Rusya’nın Orta Asya stratejisinde Tacikistan’ın rolü ne?
Son dönemde Orta Asya’daki nüfuzunu güçlendiren Moskova, bölgede Tacikistan’a ayrı bir önem veriyor. Taliban’ın Afganistan’da hükümeti kurması sonrası Rusya’nın Tacikistan üzerindeki askeri faaliyetleri arttı. Peki, Rusya Tacikistan’da hangi faaliyetlerde bulunuyor? Rusya’nın Orta Asya politikasında Tacikistan’ın önemi ne?
ABD’nin Afganistan’dan çekildiği ve Taliban’ın ilerleyişini sürdürdüğü Temmuz ayında, Moskova hükümeti, kendisine yönelik tehditlerin önüne geçebilmek için Tacikistan’a yönelik askeri faaliyetlerini artırdı. Tacikistan’da askeri üssü bulunan Moskova hükümeti, 17 zırhlı piyade savaş aracını ülkeye gönderme kararı aldı.
Moskova hükümeti, Afganistan’ın Taliban tarafından ele geçirilmesini bir güvenlik tehdidi olarak görüyor. Afganistan’dan çevre ülkelere aşırı İslamcıların yayılabileceğini ve bu nedenle bölgenin karışabileceğini düşünen Rusya, Tacikistan-Afganistan sınırına yoğun askeri araç sevkiyatında bulundu. Moskova, bölgeye gönderdiği tanklarla sık sık tatbikat gerçekleştirdi.
Ayrıca Rusya tarafından gönderilen BMP-2 piyasa savaş araçları, Tacikistan’daki Rus üssüne yerleştirildi. O dönem konu hakkında açıklama yapan Rusya Merkezi Askeri Bölge Komutanı Alexander Lapin, söz konusu araçların, birimlerin savaşma kapasitesini ciddi anlamda artıracağını dile getirdi.
Rusya, Ağustos ayının başlarında Tacikistan’ın Afganistan sınırı yakınındaki Harb Maydon poligonunda tatbikat gerçekleştirdi. Tatbikata Rusya ve Tacikistan’ın yanı sıra Özbekistan da katılım gösterirken, Rusya Merkez Askeri Bölge Komutan Yardımcısı Yevgeniy Poplavskiy, tatbikatta yeni tür teçhizat ve silahları deneyeceklerini söyledi.
Söz konusu tatbikata Rusya, Tacikistan ve Özbekistan’dan 2 bin 500’den fazla asker katılım gösterdi. Ayrıca Tacikistan’da konuşlandırılan 201. Rus askeri üssünde görevli tank, topçu ve motorize birlikleri ile birlikte Rusya Merkez Askeri Bölgesine bağlı radyasyon, kimyasal, biyolojik ve radyo elektronikle mücadele özel askeri birimlerinde görevli Rus askerleri de tatbikatta yer aldı.
Söz konusu tatbikatın, devlet sınırındaki durumun istikrarsızlaşması durumunda silahlı kuvvetlerin askeri hazırlığını kontrol ve silahlı kuvvetlerin askeri taktik hareketlerini koordine etmek amacıyla gerçekleştirildiği belirtildi.
RUSYA’NIN YENİ ORTA ASYA STRATEJİSİ
Rusya, Afganistan’ın tamamen Taliban’ın kontrolüne geçmesinin ardından Orta Asya politikasını yeniden şekillendirdi. Afganistan’ın dünyaya terör ihraç edebilecek bir ülkeye dönüşmesinden endişe duyan Rusya, özellikle kendisine yönelik gelebilecek tehditlerin önüne geçmeye çalışıyor.
Moskova hükümetinin Orta Asya’daki en önemli stratejisi; Tacikistan ve Özbekistan gibi ülkelerle askeri iş birliğini güçlendirerek, radikal ve aşırı grupların Rusya çevresine yayılmasını önlemek. Bu anlamda Rusya; Tacikistan ve Özbekistan gibi ülkelerle gerçekleştirdiği tatbikatlara çok önem vermekle birlikte, askeri olarak tedbirleri elden bırakmamak istiyor. IŞİD, El Kaide ve diğer birçok terör örgütünün yeniden Afganistan’da faaliyete geçtiği bir dönemde Rusya; Orta Asya’daki askeri nüfuzunu artırarak terör tehdidinin önüne geçmeye çalışıyor.
Geçen hafta Rus basınına açıklamalarda bulunan Rusya Dışişleri Bakanlığı BDT Üçüncü Dairesi Başkanı Aleksandr Sternik de, Moskova’nın Orta Asya stratejisi hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
Sternik, Afganistan’daki tehdidin Orta Asya bölgesine yayılmasından kaygılı olduklarını söyledikten sonra, “Ön saflardaki ülkelerle birlikte önleyici tedbirler alıyor, ortak tatbikat gerçekleştiriyor, öncelikle de sınır güvenliği için olmak üzere teçhizat, askeri ürün ve özel araçların tedariğinde yardımcı oluyoruz” ifadelerini kullandı.
Sternik, Tacikistan-Afganistan sınırının güçlendirilmesi için birçok çalışma gerçekleştirdiklerine dikkat çekerken, amaçlarının Afganistan içindeki krizin üstesinden gelmek ve tehdidin Rusya tarafına doğru yayılmasını önlemek olduğunu söyledi. Ayrıca Sternik, Rusya olarak bölgesel konularda Çin, Hindistan, Pakistan ve İran gibi önemli bölgesel aktörlerle zengin istişare ve karşılıklı bilgi paylaşımı deneyimine sahip olduklarını ifade etti.
Afganistan’da yaşanan sorunların devam ettiğini vurgulayan Sternik; Rusya, Tacikistan ve Özbekistan arasında gerçekleştirilen tatbikatlar hakkında, “Orta Asya’nın göbeğinde faaliyet gösteren olası radikal güçler üzerinde ürkütücü etki sağlanması açısından Özbekistan, Tacikistan ve Rusya’nın katılımıyla oldukça başarılı tatbikatlar gerçekleştirildi. Bu ortak tatbikatlar, komşu ülkedeki endişe verici durum gerektirdiği sürece devam edecek” şeklinde konuştu.
PUTİN ANLAŞMAYI DUMA’NIN ONAYINA SUNDU
Rusya ile Tacikistan arasında hava savunma alanında da iş birliği her geçen gün güçleniyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçtiğimiz haftalarda Moskova ile Duşanbe arasında imzalanan ve Orta Asya bölgesinde birleşik hava savunması oluşturulmasını amaçlayan anlaşmayı, Rus parlamentosunun alt kanadı Devlet Duma’sına sundu.
Söz konusu anlaşmanın metninde, bölgedeki hava savunma sorunlarını çözme etkinliğinin artırılması amacıyla tarafların, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) üye ülkelerinin birleşik hava savunma sisteminin bir parçası olarak bölgesel hava savunma sistemini oluşturacağı belirtildi.
TACİKİSTAN’DAKİ RUS ASKERİ ÜSSÜNE YENİ TAKVİYE
Diğer yandan Moskova yönetimi, Tacikistan’daki askeri üssünü 30 yeni tankla güçlendirdi ve tesisteki birlikleri füze savunma sistemleriyle tatbikatlar gerçekleştirdi. Bu durum, Rusya’nın, Afganistan’da süreç hakkında hala endişeli olduğunu gözler önüne seriyor.