Belarus’un Rusya için önemi artıyor: Moskova, Minsk’e nükleer silah yerleştirecek

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Belarus’a nükleer silah yerleştireceklerini açıklaması krize neden oldu. Ukrayna, Rusya’nın planını kınayarak, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ni acil toplantıya çağırdı. NATO, Putin’in açıklamalarını “tehlikeli ve sorumsuz” olarak nitelendirerek kararı kınadı. Belarus ise Rusya’nın ülkeye nükleer silah konuşlandırma talebini Batı’nın baskısı yüzünden kabul ettiklerini açıkladı.

Geçtiğimiz günlerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Belarus’a nükleer silah yerleştireceklerini açıkladı.

Vladimir Putin, Rus devlet televizyonuna verdiği röportajında, Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşması’nın (START) yükümlülüklerine uyarak Belarus’a nükleer silahlar yerleştireceklerini duyurdu.

Putin, “Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko yakın müttefik ve derin ilişkilerimiz olduğunu söyleyerek bunu talep ediyor. Biz nükleer silahları Belarus’a vermiyoruz. ABD de müttefiklerine vermiyor. Aslında onların yıllardır yaptığını yapacağız. Onların belirli müttefikleri var ve taşıyıcılarını hazırlıyorlar. Onları da mürettebatları hazırlıyor. Biz de aynı şeyi yapmaya karar verdik. Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşması yükümlülüklerini ihlal etmeden Belaruslu dostlarımıza destek verdik ve 10 uçaklarını buna göre (nükleer silahlar taşımaya göre) geliştirdik. Bu 10 uçak bu türden silahları kullanmaya hazır" ifadelerini kullandı.

Belarus topraklarında da çalışmalarını sürdürdüklerini belirten Putin, “3 Nisan tarihi itibariyle mürettebatların eğitimine başlıyoruz. 1 Temmuz tarihine kadar da özel depolama tesisi inşasını bitireceğiz” dedi.

Vladimir Putin, geçtiğimiz ay Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşması’nın askıya alınmasına dair kararnameyi imzalamıştı. Güvenlik uzmanları Putin’in bu hamlesini, “nükleer saldırı riskinin arttığı” şeklinde yorumlamıştı.

Kremlin Bilgi Servisi tarafından yapılan açıklamada, "ABD, bu faaliyet alanında antlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini kasıtlı olarak yerine getirmiyor" ifadelerine yer verilmişti.

Yeni START, ABD ve Rusya arasında yürürlükte olan son nükleer anlaşma olma özelliğini taşıyordu.

UKRAYNA, BM GÜVENLİK KONSEYİNİ ACİL TOPLANTIYA ÇAĞIRDI

Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, NATO, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri, Rusya Devlet Başkanı Putin'in Belarus'a taktik nükleer silah konuşlandırma kararını eleştirdi. Ukrayna, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni (BMGK) acil toplantıya çağırdı.

Ukrayna Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Rusya’nın Belarus’ta taktik nükleer silah yerleştirme niyeti, “Putin rejiminin Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'nı ve uluslararası güvenlik sistemini baltalayan provokatif bir adımı” olarak nitelendirildi.

DW Türkçe'nin haberine göre, açıklamada, "Rusya bir kez daha, bir tehdit ve aşağılama aracı değil de caydırıcılık ve savaşı engelleme aracı olarak nükleer silahlara sorumlu şekilde hamilik yapmaya kronik kabiliyeti olmadığını gösterdi" denildi.

Ukrayna, Güvenlik Konseyi'nin toplanmasını talep ederek G-7 ülkeleri ve Avrupa Birliği'nden (AB) Belarus'u Rus nükleer silahlarını kabul etmesi durumunda bunun sonuçları olacağı konusunda uyarmasını istedi.

Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Başkanı Oleksiy Danilov da konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Kremlin Belarus’u nükleer anlamda rehin aldı” ifadelerini kullandı. Danilov, Putin’in açıklamasını ‘Belarus’un istikrarsızlaştırılmasına yönelik bir adım’ olarak nitelendirdi.

NATO ve AB de Rusya’nın Belarus’a taktik nükleer silah yerleştirme kararını kınadı.  NATO Sözcüsü Oana Lungescu, AA muhabirinin sorusuna verdiği yanıtta, "Rusya'nın nükleer söylemi tehlikeli ve sorumsuzca. NATO teyakkuzda. Durumu yakından takip ediyoruz. Rusya'nın nükleer duruşunda bizimkini değiştirmemizi gerektirecek herhangi bir değişiklik görmedik" dedi. 

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell de sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Belarus’un Rus nükleer silahlarına ev sahipliği yapması gerginliğin sorumsuzca tırmandırılması ve Avrupa güvenliğine tehdit anlamına gelir. Belarus bunu hala durdurabilir. Bu kendi kararıdır. AB ilave tedbirlerle karşılık vermeye hazırdır” değerlendirmesinde bulundu.

Amerika Birleşik Devletleri’nden ise “Bunun nereye varacağını izleyip görmemezi gerekecek” açıklaması geldi.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, konuya dair yaptığı açıklamada, “Rusya’nın herhangi bir nükleer silah taşıdığına dair herhangi bir işaret görmedik. Açıkçası, nükleer savaşın yapılmaması gerektiği ve hiçbir nükleer savaşın kazanılamayacağı konusunda hemfikiriz” ifadelerini kullandı. 

BELARUS, RUSYA’NIN PLANINI NEDEN KABUL ETTİ?

Belarus, Rusya’nın Doğu Avrupa’daki tek müttefiki konumunda. Minsk, hem konumu hem de bölgesel avantajları nedeniyle Kiev’e yönelik gerçekleştirilen saldırıların merkezinde yer alıyor. 

Belarus’un savaşın sürdüğü Ukrayna ile uzun bir sınır hattı bulunuyor. Belarus sınırı, Ukrayna’nın başkenti Kiev’den sadece 225 km uzaklıkta yer alıyor. 

Minsk ayrıca, üç NATO ülkesi ile (Polonya, Litvanya ve Letonya) sınır paylaşıyor. Bu ülkeler aynı zamanda Avrupa Birliği üyesi. Bu durum Rusya’nın Batı ile olan savaşında Belarus’u önemli hale getiriyor. 

Belarus’un Avrupa Birliği ve NATO ülkeleri ile yaşadığı sorunlar da Minsk yönetimini Moskova ile yakınlaştırıyor.

Belarus geçen sene Rus askerlerinin Ukrayna'nın işgalinde topraklarını kullanmasına izin verdikten sonra Batı yaptırımlarına maruz kaldı.

Batı, Minsk’e Aleksandr Lukaşenko yönetiminin muhalefete kurduğu baskı nedeniyle de yaptırım uyguluyor.

Belarus bugün ise Rusya’nın ülkeye nükleer silah konuşlandırma talebini Batı’nın baskısı yüzünden kabul ettiklerini açıklıyor.

Belarus Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, bu kararın Rusya’nın hedef olduğu yaptırımlar ve NATO üyesi ülkelerin sınırlarına yakın bölgelere askeri yığınak yapması da dahil olmak üzere “yıllardır süren Batı baskısına bir yanıt” olduğu belirtildi.

Nükleer silah projesinin Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve müttefiklerinin Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko'yu devirmek için yürütülen baskı kampanyasına karşı koruma sağladığının da altını çizen Dışişleri Bakanlığı, "Son iki buçuk yıldır Belarus, ABD, İngiltere ve NATO müttefiklerinin yanı sıra Avrupa Birliği'nin eşi benzeri görülmemiş siyasi ve ekonomik baskısına maruz kalmıştır" ifadelerini kullandı.

Açıklamada, "Belarus, kendi savunma ve güvenlik kapasitesini güçlendirmek durumunda bırakılmıştır” denildi.

Minsk ayrıca kararın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nı hiçbir şekilde ihlal etmediğini ve silahların kendi kontrollerinde olmayacağını belirtti.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’nun uzun zamandır ülkesinin topraklarında Moskova’nın nükleer silah konuşlandırmasını istediğini belirtiyor.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da Batılı ülkelerin tepkisinin, Belarus’a taktik nükleer silah yerleştirme planlarını etkilemeyeceğini söylüyor.

Rusya’nın Belarus’a nükleer silah yerleştirmesiyle Moskova, 1990’ların ortasından bu yana ilk kez yurt dışında nükleer silaha sahip olacak. 

Putin’in kararı, nükleer şantaj olarak yorumlanıyor. Ancak Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev geçtiğimiz günlerde, “Yabancı silahların Ukrayna'ya sevk edilmesi, nihayetinde nükleer kıyameti her gün yakınlaştırıyor. Bu, bunun gerçekleşeceği anlamına gelmez ancak mahşerin dört atlısı yolda ve hareket etmeye devam ediyor. Bundan emin olabilirsiniz” ifadelerini kullanmıştı.

Rusya’nın son hamlesi yalnızca Kiev’i değil tüm Avrupa’yı etkiliyor. Rusya’nın Belarus’a nükleer silah yerleştirmesi Doğu Avrupa’daki NATO hedeflerini vurma yeteneğini de artıracak. Moskova attığı bu adım ile Ukrayna savaşında elini güçlendirmiş olacak.