Mısır'da cumhurbaşkanlığı seçimleri yaklaşıyor: Sisi üçüncü dönemine hazırlanıyor

Mısır’da cumhurbaşkanlığı seçimleri yaklaşıyor. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 10 Aralık’ta başlayarak üç günlük bir süre içerisinde tamamlanması planlanıyor. Seçimlerde adaylığını açıklayan Mısır Cumhurbaşkanı el-Sisi, favori olarak öne çıkıyor.

01/12/2023 16:30 Güncelleme: 10/06/2024 14:09

Mısır Cumhurbaşkanı Abdel Fattah el-Sisi, 2013 yılında darbeyle iktidara gelmesinden tam on yıl sonra, ülkede yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde üçüncü bir dönem için aday olmaya hazırlanıyor.

Eski Savunma Bakanı, ekonominin kötü gidişatı ve insan hakları konusundaki kötü sicili nedeniyle Batılı devletlerden ve insan hakları grupları tarafından ağır eleştirilere maruz kalmasına rağmen seçimlerde favori olarak gösteriliyor.

El-Sisi, Mısır’ın önde gelen politikacılarının katıldığı ve Mısır güvenlik kurumlarıyla yakın bağları bulunan Mısır’ın Extra News televizyon kanalı tarafından yayınlanan “Anavatan Hikayesi” adlı ulusal konferansa katılarak, son on yılda yaşadıklarını anlattı ve adaylığını resmen açıkladı.

Sisi, konuşmasında, “Tıpkı daha önce Mısır halkının çağrısına cevap verdiğim gibi bugün de onların çağrısına tekrar cevap veriyorum. Yeni bir başkanlık döneminde rüyamızı tamamlamamız için aday olmaya karar verdim. Tüm Mısır halkını bu demokratik ortama katılmaya ve vatansever vicdanlarıyla bu ülkeye layık olanı seçmeye davet ediyorum” ifadelerini kullandı.

CUMHURBAŞKANI ADAYLARI KİMLER?

Mısır Cumhurbaşkanı el-Sisi, üçüncü kez bağımsız aday olarak seçimlere katılacağını açıkladı. Sisi, 2012’den 2013’e kadar Mısır Savunma Bakanı ve 2013’ten 2014’e kadar Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu iki görev sırasında Mısır ordusunda general olan Sisi, aynı zamanda 2010 yılından itibaren askeri istihbarat direktörü olarak görev yaptı.

El-Sisi, silahlı kuvvetlerin bir üyesi olarak bu görevleri yürütmesi yasaklandığı için 2014 yılında yapılacak seçimlere aday olmak amacıyla ordudan istifa ettiğini açıkladı.

Sisi’nin iktidara gelmesinin ardından muhalefete karşı büyük bir baskı başladı. Hükümeti eleştiren binlerce kişi susturuldu ve tutuklanarak hapse gönderildi.

El-Sisi, ilk olarak 2014 yılında iktidara geldi ve 2018 yılında tekrar seçilerek başkanlığının ikinci dönemi başladı. 2019 yılında yapılan bir referandum sonucunda kabul edilen anayasa değişikleri ile ikinci başkanlık dönemine iki yıl daha ekledi ve üçüncü kez altı yıllık başkanlık döneminin olmasının önünü açtı.

Sisi, üç günlük ulusal konferans boyunca hükümetinin gelecek ile ilgili planlarını ve projelerini anlatırken, Mısır halkından bir süre daha fedakar olmayı talep etti. Sisi, pazar günü yaptığı açıklamada, “Siz Mısırlılar, bir şeyler inşa edip ilerlemek yerine yemek yemeyi tercih ettiğinizi söylemeye cesaret etmeyin. Eğer ulusun ilerlemesinin ve refahının bedeli aç kalmak ve susamaksa, o zaman yemek yemeyiz ve su içmeyiz” şeklinde konuştu.

Mısır, yıllarca süren kemer sıkma politikasından ve Ukrayna savaşından oldukça kötü bir şekilde etkilendi. Mısır paundu, son 18 ay içerisinde dolar karşısında yaklaşık yüzde 50 değer kaybetti. Mısır dünyanın en büyük buğday ithalatçısı konumunda bulunuyor ve tahıl ithalatının büyük bir bölümünü Doğu Avrupa’dan ithal ediyor.

Mısır cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bir diğer adayı ise Liberal Parti başkanı Abdel Sanad Yamama.

Yamama, Mısır’ın ekonomisini ve eğitimini geliştirmek istediğini ve hukuk sistemine yürütme organının müdahale etmediği bir devlet anlayışı kurmak istediğini söylüyor. Yamama’nın eski bir Sisi destekçisi olması ise soru işaretlerini beraberinde getiriyor.

Arap Birliği’nin eski Genel Sekreteri ve eski Mısır Dışişleri Bakanı Amr Moussa, Yamama’nın el-Sisi’ye desteğini ilk kez açıkladıktan sonra Mısır cumhurbaşkanlığına aday olmasını “siyasi palyaço gösterisi” olarak yorumladı.

Liberal Wafd Partisi başkanı, haziran ayında yaptığı açıklamada, “Hepimiz Başkan Sisi ile birlikteyiz. O Mısır’ı bilinmeyenden kurtaran bir ulusal kahramandır” ifadelerini kullanmıştı.

Mısır cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bir diğer adayı ise Mısır Sosyal Demokrat Partisi Başkanı Farid Zahran olarak öne çıkıyor. 1970’li yıllarda Mısır sol öğrenci hareketinin aktif üyesi olan Zahran, seçimi kazanması durumunda tüm Mısırlıların yaşam kalitesini artırmayı vaat ediyor.

66 yaşındaki Zahran’ın el-Sisi ve güvenlik kurumlarına yakın olduğu biliniyor. Zahran, Mısır Müslüman Kardeşler’den gelen demokratik olarak seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’ye karşı 2013 yılındaki darbeden sonra Sisi’nin kabinesinin kurulmasına yardımcı olmuştu.

Zahran’a göre, rejim destekçisi bir çoğunluğun hakim olduğu parlamento üyelerinden cumhurbaşkanlığı adaylığı için 30 onay almış ancak Zahran’ın partisinin parlamentoda sadece 7 sandalyesi bulunuyor. Zahran, bir grup muhalefet partisinin bir araya gelerek oluşturduğu Sivil Hareket içerisinde bölünme yaratmakla suçlanıyor.

Mısır cumhurbaşkanlığı seçimlerinin son adayı ise ekim ayında adaylığını ilan eden Hazem Omar.

Omar, Mısır Cumhuriyet Halk Partisi’nin başkanı ve turizm şirketinin yöneticilik görevini üstlenen zengin bir iş adamı. Omar daha önce Mısır Senatosu’nda Dış İlişkiler Komitesi Başkanı olarak hükümette görev aldı. Omar, son 10 yıldır kamuoyu önünde yaptığı konuşmalarda cumhurbaşkanı ile aynı fikirde olduğunu belirttiği için el-Sisi’nin destekçisi olarak algılanıyor.

SİSİ SEÇİMLERİ KAZANABİLİR Mİ?

Mısır Cumhurbaşkanı el-Sisi’nin seçimleri büyük bir farkla kazanması bekleniyor. Mısır halkı, Sisi’nin birkaç yıl süren sallantıdan sonra Mısır’a istikrar getirdiğine inanıyor. Bir diğer yandan Sisi, 10 yıllık yönetimi sırasında hükümeti eleştirenleri hapse atmak, basın özgürlüğünü kısıtlamak ve seçimlerde karşısına çıkan adayları tehdit etmek ile suçlandı.

Mayıs 2023’te sol görüşlü bir kişi olan Ahmad Tantawi, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde adaylığını açıklamıştı. Mısır yasalarına göre, 15 farklı valilikten 25.000 imza ya da parlamentodaki 20 milletvekilinden onay alması gerekiyordu. Tantawi, ekim ayında yaptığı açıklamada, Mısır güvenlik güçlerinin adaylığını geri çekmesi için onu tehdit ettiğini ve korkuttuğunu söyledi.

Uluslararası Af Örgütü, Tantawi’nin bu sözleri sonrasında bir açıklama yayımlayarak, Mısır rejiminin gerçek muhalif adayların cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmasını engellediğini vurguladı. İnsan Hakları Örgütü ise yaptığı açıklamada, Tantawi’ye bunu yapanların tespit edilip bir an önce yargı önüne çıkarılması gerektiğini belirtti.

Mısır devleti, cumhurbaşkanının seçim sonucunda göreve geldiğini dünyaya göstermek istiyor ancak Sisi’nin üçüncü kez aday olması için referandum düzenlenmesi ve anayasa değişikliği yapılması, Mısır’ın çok da demokratik bir ülke olmadığını gözler önüne seriyor.

Mısır’da cumhurbaşkanlığı seçimleri, normal şartlarda 2024 yılının Nisan ayında düzenlenecekti. Ekonomideki sorunlar ve artan borçlar nedeniyle bir kemer sıkma politikası uygulanması bekleniyor.

Sisi, cumhurbaşkanı seçildikten sonra bu politikaya geçmek istiyor. Ekonomi politikalarından dolayı muhalefeti harekete geçirecek ve haklı çıkaracak bir pozisyona düşmek istemiyor diyebiliriz.

Sisi, 10 yıllık iktidarında çeşitli projeleri finanse etmek amacıyla yabancı kaynaklardan oldukça yüklü miktarda borç aldı. Gelecek yıl yapılacak karşı ödemeler için yaklaşık olarak 28 milyar dolara ihtiyaç var.

Mısır’ın dış borcu ise neredeyse 4 katına çıktı. IMF Mısır’a 3 milyar dolarlık bir kredi vermişti ancak ülkenin para biriminin dolar karşısında yaklaşık olarak yüzde 50 değer kaybına uğraması ve Sisi’nin devlet varlıklarını satma girişimi, IMF’nin Mısır’a bakış açısını da olumsuz yönde etkiledi.

Mısır halkı, dünyada yaşanan savaşlar ve jeopolitik gerilimleri göz önünde bulundurarak sandığa gidecek. Halk, bu anlamda Sisi’nin bir istikrar oluşturduğunu düşünse bile Mısır’ın ekonomik durumu da halk için oldukça önemli bir konu.

El-Sisi’nin büyük ihtimalle seçimleri kazanacağını düşünürsek, savaşlardan ve jeopolitik gerilimlerden uzak durmanın, dış politika itidalli bir yol izlemenin ve söz sahibi olma konusunun sandığa giderken Mısır halkı açısından ekonomiden çok daha önemli olduğunu söyleyebiliriz.

Mısır