G20 Liderler Zirvesi Türkiye’nin yeni rotasını belirleyebilir
30-31 Ekim 2021’de İtalya’nın başkenti Roma’da G20 Liderler Zirvesi’nin yapılması bekleniyor. Peki, G20 Lidereler Zirvesi, Türkiye-ABD ilişkileri için bir dönemin başlangıcı olabilir mi? Zirvenin ardından Türkiye’nin rotası Atlantik mi olacak, Pasifik mi?
Türkiye-ABD ilişkilerinde uzun zamandır önemli sorunlar yaşanıyor. S-400, Suriye’nin kuzeyi, F-35, Doğu Akdeniz ve CAATSA yaptırımları meseleleri; iki ülke arasındaki sorunların başında yer alıyor. İki ülke, sorunları çözmek için bir türlü ortak zeminde buluşamıyor.
S400 meselesi uzun zamandır iki ülkenin sürekli gündeminde. ABD ve NATO, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemlerini satın almasına yıllardır tepki gösteriyor. Türkiye, sınırlarında yaşadığı terör tehlikesine karşı S400’lere ihtiyaç duyduğunu savunuyor. Ayrıca Türkiye’nin altını çizdiği bir diğer nokta ise; ABD tarafından söz verilen F-35’lerin Türkiye’ye verilmemesi. Üretiminde Türk firmaların da büyük payının bulunduğu ve ücreti ödenen F-35’lerin Türkiye’ye verilmemesi, iki ülke arasındaki sorunların çözüm sürecini tıkıyor. ABD, Biden sonrası Türkiye ilişkilerinde daha fazla sorun yaşıyor.
Türkiye, geçtiğimiz aylarda F-35 programından çıkartılmış ve ABD tarafından CAATSA yaptırımları uygulanan ülkeler arasına girmişti. Türkiye sorunların çözümü için her ne kadar diplomatik kanallara öncelik verse de; ABD’nin CAATSA yaptırımlarını uygulamasının ardından S-400 meselesi çıkmaza girmiş durumda.
SURİYE’NİN KUZEYİNE OPERASYON SİNYALİ
ABD, Suriye’nin kuzeyinde terör örgütü PKK/PYD’ye askeri, ekonomik ve siyasi anlamda desteğini uzun yıllardır sürdürüyor. Kuzey Suriye’de özerk bir devlet oluşturmak isteyen ABD, örgütü modern silahlarla donatıyor. Terör örgütü militanlarının eğitimi ABD askerleri tarafından verilirken, örgütün militan sayısının 50 bini geçtiği belirtiliyor.
ABD, bölgede Türkiye’ye yakın noktalarda askeri üsler inşa ediyor. ABD ordusundan üst düzey isimler ise terör örgütünün sözde yöneticileri ile sık sık temas halinde. Irak ve Afganistan gibi ülkelerden çekilen ABD, Suriye’nin kuzeyinde nüfuzunu her geçen gün artırıyor.
ABD’nin, Suriye’nin kuzeyinde terör örgütüne desteği ve birtakım askeri faaliyetleri, Türkiye tarafından uzun zamandır rahatsızlıkla karşılanıyor. PKK/PYD’nin silahlanmaya devam etmesi, bölgede bir ordu oluşturması, etki alanını genişletmeye çalışması ve ABD ile yaptığı iş birliği; Türkiye tarafından güvenlik tehdidi olarak görülüyor. Türkiye her seferinde ABD ve NATO müttefiklerine karşı terör örgütüne verdiği desteği çekme konusunda çağrıda bulunsa da; beklediği karşılığı bir türlü alamıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz ay Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu Görüşmeleri için ABD’nin New York kentine gitti. Burada ABD Başkanı Joe Biden ile yüz yüze görüşme gerçekleştirmek isteyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD’li yetkililerden beklediği karşılığı alamadı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, New York’ta Biden ile Suriye’nin kuzeyindeki gelişmeleri ele alması bekleniyordu. Ancak bu görüşme gerçekleşmeyince Suriye’nin kuzeyindeki gelişmeler de farklı bir hal aldı.
Son aylarda Suriye’nin kuzeyinde bulunan Türk kuvvetlerinin, terör örgütlerinin saldırılarına uğradığı görülüyor. Özellikle PKK/PYD terör örgütünün, Türkiye’ye yönelik saldırıları artmış durumda. Türkiye, bu saldırıların önüne geçmek ve PKK/PYD’nin bölgedeki etkisini kırmak için operasyon sinyalleri veriyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaşanan gelişmeler hakkında açıklamaları da; ilerleyen süreçte Suriye’nin kuzeyine bir operasyon gerçekleşme ihtimalinin oldukça güçlü olduğunu gösteriyor.
G20 ZİRVESİ YENİ BİR DÖNEMİN BAŞLANGICI OLABİLİR Mİ?
30-31 Ekim 2021 tarihinde İtalya’nın başkenti Roma’da G20 Liderler Zirvesi gerçekleştirilecek. Bu zirve, son dönemde büyük sorun yaşayan Türkiye-ABD ilişkileri açısından oldukça kritik. Zirvede, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden’ın yüz yüze bir görüşme gerçekleştirmesi bekleniyor.
Geçtiğimiz ay iki lider arasında New York’ta görüşme gerçekleşmemiş ve Cumhurbaşkanı Erdoğan duruma tepki göstermişti. Daha sonrasında Rusya’nın Soçi kentine giden Cumhurbaşkanı Erdoğan, burada Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir görüşme gerçekleştirmiş ve önemli açıklamalarda bulunmuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin Rusya’dan ikinci kez S-400 hava savunma sistemi alabileceğini gündeme taşımıştı. Ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Türkiye ile Rusya arasında birçok alanda iş birliğinin güçlendirileceği dile getirilmişti.
Türkiye’nin son aylarda ABD ile ilişkileri sıkıntılı bir dönemden geçerken, Rusya ile ilişkileri ise her geçen gün gelişiyor. Suriye’nin özellikle İdlib bölgesinde, iki ülke arasında uzun yıllardır müzakereler devam ediyor. İki ülke arasında ekonomik, siyasi, ticari ve askeri ilişkilerde de gelişme kaydedildiği görülüyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Joe Biden arasındaki görüşmede, S-400 hava savunma sistemi ve Kuzey Suriye meselesi oldukça kritik. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Joe Biden ile yüz yüze görüşmesinden olumlu bir sonuç alamaması halinde; Türkiye’nin Rusya ve Çin gibi ülkelerle iş birliğini daha çok artıracağını söylemek mümkün. ABD tarafından verilen sözler yerine getirilmezse, önümüzdeki haftalarda Suriye’nin kuzeyine operasyon gerçekleşmesi söz konusu olabilir. Türkiye-ABD ilişkilerinin geleceği ve Türkiye’nin rotasını nereye doğru çevireceği konusunda G20 Liderler Zirvesi belirleyici olacak.