642. Gününde Rusya-Ukrayna savaşında son durum

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin 642. gününde taraflar cephelerde savaşmayı sürdürürken kış koşulları etkili olmaya başlıyor. Normal şartlarda 2024’te genel seçimlere gitmesi gereken Ukrayna’nın savaş bitmeden NATO’ya katılamayacağına ilişkin açıklamalar geldi.

Rusya, ikinci yılını tamamlamaya yaklaşan savaşta şimdiye kadar gerçekleştirdiği en büyük dron (SİHA) saldırısını 25-26 Kasım 2023 tarihlerinde gerçekleştirdi.

Ukraynalı yetkililere göre 75 SİHA kullanılarak gerçekleştirilen bu saldırı, ülkenin enerji alt yapısını çökertme hedefi taşıyordu.

Rusya’nın bu saldırısı kış şartları sertleşirken geldi. CNBC, Ukrayna ve Rusya’nın güney kesimlerinde yaşanan ağır kış şartlarının afetsel düzeye ulaştığını ve can kayıplarına sebep olduğunu yazdı.

Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, 27 Kasım’da kış şartlarına ilişkin yaptığı açıklamada 17 bölgede 1500 yerleşim yerinin enerji kaybı yaşadığını aktarmıştı. Rusya’nın dron saldırısıyla başkent Kiev’de 77’si konut olmak üzere 200 binada elektrik kesintisi yaşandı. The Guardian’ın Kırım’daki Rus yönetiminden aktardığına göre şehirde 100 bine yakın kişinin hala elektriksiz olduğu bildirildi.

Rusya’nın enerji alt yapısına yönelik saldırıları Ukrayna’nın direncini kırarak savaşı erken bitirmeyi hedefliyor. Roman Olearchyk, Financial Times’ta yer alan yazısında uzayacağı öngörülen savaşta Ukrayna’nın en büyük sorununun insan gücü olacağını belirtmişti. Bundan hareketle nüfusu kalabalık ve ekonomisi güçlü olan Rusya’nın Kiev’i savaşı erken bitirmeye itmek için bu yolu izlediği söylenebilir.

RUSYA, AVDİİVKA’YI ÇEVRELEMEYE ÇALIŞIYOR

Donetsk oblastındaki Avdiivka kenti, savaşın çetin olarak devam ettiği cephelerden birini barındırıyor. Stratejik önemi yüksek olan bu kenti ele geçirmek için çatışmalar sürüyor.

CNBC’nin Sky News’ten aktardığına göre şehrin askeri yönetiminin başındaki isim olan Vitaliy Barabash, Espreso TV’ye yaptığı açıklamalarda “Avdiivka’da işler daha da zorlaştı. Çatışmaların yoğunluğu bir süredir artıyor. Ruslar Donetsk ve endüstriyel bölge yönünde saldırmaya başladıkları iki sektör daha açtı. Düşman şehre dört bir yanından hücum etmeye çalışıyor” ifadelerini kullandı.

Euronews ise askeri uzmanlardan aktardığı bilgide Rus güçlerinin geçtiğimiz hafta sonu itibarıyla kentte ilerleme kaydettiğini belirtti.

Avdiivka, yer altı kaynakları ve endüstriyel gelişmişliğiyle bilinen Donbas bölgesinin kontrolünü sağlamak için kilit bir konumda yer alıyor.

SEÇİMLER YAPILMAYACAK, NATO ÜYELİĞİ SAVAŞTAN SONRA

Ukrayna’da savaş nedeniyle genel seçimlerin yapılıp yapılmayacağı ve ülkenin NATO üyeliği soruları uzun süre merak edilmişti.

Savaştaki bir ülkenin seçime gitmesi beklenemezken ülkedeki sıkıyönetim kanunları başkanlık seçimi dahil bütün seçimlerin yapılmasını yasaklıyor.

Zelenski de kasım ayının başında yaptığı açıklamalarda seçimlerin gerçekleşmeyeceğini dile getirmişti.

“Seçimler için doğru zaman değil. Şu anın devletin ve halkın kaderinin bağlı olduğu savunma ve savaş zamanı olduğunu kesinleştirmeliyiz” diyen Ukrayna Devlet Başkanı, seçimlerin ne zaman yapılacağına ilişkin bir açıklamada bulunmadı.

Diğer yandan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’den gelen açıklama ile Kiev’in askeri birliğe üyeliğinin savaş sonrasına kaldığı doğrulanmış oldu.

Üye ülkelerin Ukrayna’nın savaş süresince üye olmasının imkansız olduğuna kanaat getirdiğini aktaran Stoltenberg, savaştan sonra üyelik şartlarının yerine getirilmesi halinde görüşmelerin başlayabileceğini söyledi.

Ukrayna henüz NATO’ya giremeyecek olsa da Batı’dan destek devam edecek. Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, parlamentoda yaptığı bir konuşmada “Bu desteği gerekli olduğu sürece devam ettireceğiz. Bu destek, Ukrayna için ve aynı zamanda Avrupa'daki bizler için varoluşsal bir öneme sahiptir” ifadelerini kullandı.

28-29 Kasım’da NATO üyesi ülkelerin dışişleri bakanlarının katıldığı toplantıda konuşan Stoltenberg de güvenlik çıkarlarıyla örtüştüğü için ABD’nin Ukrayna’ya desteği sürdürmesini beklediğini ifade etti.

Aynı toplantıda NATO üyesi ülkelere de seslenen Stoltenberg, “Ukrayna'ya ihtiyaç duyduğu silahları sağlamak bizim sorumluluğumuz. Sadece yolumuza devam etmeliyiz. Bu aynı zamanda güvenlik çıkarlarımızla da ilgili” dedi.

“BARIŞ GÖRÜŞMELERİNE AÇIĞIZ”

22 Kasım’da çevrim içi olarak gerçekleştirilen G20 liderler zirvesine katılan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna ile barış görüşmelerine açık olduklarını duyurdu.

Savaşın nasıl durdurulacağının düşünülmesi gerektiğini belirten Putin, “Rusya, Ukrayna ile barış görüşmelerini hiçbir zaman reddetmedi. Müzakere sürecinden çekildiğini kamuoyuna açıklayan Rusya değil Ukrayna oldu. Üstelik devlet başkanı tarafından Rusya ile bu tür müzakereleri yasaklayan bir kararname imzalandı” ifadeleriyle Kiev’in barış görüşmelerinden çekilen taraf olduğunu vurguladı.

Ukrayna ile Rusya’nın barış görüşmelerine karşı tutumları ve talepleri farklı. Ukrayna, Rusya’nın kayıtsız şartsız olarak egemenlik alanından geri çekilmesini istiyor. Kyiv Post’tan Marina Şaşkova’nın belirttiğine göre bu alana 2014’te işgal edilen Kırım da dahil. 2022 sonunda Rusya’nın barış görüşmeleri için şartlarından bahseden Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, Herson, Zaporijya, Donetsk ve Luhansk oblastlarının işgali tanınmadığı sürece müzakerelerin başlamayacağını dile getirmişti. En temel şartlarda anlaşılamadığı sürece Kiev’in Moskova’nın tutumunu “saygısızlık” olarak değerlendirmesi ve müzakereler için açık kapı bırakmayacağı söylenilebilir.

27 Kasım’da harici’de yayımlanan bir yazıda Batı’nın da müzakerelere sıcak bakmadığı aktarıldı.