Meksika'da siyaset dönüşüm geçiriyor: Moreno, 32 eyaletin 22'sinde seçimleri kazandı

Meksika’da iktidardaki popülist anti-neoliberal parti Morena (Ulusal Yenilenme Partisi), gerçekleştirilen yerel yönetim seçimlerinde 2 eyaleti kazandı. Kontrolünü 32 eyaletin 22’sine genişleten Morena tarihi bir başarıya imza atarken, ülke siyasetindeki yerleşik partileri de sert bir biçimde sarstı. Bu galibiyet, Obrador yönetimindeki Meksika’da değişimin işaretçisi olarak değerlendiriliyor.

06/06/2023 19:00 Güncelleme: 05/05/2024 18:35

Meksika'da Morena’nın adayı Delfina Gómez Álvarez, yerel seçimlerde Edomex olarak bilinen Meksika eyaletindeki valilik yarışını kazandı.

Başkan Obrador’un kabinesinde Eğitim Bakanlığı da yapan Álvarez, göreve başladığında Meksika’nın en kalabalık eyaletinin ilk kadın valisi olacak.

Eski öğretmen Álvarez, zaferini kutlamak için yaptığı Twitter paylaşımında, “Bugün EdoMex için yeni bir dönem başlıyor, burada kötü PRI hükümetlerinin uzun gecesine son verip umudun kapılarını açacağız” ifadelerini kullandı.

Álvarez, eyalet başkenti Toluca’da yaptığı zafer konuşmasında da “100 yıllık terk edilme ve yolsuzluğun” sonuna gelindiğini söyledi.

Ülkedeki etki gücü en yüksek eyaletlerden olan Edomex, 1929’dan beri diğer birçok eyalet gibi Kurumsal Devrimci Parti’nin (PRI) yönetimi altındaydı.

Yerel halk, Edomex’te uzun zamandır süren yoksulluk, güvensizlik, hizmet eksikliği gibi sorunlardan PRI’yı sorumlu tutuyor.

NPR’ye konuşan 69 yaşındaki Maria Orlando, “Suyumuzun akmasına, sokaklardaki çukurların doldurulmasına, sokaklarımızın güvenli olmasına ihtiyacımız var. Herkes onlara [PRI] oy veriyordu ancak onlar kimseye yardım etmedi. Bu yüzden, bu sefer olmaz” sözleriyle durumun vahametini belirtti.

Başkent Mexico City’den sonra, ülkenin millî gelirine en büyük katkı Edomex’ten geliyor. Ekonomisi bu derece kuvvetli bir eyalette basit altyapı hizmetlerinin yoksunluğu, yolsuzluk olabileceği kuşkusunu doğuruyor.

Nitekim İngiliz tabloid gazetesi The Guardian’ın yaptığı bir inceleme, 2018-2022 arasında 300 milyon doların hukuksuz yollardan paravan şirketlere aktarıldığını ortaya çıkartarak bu şüpheleri doğruluyor.

“TEFLON BAŞKAN” LÓPEZ OBRADOR

2011’de kâr amacı gütmeyen kuruluş olarak kurduğu Morena, 2014’te siyasî partiye dönüştü. López Obrador, Morena’nın adayı olarak girdiği ilk başkanlık seçimini kazandı ve 6 yıllık görev süresine 2018’de başladı.

Büyük bir popüler desteğe sahip Obrador, AS/COA’ya göre, görevinin beşinci yılında hâlâ yüzde 65 seviyelerinde onay oranına sahip. Adlarının baş harflerinden oluşan “AMLO” lakabıyla da bilinen başkan, görevinin üçüncü ayında yüzde 79 ile 1994’ten beri bir başkanın eriştiği en yüksek onay oranına ulaşmıştı.

Vatandaşların yarısından fazlası, AS/COA anketlerine göre, Obrador’un alt gelir gruplarının refahını yükseltmede başarılı olduğunu düşünüyor.

Ancak Meksika’nın karşı karşıya kaldığı yolsuzluk ve güvensizlik gibi sorunlar ülkenin her köşesinde yaygın olarak görülmeye devam ediyor. Hayatları çok olumsuz etkileyen bu olaylar, halkın Obrador’a tepkili olmasına sebebiyet veriyor.

Obrador’un seçim kurulunu küçültme planının geçtiğimiz aylarda yoğun protestolarla karşılaşması, gazeteci cinayetleri, zorla kaybolmalar, çete şiddetinin dinmemesi, orduyu sokaktan çekme vaadini uygulayamaması gibi olaylar da López Obrador’un sorgulanmasına yol açtı.

Fakat bu sorgulamayla gelen itibar kaybı, her üç kişiden ikisinin Obrador yönetimini onaylamasını engellemedi.

Ronald Reagan’dan kendisine aktarılan ve “suçlanmayan Başkan” anlamına gelen “Teflon Başkan” lakabı da Obrador’un popülaritesini yitirmediğini ifade etmenin bir yolu olarak öne çıkıyor.

Obrador’un halk nezdinde saygı görmesinin ilk nedeni olarak artan refah öne çıkarken, çete şiddeti gibi çözemediği sorunlarda da çaba gösteriyor izlenimi vermesi önemli bir etken olabilir.

Çete şiddetini çözmek için “kurşun değil kucak” adını verdiği şiddetten uzak bir çözüm politikası uygulamaya yönelen ve kartellerle anlaşılabileceğini söyleyen Başkan, bu yöntemiyle henüz başarıya ulaşamamış olsa da halkın yüzde 60’lık bir bölümü Obrador’un iktidarının geri kalan kısmında değişimin gelebileceğine olan inancını sürdürüyor.

Değişime olan inancın yalnızca Obrador’un tek dönemle sınırlandırılmış başkanlık kampanyasına özgü olmadığı da yerel seçim sonuçlarına yansıdı.

Latin Amerika ülkesindeki en büyük eyalet de dahil olmak üzere 32 eyaletten 22’si, kurumsal siyasete henüz 9 yıl önce dahil olmuş Morena Partisi’ne geçmiş durumda.

Vatandaşların yerleşik partilere tepki gösterdiği de Edomex seçimlerinde açık bir şekilde görülebiliyor.

Álvarez’in yüzde 53’e yakın oy aldığı seçimde; PRI’nin adayı Alejandra del Moral, zamanında PRI’ya karşı saf tutmuş PAN ve PRD partileri tarafından da desteklendi.

Moral’in seçilmemesi, vatandaşların, siyasetin gidişatından memnun olmadığının net bir göstergesi olarak karşımıza çıkıyor.

Türkiye