratejik pazarlara erişim sağlayarak Latin Amerika ülkeleriyle ekonomik ticari ve diplomatik ilişkilerini geliştiriyor. Peki, Çin, Latin Amerika'da hangi adımları atıyor?

22/12/2022 14:00 Güncelleme: 10/06/2024 14:26

Latin Amerika ülkeleri Çin’in hızlı gelişen ekonomisi için enerji ve hammadde sağlayıcısı durumuna geldi. Buna karşılık Latin Amerika ülkeleri açısından Çin, finansör ve kreditör konumunda bulunuyor.

Pekin, ticari faaliyetlerin yanı sıra bölge ülkelerine silah satışı askeri yardım ve teknoloji transferi gibi diplomasi yöntemlerini de kullanıyor. Pekin, yaptığı bu hamlelerle Latin Amerika ülkeleriyle stratejik ortaklıklar kuruyor.

Çin, 2005 ile 2019 yılları arasında Latin Amerika ülkelerine 137 milyar dolarlık kredi vermişti. Çin Devlet Başkanı Xi Cinping, 2015 yılında yaptığı bir açıklamada, Latin Amerika’ya 2025 yılına kadar 250 milyar dolarlık bir yatırım yapılacağı sözünü verdiğini ve bölge ülkeleriyle yapılan ticaretin 500 milyar dolara çıkmasını beklediğini açıklamıştı.

Çin 2011’de Kolombiya'da Pasifik okyanusu ve Karayip denizini birbirine bağlamak için bir demiryolu projesi planladığını duyurmuştu. Bu yolla Kolombiya'daki hammaddelerin Çin'e transfer edileceği bildirilmişti.

Çin'in Kolombiya Büyükelçisi Gao Zhengyue ise, "Kolombiya çok önemli stratejik bir konumda bulunuyor ve biz burayı Latin Amerika'nın geri kalanı için bir liman ülkesi olarak görüyoruz” ifadelerini kullanmıştı. Dünyanın beşinci en büyük kömür üreticisi olan Kolombiya, Çin’in enerji ihtiyacı için önemli hale gelmişti.

AA’daki Hüsamettin Aslan’ın, “Çin’in Latin Amerika politikası: Karmaşık gerçeklik” başlıklı yazısına göre, Çin Ekvator’da ise toplam sekiz hidroelektrik santrali ve 10 otoyolu inşa etmek için 10 milyar dolardan fazla yatırım yaptı.

Pekin; Brezilya, Şili, Peru ve Ekvator'daki otoyol inşaatlarından, Panama'daki liman projelerine, Meksika’daki hızlı tren projesinden Arjantin'in Patagonya Santa Cruz nehri bölgesindeki Çinli Shantui ve Gezhouba Grubu tarafından yapılan iki hidroelektrik santraline kadar birçok devasa projeyi de hayata geçirmeye çalışıyor.

“ÇİN ŞİLİ İLE DAHA GÜÇLÜ STRATEJİK ORTAKLIĞA HAZIR”

Çin dünyada başlıca bakır ithalatçısı konumunda bulurken Şili de dünyanın en büyük bakır üreticisi konumunda bulunuyor. Bu durum Çin ve Şili arasındaki ilişkilerin gelişmesini sağlıyor.

Çin Devlet Başkanı Xi Cinping, Haziran 2011’de eski Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera ile başkent Santiago’da madencilik, bankacılık, ziraat ve telekomünikasyon sektörlerinde iş birliği yapmaya yönelik anlaşmalar imzaladı.

China Minmetals Corp ile Şili devleti tarafından yönetilen bakır madeni şirketi Codelco arasında mutabakat anlaşması imzalandı. Bankacılık anlaşmaları da Development Bank of China ile BancoEstado SA arasında imzalandı.

Çin Devlet Başkanı Xi Cinping 29. Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Ekonomi Liderleri Toplantısı sırasında Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric ile yaptığı görüşmede, Şili'nin Çin ile diplomatik ilişkiler kuran ilk Güney Amerika ülkesi olduğunu söyledi.

Xi Cinping, Çin ve Şili arasındaki ilişkilerin, yarım asırı aşkın bir süredir Çin'in Latin Amerika ve Karayip ülkeleriyle ilişkilerinde öncü olduğunu, gelişmekte olan ülkeler arasındaki kazan-kazan iş birliğine en iyi örneği teşkil ettiğini ve bu ilişkilere değer verilmesi gerektiğini belirtti.

Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric ise tek Çin politikasını sıkı bir şekilde desteklediğini ve Çin'in yönetişim deneyiminden ders almayı ve altyapı, yoksulluğun azaltılması ve dijital ekonomi gibi alanlarda Çin ile iş birliğini derinleştirmeyi umduğunu söyledi.

Gabriel Boris ayrıca, Şili tarafının daha fazla Çinli şirketin Şili'de yatırım ve iş birliği yapmasını memnuniyetle karşıladığını ve Çin'in Dijital Ekonomi Ortaklık Anlaşması'nın yanı sıra Trans-Pasifik Ortaklığı için Kapsamlı ve Aşamalı Anlaşma'ya katılma hedefini desteklediğini söyledi.

Aralık 2021’de Çin Devlet Başkanı Xi Cinping Şili’deki devlet başkanlığı seçimlerini kazanan Gabriel Boric’e tebrik mesajı göndermişti.

Xi Cinping kapsamlı stratejik ortaklık ilişkilerini daha yüksek bir seviyeye taşımak, Kuşak ve Yol inisiyatifi kapsamındaki iş birliğini yoğunlaştırmak için Şilili mevkidaşıyla birlikte çalışmaya hazır olduğunu ifade etmişti.

ARJANTİN ÇİN’İN “KUŞAK ve YOL” PROJESİNE KATILDI

Şubat 2022 tarihinde Arjantin, Çin Devlet Başkanı Xi Cinping’in Eylül 2013 tarihinde duyurduğu Modern İpek Yolu projesine katılma kararı aldığını açıkladı.

Pekin Kış Olimpiyat Oyunları’nın açılış törenine katılan Arjantin Cumhurbaşkanı Alberto Fernandez, Çin Devlet Başkanı Xi Cinping ile yaptığı görüşmede, ülkesinin bu projeye katılımına ilişkin anlaşmayı imzaladı.

Arjantin’in Kuşak ve Yol projesine katılmasının ardından Çin Ulusal Nükleer Şirketi (CNNC) yetkilileri, Hualong One teknolojisini kullanarak Arjantin'in Atucha üç nükleer santralini inşa etmek için Arjantin Nükleer Elektrik S.A. ile bir sözleşme imzaladıklarını duyurdu.

VENEZUELA, YAPTIRIMLARA RAĞMEN ÇİN’E PETROL İHRAÇ ETTİ

Çin, OPEC üyesi olan Venezuela’ya petrol sevkiyatı karşılığında son 10 yılda yaklaşık 50 milyar dolar kredi verdi. Pekin, Venezuela’nın en büyük kreditörü konumunda bulunuyor. Venezuela ise dünyada en büyük petrol rezervlerine sahip ülke konumunda. Bu durum ise iki ülkeyi birbirine yakınlaştırıyor.

Kasım 2020 tarihinde Reuters haber ajansı, Venezuela’nın ABD yaptırımlarına rağmen Çin’e doğrudan petrol ihraç etmeye yeniden başladığını bildirdi.

Çinli devlet şirketleri China National Petroleum Corp (CNPC) ve PetroChina, Washington yönetiminin Venezuela devlet petrol şirketi Petroleos de Venezuela (PDVSA) ile ticaret yapan şirketlere yaptırım kararını uzatmasının ardından Ağustos 2019’da Venezuela limanlarında ham petrol ve yakıt dolumunu durdurmuştu.

ABD’nin getirdiği yaptırımlar Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro’yu yerinden etme çabalarından biri olarak gösterilmişti.

BREZİLYA, ÇİN İLE STRATEJİK ORTAKLIK KURAN İLK LATİN AMERİKA ÜLKESİ

Brezilya, Çin ile stratejik ortaklık kuran ilk Latin Amerika ülkesi. Brezilya aynı zamanda Çin ile ikili ticaret hacmi 100 milyar dolar eşiğini geçen ilk Latin Amerika ülkesi. Ülke, Çin’e başta demir cevheri olmak üzere büyük miktarda ham madde ve tarım ürünü ihraç ediyor. Çin-Brezilya ticareti koronavirüs salgınına rağmen 2021’de yaklaşık 164 milyar dolarla rekor kırdı. İki ülke, BRICS örgütü içinde de çok taraflı iş birliğini sürdürüyor.

Global Times’ın haberine göre, Çin Devlet Başkanı Xi Cinping Kasım 2022’de Brezilya’da devlet başkanı seçilen Luiz Inacio Lula da Silva’ya tebrik mesajı yolladı.

Xi Cinping mesajında, “Çin ile Brezilya arasında karşılıklı faydalı iş birliğini derinleştiren uzun süreli dostluk iki ülke ile iki halkın temel çıkarlarına uygundur ve bölgesel-küresel barış ve istikrarı korumaya, ortak kalkınma ve refahı desteklemeye uygundur. Lula'yı seçim zaferi nedeniyle kutluyoruz ve Çin-Brezilya dostluğunun daha da gelişmesini bekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Çin, Latin Amerika’daki varlığını artırıyor. Bölgede var olan petrol ve demir cevheri Pekin’in artan enerji talebini destekliyor. Çin'in bölgedeki amacı ise sadece ticareti ve yatırımı artırmak değil. Pekin bölgedeki varlığını, etki alanını da genişletmek istiyor. Bu nedenle Çin, Latin Amerika ülkelerine borç vermeye devam ediyor. Pekin’in Latin Amerika’daki varlığı ise ABD’nin bölgedeki nüfuzunu azaltıyor.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Xi Jinping Çin Halk Cumhuriyeti