Pakistan’da siyasi gerginlik tırmanıyor: Genel seçimler ertelenebilir

Eski Pakistan Başbakanı İmran Han, hakkında verilen 3 yıllık hapis cezası sonrası tutuklandı, 5 yıl siyasetten men edildi. Mevcut Başbakan Şahbaz Şerif ise bu yıl yapılması planlanan genel seçimler öncesi Cumhurbaşkanı Arif Alvi’den Ulusal Meclisi feshetmesini talep etti. Alvi'nin onayının ardından da Pakistan Ulusal Meclisi resmi olarak feshedildi. Geçici hükümet başbakanı belirlenene kadar Başbakan Şerif’in görevini sürdüreceği bildirildi. Peki, Pakistan siyaseti nasıl bu hale geldi?

Pakistan, parlamenter demokratik sistemle yönetilmekte olup, dört eyaletten oluşan federal bir yapıya sahip. Pakistan Parlamentosu, 342 üyeli bir Ulusal Meclis ile 104 üyeli bir Senato’dan oluşuyor.

Pakistan'da son genel seçimler 25 Temmuz 2018'de yapıldı ve İmran Han hükümeti göreve geldi.

Pakistan Parlamentosunda 10 Nisan 2022 tarihinde yapılan güven oylamasında ise 174 “hayır” oyuyla İmran Han hükümeti düştü.

İmran Han’ın görevden alınma nedenlerinin başında ekonomi geliyordu. Pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşının beraberinde getirdiği krizlerle, artan enerji ve gıda fiyatlarına karşı vatandaşı korumak için fiyat dondurma yöntemini uygulayan İmran Han, ülkedeki enflasyon krizinin derinleşmesine neden oldu.

Pakistan parasının Amerikan doları karşısında dibi görmesi de halkta Han’a karşı muhalefeti artırdı.

İmran Han’ın güven oylamasını kaybetmesinin bir diğer nedeni ise orduyla ters düşmesiydi.

Pakistan siyasetinin güçlü bir öğesi olan orduyla özellikle dış politika konularında yaşadığı anlaşmazlıklar, İmran Han’ın sonunu hazırladı.

Askeri elitleri, “ABD’nin kuklası” olmakla itham eden Han, Rusya ve Çin ile dostane ilişkileri yüzünden ABD'nin muhaliflerle iş birliği yapıp, siyasi kariyerini bitirmeye çalıştığını iddia etti.

ŞAHBAZ ŞERİF SONRASI PAKİSTAN’IN DEĞİŞEN DIŞ POLİTİKASI

İmran Han hükümetinin düşmesinin ardından Şahbaz Şerif, mecliste 11 Nisan 2022’de düzenlenen oylamada, 174 oyla salt çoğunluğun desteğini alarak Pakistan’ın 23. Başbakanı seçildi.

Şahbaz Şerif yaptığı ilk konuşmada ise “yeni bir dış politika” mesajı verdi. 

Başbakan Şerif, ülkesinin ABD ile geçmişten bugüne kadar uzanan köklü bağları olduğunu ve bunu tehlikeye atmayacağını söyledi. Ayrıca ülke ekonomisini güçlendirmek için ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği ile “samimi” ilişkilerini sürdüreceğini bildirdi.

“İngiltere’nin Pakistan’da demokrasiyi desteklediğini ve farklı sektörlerde Pakistan’a milyarlarca pound yatırım yaptığını” belirten Şerif, “Londra’da olan Pakistan’ı etkiler. Tam tersi de geçerlidir” ifadelerini kullandı.

Şahbaz Şerif’in Pakistan’ı Batı’nın hizmetine sunması ve Batı’ya selam yollaması ise çeşitli iddiaları beraberinde getirdi.

İmran Han dış politikada attığı adımlarla Rusya ve Çin ile yakınlaşmıştı.

Pakistan, Çin’in en büyük silah müşterisi haline gelmişti. Jeopolitik açıdan Hindistan, ABD’den destek alırken; Pakistan, buna karşılık Çin dengesini oluşturmuştu.

İmran Han, Rusya’nın Ukrayna’ya askeri operasyon başlattığı gün ise Moskova’daydı.

Han’ın Çin ile yakınlaşması ve Moskova ziyareti ciddi bir sorun yarattı.

Rusya, ABD’nin Han’ı Moskova ziyareti nedeniyle cezalandırdığını ve hükümeti devirmeye çalıştığını öne sürdü.

Bu süreçte, ABD ile çok uyumlu ilişkilere sahip olduğunu açıklama ihtiyacı hisseden ordunun başındaki General Bajva, Moskova'da olan İmran Han'ın aksine Rusya'yı kınadı.

Dr. Hayati Ünlü’nün AA’da yer alan, “Yeni Pakistan’dan eski Pakistan’a: İmran Han’ın düşürülüşü” başlıklı analizine göre; böylece Pakistan’daki yerleşik güçler tarafından ülkenin düzen ve istikrarı gereği olağanüstü adımlar atabilme kapasitesini ifade eden, “gereklilik doktrini" çerçevesinde bir başbakanın görev süresi dolmadan bir kez daha görevden alınmasına tanık olundu.

ABD, PAKİSTAN’A BASKI MI YAPTI?

ABD’nin Rusya’nın Ukrayna’daki özel askeri operasyonuna ilişkin tarafsız tutumu nedeniyle İmran Han’ı görevden almak için baskı yaptığı iddia ediliyor. 

Aydınlık’ın aktardığına göre; Sputnik’e konuşan bir kaynak ABD tarafından yapılan şantajı şu şekilde aktardı: “Bence Başbakan aleyhindeki güvensizlik oylaması başarılı olursa Washington'da her şey affedilecek çünkü Rusya ziyareti Başbakan'ın bir kararı olarak görülüyor. Aksi takdirde... Önümüzdeki sürecin zor olacağını düşünüyorum.”

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller ise ortaya çıkan iddialara cevaben özel diplomatik görüşmeler hakkında yorum yapmayacağını söyledi.

Sözcü, “Bu iddia edilen yorumlarda hiçbir şey ABD'nin Pakistan liderinin kim olması gerektiği konusunda bir pozisyon aldığını göstermiyor" değerlendirmesinde bulundu.

ABD ve Avrupa Birliği’nin Rusya’yı kınaması yönündeki baskılarıyla karşı karşıya kalan Han, Batı’ya Pakistan’ın köleleri olduğunu düşünüp düşünmediğini sormuştu.

İmran Han, “Bizim hakkımızda ne düşünüyorsunuz? Biz sizin köleniz miyiz ki siz ne derseniz onu yapacağız? Avrupa Birliği büyükelçilerine sormak istiyorum: Hindistan'a böyle bir mektup yazdınız mı?” demişti.

İMRAN HAN YOLSUZLUK SUÇLAMALARI SONRASI TUTUKLANDI

Eski Pakistan Başbakanı İmran Han, 5 Ağustos’ta tutuklandı. İslamabad’daki mahkeme, Han’a makamı gereği verilen hediyelerden elde ettiği satış gelirini bildirmediğine hükmetti. İmran Han, 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Han, mayıs ayında da duruşmaya gelmediği için gözaltına alınmış sonrasında yüksek mahkeme kararıyla serbest bırakılmıştı.

İmran Han hakkında görevden alındığı Nisan 2022’den bugüne kadar 100’e yakın soruşturma dosyası açıldı.

Bu son hukuki sürecin yüksek mahkemenin eski kararına karşın nasıl alındığı ise belirsizliğini hala koruyor.

Yolsuzlukluk suçlamasıyla tutuklanan Han 9 Ağustos’ta ise beş yıl siyasetten men edildi. Men kararı, Pakistan Seçim Komisyonu’nca verildi.

GENEL SEÇİMLER ÖNCESİ PARLAMENTO FESHEDİLDİ

Eski Başbakan İmran Han’ın tutuklanması ve siyasetten beş yıl süreyle men edilmesi ülkedeki siyasi gerginliği tırmandırdı. Pakistan’da ulusal parlamento resmen feshedildi.

Başbakan Şahbaz Şerif’in bu yıl yapılması planlanan genel seçimler öncesi parlamentonun feshedilmesine yönelik talebi Cumhurbaşkanı Arif Ali tarafından onaylandı.

New Alain’in aktardığına göre; Seçim Kurulu’nun seçim bölgelerinin sınırlarını güncellemesi gerektiğini belirtmesiyle bu sene planlanan seçimlerin erteleneceği olasılığı belirdi.

Ülkede genel seçimlerin 90 gün içinde yapılması planlanıyor. Seçimlere geçici hükümet ile gidilecek. Geçici hükümet Başbakanı belirlenene kadar Başbakan Şerif görevine devam edecek.