İkinci Dağlık Karabağ savaşı sonrası Ermenistan’da neler oldu?

Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Dağlık Karabağ, Ermenistan ve Azerbaycan arasında bir gerilim bölgesi haline geldi.

Bakü ve Erivan arasında 28 yıldır çözüm bekleyen Dağlık Karabağ sorunu, 27 Eylül 2020 tarihinde başlayan çatışmalarla yeniden alevlendi. Ermenistan'ın Azerbaycan sivil yerleşim birimlerine ateş açması üzerine bölgedeki tansiyon tekrardan yükseldi. 
 
Azerbaycan ordusu, Ermeni güçlerinin Azerbaycan sivil yerleşim birimlerine ateş açması üzerine Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in "Demir Yumruk" diye nitelendirdiği karşı saldırı operasyonunu başlattı.

Ermenistan’ın saldırı girişimine yanıt olarak gerçekleştirilen operasyonlar sonucu Azerbaycan'dan daha önce işgal edilen birçok şehri geri alındı. Azerbaycan’ın özellikle Dağlık Karabağ’ın güney kısmı olan stratejik Şuşa kentini ele geçirmesinin ardından Ermenistan yönetimi yenilgiyi kabul etmek zorunda kaldı.  

Aliyev, Brüksel’deki görüşmeye katılmama kararı aldıDünya

27 Eylül’de Ermenistan saldırıları ile başlayan ve 44 gün süren ikinci Karabağ Savaşı, Azerbaycan ordusunun başarısı ile sonuçlandı. 
 
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan arasında 10 Kasım’da imzalanan mutabakatla, Güney Kafkasya’da 28 yıldır devam eden statüko bozuldu ve yeni bir süreç başladı. 
 
Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan anlaşmayla birlikte çatışmalar durdu ve taraflar pozisyonlarını korudu. Azerbaycan, anlaşmayla hem Dağlık Karabağ içinde ilerlediği alanlarda kontrolü sağladı hem de Ermenistan'ın yedi bölgeden çekilme talebini kabul ettirdi. 
 
Paşinyan'ın yenilgiyi kabul etmesinden sonra öfkeli Ermenistan halkı başkent Erivan’da parlamentoyu bastı. Paşinyan ise daha ağır bir yenilgiyi önlemek için ateşkesi kabul ettiğini açıkladı. 
 
Şubat 2021’de ise Ermenistan ordusu, Başbakan Nikol Paşinyan ve hükümetin "ivedilikle istifa etmesini" istedi.  

Azerbaycan: “Bakü ve Erivan, barış görüşmelerini hızlandıracak”Dünya

Ermenistan Genelkurmay Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Ermenistan Başbakanı ve hükümeti, Ermeni ulusu için kritik önem taşıyan mevcut kriz durumuyla ilgili makul kararlar alabilecek durumda değildir" denildi. 
 
Başbakan Paşinyan ise ordunun çağrısı sonrası Genelkurmay Başkanı Onik Gasparyan'ı görevden aldı; Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan ise bu kararı veto etti. 
 
Paşinyan, ordunun istifasını istemesini "darbe girişimi" olarak nitelendirdi ve destekçilerini sık sık sokaklara davet etti. Ancak Paşinyan’ın üzerinde istifa baskıları arttı. 
 
Baskıların artması üzerine Başbakan Nikol Paşinyan 20 Haziran'da yapılacak olan erken seçim öncesi istifa ettiğini duyurdu. 

 
Paşinyan, daha önce yaptığı açıklamalarda da "Nisanda istifa edeceğim. Ancak bunu iktidardan gitmek için değil, erken seçiminin yapılması için yapacağım” ifadelerini kullanmıştı. 
 
20 Haziran 2021 tarihinde gerçekleştirilen erken genel seçimleri Başbakan Nikol Paşinyan’ın liderliğindeki Sivil Sözleşme Partisi kazandı. Ancak hükümeti tek başına kurma yetkisine sahip olamadı.  
 
Paşinyan’ın seçimi kazanmasının en önemli nedeni daha fazla insan ve toprak kaybı yaşanmaması için bu anlaşmayı imzalamaya zorlandığını açıklamış olmasıydı. Eski Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan liderliğindeki ittifak ise seçimlerde hile olduğunu öne sürdü. Robert Koçaryan liderliğindeki ittifak, “Oy kullanma merkezlerinden, organize ve planlı sahtekarlıklar yapıldığına yönelik yüzlerce sinyal geldiğini” belirtti. 

ERMENİSTAN KOMŞUSU AZERBAYCAN İLE NORMALLEŞİYOR 

Ermenistan hemen hemen tüm komşu ülkeleriyle sorun yaşıyordu. Bu durum da Erivan yönetiminin  ekonomik, siyasi, diplomatik ve kültürel olarak kötü etkilenmesine neden oluyordu.

Doğuda komşusu olan Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesini işgal etmesi ve uluslararası hukuka karşı gelmesi, kuzeydeki komşusu Gürcistan’dan toprak talebinde bulunması, güneyinde yer alan İran’dan ise Azerbaycan ile ilişkilerini kesmesini talep etmesi, ülkenin iç ve dış politikasını olumsuz etkiliyordu. 
 
Ancak 6 Ekim 2022 tarihinde Ermenistan, doğudaki komşusu Azerbaycan ile barış sürecini hızlandırmaya yönelik adımlar attı. 
 
 Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) Toplantısı'nda Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel ile Çekya’nın başkenti Prag’da bir araya geldi. 
 

Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış sürecinin başlatılmasına yönelik adımlar daha önce de atılmıştı. İlham Aliyev ve Nikol Paşinyan, Charles Michel ile dört kez bir araya gelmişti. 31 Ağustos’ta gerçekleşen görüşmede, barış anlaşması konusunda sonuç alabilmek için  çalışmaların hızlandırılması hususunda mutabakata varılmıştı. 
 
6 Ekim’deki görüşmenin ardından yapılan açıklamada, Azerbaycan ve Ermenistan'ın, Birleşmiş Milletler (BM) Şartı ve 1991 tarihli Alma Ata Bildirisi'nin sınır belirleme komisyonlarının çalışmalarında temel oluşturacağını teyit ettiği bildirilmişti. 

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile görüştüDünya

Açıklamada, sınır belirleme komisyonlarının bir sonraki toplantısının Brüksel'de ekim ayı sonunda yapılacağı belirtilerek, Ermenistan'ın Azerbaycan sınırında sivil bir AB misyonunun çalışmasını kolaylaştırma konusunda uzlaştığı, Azerbaycan'ın da gerektiğinde bu misyonla iş birliği yapacağı ifade edilmişti. 
 
Açıklamada, "AB misyonu ekim ayında en fazla iki ay için çalışmalarına başlayacak. Bu misyonun amacı, güven tesis etmek ve raporlarıyla sınır komisyonlarına katkı sunmaktır" denilmişti. 

ERMENİSTAN’DA ESKİ ASKERİ İSTİHBARAT TEŞKİLATI TUTUKLANDI 

Ermenistan ile Azerbaycan arasında yaşanan Dağlık Karabağ sorunu çok kırılgan bir yapıya sahip. Bölgeye yönelik barış süreci başlamış olsa da bölge tam anlamıyla istikrara kavuşmuş değil. Bu durum hem Ermenistan’ın hem de Azerbaycan’ın iç ve dış politikadaki kararlarını etkiliyor. 
 
25 Mayıs 2021 tarihinde Gegharkunik idari bölgesinin Verin Şorja köyünde Ermeni askerleri ile Azerbaycan silahlı kuvvetleri arasında arbede yaşanmış, bir Ermeni askeri hayatını kaybetmişti. 

Bakü ile Erivan, AB misyonu konusunda anlaştıDünya

Tümgeneral Harutyunyan'a, ikinci Kolordu komutanlığı görevi sırasında, Gegharkunik bölgesinde bulunan Kut ve Verin Şorja köyleri yakınındaki bölgede Ermenistan ve Azerbaycan askerleri arasında Mayıs 2021'de yaşanan çatışmalarla ilgili 13 Aralık'ta "görevi ihmal" suçlaması yöneltilmişti. 
 
Ermenistan resmi haber ajansı Armenpress'e göre, Ermenistan'da cephe hattındaki görevini ihmalle suçlanan eski Silahlı Kuvvetler İstihbarat Başkanı ve Genelkurmay Başkan Yardımcısı Tümgeneral Arayik Harutyunyan tutuklandı. 

AB ERMENİSTAN’DA GEÇİŞ EKİBİ GÖREVLENDİRDİ 

6 Ekim’de gerçekleşen dörtlü görüşmenin ardından AB’nin Ermenistan sınırına izleme misyonu göndermesi kararlaştırılmıştı. 
 
Ermenistan-Azerbaycan sınırında durumu izleyen ve iki aydır sınırın Ermenistan tarafından bulunan heyetinin görevi sona erdiği açıklandı. AB Konseyinden yapılan açıklamada, 17 Ekim'de görevlendirilen AB izleme heyetinin görevinin sonuna geldiği bildirildi. 
 
Açıklamada, "Ermenistan'da daha uzun vadeli olası bir AB misyonu için zemin hazırlayacak, nihai hedefi bölgede sürdürülebilir barışa katkı sağlamak olan geçiş ekibiyle bugün AB'nin Güney Kafkasya'daki varlığının yeni bir aşamasını başlatıyoruz” ifadeleri kullanıldı. 
 
Ermenistan makamlarıyla anlaştığını belirten AB, yeni geçiş ekibini Gürcistan'daki AB İzleme Misyonundan kaydırarak Ermenistan'a göndereceğini açıkladı.  

Bu durum Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki Dağlık Karabağ sorunun tam anlamıyla çözüme kavuşturulamadığını gözler önüne seriyor. Ermenistan hala Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan topraklarının bir parçası olduğunu kabul etmiyor.

Brüksel’deki kritik görüşmeden hangi sonuç çıktı?Dünya