Kafkasya’da yeni dönemi diplomasi belirleyecek…

Geçtiğimiz sene Azerbaycan ile Ermenistan arasında 44 gün süren İkinci Dağlık Karabağ Savaşı’nın ardından Kafkasya’da tüm dengeler değişti. Savaşın kaybedeni Ermenistan, iç ve dış politikada zorlu günlerden geçmeye devam ediyor. Azerbaycan ise tüm hesaplarını Zengezur Koridoru’nun yeniden açılması üzerine yapıyor.

Karabağ zaferinin ardından Kafkasya’da yeni dönemAnaliz

43 kilometrelik Zengezur Koridoru, tarihsel olarak Azerbaycan toprağı olmasına rağmen 1920’li yıllarda Sovyetler tarafından Ermenistan’a verilmişti. Günümüzde Ermenistan sınırları içerisinde bulunan Zengezur, Bakü ile Nahçıvan arasında kara bağlantısının kesilmesine yol açıyor.

Dağlık Karabağ Savaşı sonrası Fuzuli, Şuşa, Laçin, Kelbecer, Ağdam ve Zengilan gibi önemli şehirlerini 30 yıllık işgalden kurtaran Azerbaycan; bölgeyi ekonomik ve ticari olarak kalkındırmak istiyor. Azerbaycan’ın Karabağ’a yönelik tüm faaliyetleri, yatırımları ve planları için en önemli konu ise Zengezur Koridoru’nu yeniden açılması.

10 Kasım 2020 tarihinde Rusya’nın arabuluculuğunda Azerbaycan ve Ermenistan arasında ateşkes anlaşması imzalanmıştı. Ateşkes anlaşmasında yer alan maddelerden biri de Zengezur Koridoru’nun yeniden faaliyete geçmesiyle ilgiliydi. Ancak ateşkesin imzalandığı tarihten bu yana bu konu hakkında somut bir adım atılmadı.

Zengezur Koridoru’nun yeniden faaliyete geçmesi; Azerbaycan’ın Karabağ’ı yeniden kalkındırması ve bölgedeki faaliyetleri açısından oldukça önemli. Koridorun açılmasıyla birlikte Türkiye ile Azerbaycan arasında doğrudan karasal bağlantı sağlanmış olacak.

Türkiye, Zengezur Koridoru’nun açılmasıyla birlikte Orta Asya’ya kadar kesintisiz kara ulaşımı yapabilecek. Bu durum, Türkiye’nin Kafkasya’da diğer Türk ülkeleri ile bağlantısının sağlanması ve bölgedeki ticari hareketliliğin artması anlamına geliyor. Zengezur Koridoru’nun açılması halinde Azerbaycan-Türkiye ulaşımının sağlanması için İran’ın yolları kullanılmayacak ve büyük bir ekonomik harcama ortadan kalkmış olacak.

Zengezur Koridoru’nun yeniden açılabilmesi için Türkiye ile Azerbaycan uzun zamandır yoğun bir şekilde çalışmalarını sürdürüyor. Rusya’dan konu hakkında olumlu ya da olumsuz herhangi bir açıklama gelmezken, Ermenistan ve İran gibi ülkeler bu koridorun açılmasına karşı çıkıyor.

Dağlık Karabağ’da neler oluyor?Analiz

26 Ekim’de Azerbaycan’a giderek Fuzuli Havalimanı’nın açılış törenine katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, burada Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile önemli konulara değindi. Her iki lider de önümüzdeki dönem Zengezur Koridoru’nun yeniden açılması için somut adımlar atılacağını söyledi.

PAŞİNYAN’DAN ZENGEZUR AÇIKLAMASI

Türkiye ile Azerbaycan’ın uzun zamandır üzerinde çalıştığı Zengezur Koridoru’nun yeniden açılması konusunda Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’dan açıklama geldi. Türkiye ile ilişkileri normalleştirmek istediklerini belirten Paşinyan, koridorun yeniden açılmasını müzakere etmeyeceklerini söyledi.

Paşinyan, “Türkiye ile ilişkileri düzeltmek istiyoruz ancak koridor açılması konusunu müzakere etmek istemiyoruz, Güney Kafkasya’da ulaşım yollarının açılması konusunu müzakere etmek istiyoruz” ifadelerini kullandı.

Türkiye’nin yeni dönemde Kafkaslar stratejisiAnaliz

Ayrıca Ermenistan Başbakanı; Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan liderlerinin ortak açıklamasında koridorla ilgili tek bir cümle dahi bulunmadığını, ulaşım yollarından bahsedildiğini ve bu nedenle koridor meselesine anlam veremediğini dile getirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 26 Ekim’de Fuzuli’de yaptığı konuşmada, Ermenistan ile ilişkilerin düzelmesinin Erivan’ın Bakü’ye yönelik yaklaşımına bağlı olacağını söylemişti. Ancak daha sonra Ermenistan ordusu Karabağ’da provokatif eylemlerde bulunmuş, iki ülke arasında yeniden çatışmalar yaşanmıştı.

Yaşanan bu gelişmeler göz önünde bulundurulduğunda; Paşinyan’ın Türkiye ile ilişkileri normalleştirmek istedikleri yönündeki açıklamasının Ankara’dan karşılık bulacağı söylenemez. Türkiye’nin Ermenistan’la ilişkileri yeniden normalleştirmesinin yolu Zengezur Koridoru’nun yeniden faaliyete açılmasından ve Bakü’ye yönelik politikasından geçiyor.

ALİYEV, PAŞİNYAN VE PUTİN SOÇİ’DE BİR ARAYA GELİYOR

Zengezur Koridoru’nun sık sık gündeme gelmesi, Azerbaycan ve Ermenistan ordularının geçtiğimiz günlerde çatışması ve bölgedeki hareketliliğin artması üzerine Kafkasya’da yeni bir diplomasi süreci başlıyor.

Kremlin tarafından yapılan resmi açıklamada; Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in 26 Kasım’da Soçi’de bir araya geleceği bildirildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın diplomasi trafiği Azerbaycan'da sürüyorTürkiye

Açıklamada, “Görüşmede, Karabağ anlaşmalarının uygulanmasının istişare edilmesi, bölgede istikrarın güçlendirilmesi ve barışçıl bir yaşamın tesis edilmesi için atılacak adımların ana hatlarının belirlenmesi planlanmaktadır” ifadeleri kullanıldı.

Üç liderin arasında gerçekleşecek görüşmede, Zengezur Koridoru’nun gündeme gelip gelmeyeceği bilinmiyor. Ancak son dönemde bölgede artan çatışmalar üzerine bu görüşme oldukça kritik. Görüşmeden olumlu bir sonuç çıkması halinde Karabağ’da son dönemde tırmanan gerilim düşebilir.

İKİ LİDER 15 ARALIK’TA BRÜKSEL’DE OLACAK

İki ülke arasında son dönemde artan gerilim üzerine yoğun bir diplomasi süreci başlamış durumda. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in, 15 Aralık’ta Brüksel’deki AB-Doğu Ortaklığı zirvesi kapsamında Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel ile görüşmesi bekleniyor. Michel, görüşme hakkında, “Liderler, bölgesel durumu ve gerilimlerin üstesinden gelmenin yollarını ele almak üzere Brüksel’de bir görüşme düzenlemeyi kabul etti” ifadelerini kullandı.

Önümüzdeki dönemde Azerbaycan ile Ermenistan’ı yoğun bir diplomatik süreç bekliyor. Türkiye ve Rusya’nın yanı sıra AB’nin de bölgedeki gelişmelere daha yoğun ilgi göstermesi öngörülüyor. Ayrıca İran, ABD ve Fransa gibi ülkeler de bölgedeki gelişmelerle yakından ilgileniyor. Ermenistan’ın bölgede provokatif eylemlerde bulunması halinde bölgede yeniden çatışmalar yaşanabilir. Ancak uzun zamandır siyasi ve ekonomik krizlerle karşı karşıya kalan Ermenistan’ın, Azerbaycan’a kaybettiği bölgeleri geri almak için bir harekât başlatması mümkün görünmüyor.

Türkiye ile Azerbaycan’ın, Zengezur Koridoru’nu yeniden açmak için siyasi ve diplomatik olarak girişimlerini hızlandıracağını söylemek mümkün. İlerleyen dönemde, Kafkasya’da dengelerin yeniden şekillenmesi ve hareketliliğin artması bekleniyor.

Kafkasların ve Hazar bölgesinin jeopolitik geleceği nasıl şekillenecek?Dünya