32'nci Arap Birliği Zirvesi Cidde'de düzenleniyor: Suriye 12 yıl sonra ilk kez temsil ediliyor!

12 yılın ardından bir ilk yaşanıyor. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde düzenlenen 32. Arap Birliği Zirvesi'ne katılıyor. 2011 yılında Arap Birliği üyeliği dondurulan Suriye, Arap Birliği’ne geri kabul ediliyor. Suriye'nin 12 yıl sonra ilk kez temsil edildiği zirvede; Sudan'da son durum, Filistin'deki gelişmeler ve Yemen krizi başta olmak üzere bir dizi konunun ele alınması bekleniyor.

19/05/2023 20:00 Güncelleme: 10/06/2024 14:26

Arap Birliği; Mısır, Irak, Ürdün, Lübnan, Suudi Arabistan ve Suriye devletleri tarafından 22 Mart 1945’te kuruldu.

Birliğin amacı; üye devletler arasındaki ekonomik, kültürel, sosyal ve siyasi ilişkileri düzenlemek, bu alanlara yatırım yapmak, bölgede ortaya çıkan sorunları barışçıl yollarla çözmek ve bunlarla birlikte Arap dünyasının çıkarlarını gözeten politikalar üreterek topraklarında sömürgeci faaliyetler yürüten yabancı güçlere karşı birleşik bir Arap gücünü var etmek olarak açıklanıyor.

Birlik, 22 Arap ülkesinin (Suriye dahil) üye olduğu milletlerarası bir örgüt olarak Arap dünyasının önemli kuruluşları arasında bulunuyor.

Ancak Arap Birliği, sivillere karşı uyguladığı şiddet nedeniyle 2011 yılında Suriye’nin üyeliğini dondurarak, yaptırımlar uygulama kararı aldı.

Kasım 2011’de Kahire’de olağanüstü olarak toplanan 22 üyeli Birlik, pek sık görünmeyen bir şekilde görüş birliği sağlayarak bu kararı aldı. Sadece Yemen ve Lübnan karara karşı red oyu verirken, Irak çekimser kaldı.

Birlik oylama sonrası yaptığı açıklamada, Suriye’nin sivillere uyguladığı şiddeti sona erdirmediği sürece üyeliğe geri alınmayacağını, bunun yanı sıra başka yaptırımların da uygulanacağını bildirdi.

SURİYE ARAP BİRLİĞİ'NE KABUL EDİLDİ

Birlik, 2011'de Şam’ın üyeliğini askıya aldı ancak Beşar Esad siyasi olarak yalnız kalmadı. Suriye Devlet Başkanı Esad, uluslararası baskıyı müttefiklerinin yardımıyla atlattı.

Bu durum ise Arap ülkelerini, askeri yönden düşüşüne ihtimal vermedikleri Esad ile normalleşmeye itti.

Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Umman, Sudan ve Mısır; Şam ile ilişkilerini geliştirme yoluna gitti.

Şubat ayında da üst düzey Arap parlamenterlerden oluşan bir heyet Şam’da Suriye Devlet Başkanı Esad ile bir araya geldi.

Euronews’in aktardığına göre; Irak, Ürdün, Filistin, Libya, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri meclis başkanlarının yanı sıra Umman ve Lübnan’dan temsilciler, Arap Parlamentolararası Birliği’nden bir heyetin parçası olarak Suriye’ye gitti.

SANA’nın aktardığına göre, Irak Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi, “Suriye olmadan yapamayız. Suriye de geri dönebileceğini umduğumuz Arap ortamı olmadan yapamaz” diyerek yeniden iş birliği mesajı verdi.

14 Nisan’da da Körfez İşbirliği Konseyi ülkeleri ile Mısır, Ürdün ve Irak Dışişleri Bakanları, Suudi Arabistan’da bir araya gelerek Suriye krizine ilişkin siyasi çözüm çabalarını görüştü.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşünün ele alındığı ancak bir anlaşmaya varılamadığı belirtildi.

Mayıs ayının başında Körfez ülkeleri Şam yönetimiyle masaya oturdu. Ürdün, Suudi Arabistan, Irak ve Mısır dışişleri bakanları; Şam ile ilişkilerin normalleşmesini görüşmek için mevkidaşları Faysal el-Mikdad ile Amman’da bir araya geldi.

Ürdün, Suudi Arabistan, Irak, Mısır ve Suriye dışişleri bakanlarının toplantısı sonrasında yayımlanan ortak bildirgede, “Suriye'nin kendi toprakları üzerinde kontrolü sağlaması, hukukun üstünlüğü, ülkedeki silahlı ve terörist grupların varlığını sonlandırması ve dış müdahalelerin durması için meşru çabalarında kendisine ve kurumlarına destek vermeye çalışılacak" denildi.

7 Mayıs’ta ise Suriye, 22 üyeli Arap Birliği’ne 12 yıl sonra geri kabul edildi. Arap Birliği’ne üye ülkelerin dışişleri bakanları 2011 yılında üyeliği askıya alınan Suriye’nin Birliğe dönmesi konusunda anlaşmaya vardı.

Arap Birliği Genel Sekreterlik Sözcüsü Cemal Rüşdi, Suriye'nin yeniden kabul edilmesi yönündeki kararın onaylandığını açıkladı.

Reuters’ın aktardığına göre; Cemal Rüşdi, dışişleri bakanlarının on yılı aşkın bir süredir askıya alınan Suriye’nin üyeliğini yeniden yürürlüğe koyma kararı aldıklarını ve bu kararın Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile ilişkileri normalleştirmeye yönelik bölgesel çabayı pekiştireceğini söyledi.

Kararda, Suriye’nin Arap Birliği toplantılarına yeniden katılmaya hemen başlayabileceği bildirildi.

Aynı zamanda komşu ülkelerdeki sığınmacılar ve bölgedeki uyuşturucu kaçakçılığı gibi Suriye’deki iç savaştan kaynaklı krize çözüm bulunması çağrısında bulunuldu.

10 Mayıs'ta Suriye devlet haber ajansı SANA, Suudi Arabistan Kralı'nın Suriye Devlet Başkanı Esad'ı Cidde'deki Arap Birliği zirvesine davet ettiğini bildirdi.

BEŞAR ESAD ARAP BİRLİĞİ ZİRVESİ’NDE

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, 2011 yılında ülkedeki iç çatışmalardan sonra Arap Birliği Zirvesi’ne katılmamış ve ilk defa bu yıl 32’ncisi düzenlenen zirveye davet edilmişti.

Beşar Esad, 12 yıl aradan sonra Arap Birliği Zirvesi’ne katılmak üzere Suudi Arabistan’ın Cidde kentine geldi.

DHA’nın aktardığına göre, Suriye Devlet Başkanı Esad, bugün Tunus Devlet Başkanı Kays Said ile ikili ve heyetler arası görüşmeye katıldı.

Suriye Devlet Başkanlığı’ndan görüşmeye dair yapılan açıklamada, “Görüşmede; Esad, Suriye ile Tunus arasındaki normal ve tarihi ilişkilerin yeniden tesis edilmesini memnuniyetle karşılayarak, bu ilişkilerin sadece siyasi ve ekonomik düzeylerde değil, kültürel, entelektüel ve halk düzeyinde de güçlendirilmesi gerektiğine dikkat çekti” denildi.

Beşar Esad, daha sonra Birleşik Arap Emirlikleri Başkan Yardımcısı Mansur bin Zayid en-Nehyan ile ikili görüşme yaptı.

Esad, Arap Birliği Zirvesi'nde yaptığı konuşmada ise Arap iş birliğinde yeni bir döneme girilmesi temennisini dile getirdi.

BBC'nin aktardığına göre; Esad, "Bunun, aramızdaki dayanışma, bölgemizde barış, savaş ve yıkım yerine kalkınma ve refah için Arap eylemlerinde yeni bir dönemin başlangıcı olmasını temenni ediyorum" dedi.

"Bu zirveyi çalkantılı bir dünyada gerçekleştiriyoruz" diyen Esad, Arap devletleri arasındaki yakınlaşmaların ışığında "umutların arttığını" ve bu yakınlaşmaların "bu zirvede doruğa ulaştığını" söyledi.

Esad, Suriye'nin her zaman Arap dünyasına dahil olacağını belirtti ancak Arap devletlerine iç işlerine karışılmaması çağrısında bulundu.

Suriye Devlet Başkanı, "İç işleri ülke halkına bırakmak önemlidir zira kendi işlerini en iyi onlar yönetebilir" dedi.

Beşar Esad’ın Arap Birliği Zirvesi’ne katılmasıyla, Suriye’nin bölgesel anlamda normalleşmesinde en büyük adım atılmış oldu.

Esad’ın zirveye katılımı kendi açısından büyük bir sembolik başarı olarak değerlendiriliyor.

ABD ise insan hakları ihlalleriyle suçladığı Suriye'nin Arap Birliği'ne dahil edilmesine sıcak bakmıyor. Ancak bu konuda çok sert bir tutum takınmaktan da kaçınıyor.

Suriye Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Mısır Suudi Arabistan Amerika Birleşik Devletleri (ABD) DAEŞ Beşar Esad