Kosova-Sırbistan arasında gerilim tekrar yükseldi
Priştine ile Belgrad arasında yaklaşık bir yıldır süren gerginlik, Kosova’nın kuzeyinde bir polis memurunun öldürülmesi ile tekrardan zirveyi gördü. Tansiyon, Sırbistan’ın iki ülke arasındaki sınıra askerî yığınak yaptığı iddiasıyla yüksek seviyede seyretmeye devam etti.
24 Eylül’de Kosova’nın kuzeyde kalan Zveçan kasabasında gerçekleşen bir saldırıda bir Kosovalı polis memuru hayatını kaybederken iki meslektaşı yaralanmıştı.
Kosova Dışişleri ve Diaspora Bakanlığı, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, olayı bir terör saldırısı olarak niteledi ve Sırp kriminal grupları suçlamıştı.
İçişleri Bakanlığı ise bu kriminal grupların Belgrad tarafından desteklendiğini öne sürdü. İçişleri Bakanı Xhelal Svecla, yaptığı bir açıklamada, Sırbistan'ın Kosova’da "terörist eylemlere" karıştığına dair kanıtların arttığını belirtmişti.
Al Jazeera’nın aktardığına göre Belgrad makamları bu açıklamaları yalanlarken Sırp Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, şiddetin kaynağının Kosova’daki Sırp çoğunluktaki belediyelere yeterli otonomi tanınmaması olduğunu belirtti.
Bu şiddet olayının üzerinden henüz çok vakit geçmemişken Sırbistan’ın Kosova sınırına askeri yığınak yaptığına ilişkin istihbaratlar ortaya çıktı. Priştine’ye ek olarak; Avrupa Birliği ve NATO gibi örgütler ile Almanya, ABD gibi ülkeler, Belgrad’a orduyu sınırdan çekme çağrısında bulundu.
Sırbistan ise sınırda ordu bulundurmadığını, raporların gerçeği tam manasıyla yansıtmadığını aktardı. Vučić, CNN’den Christian Amanpour’a verdiği bir röportajda, savaş ihtimalinin konuşulduğu 2022’de sınırda 14 bin asker bulundurulduğunu, güncel durumda ise sayının olağan olarak değerlendirilebilecek 4 bin 400 seviyelerine gerilediğinin altını çizdi.
SAVAŞ İHTİMALİ DEĞERLENDİRİLİYOR MU?
Kosova ile Sırbistan arasındaki gerilim son iki seneyi aşan, uzun bir geçmişe sahip sosyopolitik bir sorunlar dizisinden kaynaklanıyor. Bu sorunlar dizisi etrafında iki ülke arasında çeşitli çatışmalar yaşandı ve yaşanmaya devam ediyor.
Çatışmalar her zaman sıcak savaş boyutuna evrilmemiş olsa da Sırbistan hâlâ Priştine yönetiminin bağımsızlığını kabul etmiyor ve Kosova’yı kendine bağlı bir otonom bölge olarak değerlendiriyor.
Geçtiğimiz yıl baş gösteren ve araba plakalarının geçerliliklerini yitirmesinden kaynaklanan olaylar sırasında da Kosova ve Sırbistan arasında bir savaş yaşanma ihtimali gündeme gelmişti.
İki ülke arasındaki durağan durumda dahi ilişkilerin sürekli olarak yüksek gerilim hâlinde seyretmesi de herhangi bir anlaşmazlık durumunun sıcak çatışmaya evrilme ihtimali değerlendiriliyor.
Al Jazeera’ya konuşan Kosova Başbakanı Albin Kurti, röportajında Sırbistan’ın yaşanan olaylardan sorumlu olduğunu ve bir savaş çıkartmak için kasti olarak bu saldırıların düzenlendiğini belirtti.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić ise Financial Times’a verdiği bir demeçte, “Bu Belgrad için neden faydalı olsun, amaç ne olabilir ki? Bir yıldır inşa ettiğimiz pozisyonumuzu bir günde yok etmek mi? Sırbistan savaş istemiyor” açıklamalarında bulundu.
1999’da sona eren Kosova Savaşı’ndan beri NATO Kosova Gücü (KFOR) Kosova’da yer alıyor. NATO, Kosova’nın güvenliği konusunda ciddi bir duruş benimsiyor.
Sırbistan ise Rusya ve Çin ile sıkı ilişkilere sahip bir ülke ve Rusya tarafından destekleniyor.
Bu iki ülke, Soğuk Savaş’ın zıt kamplarıyla ilişkilenmiş durumda. Statüko, gerilim her ne kadar yükselse de bir savaşa varmayacağı izleniminin oluşmasını sağlıyor. Neticede Kosova ile Sırbistan arasındaki bir sıcak çatışma ilk etapta NATO’nun KFOR aracılığıyla savaşa dahil olmasına, ikinci aşamada da Rusya’nın Sırbistan’a destek amacıyla çatışmaya müdahale etmesine sebep olma riski taşıyor.
Bir savaş durumu iki taraf için de büyük kayıplara işaret ettiğinden taraflar durumun savaşa evrilmesini tercih etmez. Olası bir savaşın Kosova ve Sırbistan’ın yanında kar topu etkisi sonucu uluslararası organizasyonlara ve çevre ülkelere sıçraması olasılığı da savaşa karşı caydırıcı bir unsur olarak mümkünatını koruyor.