BM'den Rusya'ya "Tahıl Koridoru" çağrısı: "Ukrayna'dan ihracatın başlaması gerekiyor"

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) aracılığıyla geçtiğimiz yıl hayata geçirilen tahıl koridoru anlaşması kapsamında Ukrayna’dan ihracatın başlaması gerektiğini söyledi. Kremlin’den yapılan açıklamada ise Rusya’nın anlaşmadan çekilme ihtimali olduğu belirtilmişti. Peki, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması’nın uzatılmaması durumunda ortaya çıkabilecek sorunlar neler?

22/06/2023 07:00 Güncelleme: 10/06/2024 14:11

Birleşmiş Milletler (BM) Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, ihracatın geçtiğimiz seneye göre oldukça düşüşte olduğunu, 2022 yılının ekim ayında rekor seviye olan 4,2 milyon metrik tondan geçtiğimiz mayıs ayında 1,3 milyon metrik tona kadar ihracatın gerilediğini belirtti.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise gemilerin denetleme süresinin yavaşlamasından ve Ukrayna’daki limanlardan birinin anlaşma dışına çıkarılmasından üzüntü duyduğunu ifade etti.

TAHIL KORİDORU ANLAŞMASI NEDİR?

Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması, tahıl ve gıda ürünlerinin uluslararası pazarlara ulaşması için hayati öneme sahip bir anlaşma. Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş sonrası dünyada küresel bir gıda krizi meydana geldi.

Ukrayna, dünyanın dördüncü büyük tahıl ihracatçısı konumunda bulunuyor. Rusya ise dünyanın en büyük buğday ihracatçılarından biri.

Rusya ve Ukrayna arasında başlayan savaş sonrası limanlar kısıtlanmaya başladı ve ürünlerin uluslararası pazarlara ihracı daha çok zaman almaya başladı.

Dünyanın en önemli iki tahıl üreticisi konumunda bulunan ülkelerin ürünlerini uluslararası pazarlara gönderememeleri, gıda fiyatlarının yükselmesine sebep oldu.

Rusya-Ukrayna savaşının beraberinde getirdiği gıda krizi, Afrika ülkelerinde yaşayan milyonlarca yoksul insanın beslenme ihtiyacını karşılayamamasına neden oldu.

Bu anlaşmasının imzalanması ile birlikte Ukrayna, sadece kendi denetiminde olan Odessa, Pivdennyi ve Chornomorsk limanlarından uluslararası pazarlara ürünlerini ihraç edebiliyor.

UKRAYNA’DAN ANLAŞMANIN İHLALİ İÇİN AÇIKLAMA

Kiev yönetimi, Rusya'nın Birleşmiş Milletler (BM) kontrolündeki Tahıl Koridoru Anlaşması’nı ihlal edecek uygulamalarda bulunduğunu açıkladı.

Ukrayna Yenileme ve Altyapı Bakanlığı, Rusya'nın kendi ülkelerinin bütün limanlarına gemi kaydını engellediğini ve bu nedenle anlaşmanın yeniden durduğunu belirtti.

Nisan ayından beri geçen süre içerisinde Rusya'nın Karadeniz Tahıl Anlaşması'nın gidişatını "makul olmayan bir şekilde kısıtladığını" ifade eden Ukraynalı yetkililer, 50 geminin Türk karasularında denetim için bekletildiğini ve yaklaşık 2,4 milyon ton gıdanın yurt dışına satışı için hazır olduğunu aktardı.

Geçtiğimiz son iki ay içerisinde gemilerin limandan ayrılmasında "önemli derecede yavaşlama" olduğunu söyleyen BM sözcüsü Stephane Dujarric ise, "Bu çok ciddi bir durum. Artık ilerlememiz gerekiyor" ifadelerini kullanmıştı.

RUSYA TAHIL KORİDORU ANLAŞMASINDAN ÇIKIYOR MU?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Tahıl Koridoru Anlaşması'ndan ayrılabileceklerinin sinyallerini verdi.

BBC’nin haberine göre; Rusya, amonyak ihracatı için kullandığı limana uzanan boru hattını Ukrayna’nın vurduğunu iddia ediyor. Anlaşmanın devam etmesi için bu hattın onarılması şartını sunuyor.

Geçtiğimiz günlerde Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Tahıl Koridoru Anlaşması'nın uzatılması için yeterli bir sebep bulunmadığı belirtildi.

TASS haber ajansının aktardığına göre; Bakanlıktan yapılan bu açıklama, "Rusya'nın, tahıl koridoru anlaşmasıyla ilgili BM ile müzakereye devam ettiğini ve gemi denetimlerinin yeniden başladığını açıkladı" şeklinde yorumlanıyor.

Kremlin, mayıs ayında iki ay süreyle daha uzatılan Tahıl Koridoru Anlaşması'nı, ülkenin tarım ürünlerinin satışında ambargoların tamamen kaldırılmaması ve Moskova'ya düzenlenen İHA saldırıları sonrasında yeniden rafa kaldırmıştı.

ANLAŞMANIN UZATILMAMASININ SONUÇLARI NE OLUR?

Tahıl Koridoru Anlaşması'nın uzatılmaması, dünyada birçok ülkenin temel gıda besinlerine erişimine büyük bir engel teşkil ediyor.

Özellikle Afrika ülkeleri ve anlaşma imzalandıktan sonra Ukrayna ile gıda alanında ticari ilişkileri gelişen AB ülkeleri bu durumdan olumsuz etkilenecek.

Bu anlaşmanın bozulması, sadece temel gıda ürünlerinin uluslararası alanlara ulaşımını engellemekle kalmayacak, Ukrayna’da tarım yapan çiftçilerin üretimini de kısıtlamış olacak.

Ukrayna için tarım sorunu sadece ihracat yapamamakla sınırlı kalmayacak, üretim yapan çiftçilerin de başka işlere yönelmesine neden olacak.

BBC’ye konuşan Cindy Mccain, tahıl koridoru anlaşmasının mutlaka uzatılması gerektiğini ve dünyanın buna ihtiyacı olduğunu söyledi.

McCain, “Anlaşmayı yenilemeleri gerek. Yenilenmezse, bırakın dünyayı bölgeyi bile doyurabilmemiz mümkün değil. Bildiğiniz gibi Ukrayna Avrupa’nın tahıl ambarıydı ve şimdi böyle değil. Şimdi tahılı oradan alabilmeliyiz, çünkü bu durum diğer ülkeleri de etkiliyor” ifadelerini kullandı.

Tahıl Koridoru Anlaşması, birçok ülkenin tahıl ve buğday ürünlerine ulaşımını kolaylaştırıyor. Anlaşmanın bozulması durumunda ise başta Afrika ülkeleri olmak üzere devletler bu tarım ürünlerine ulaşmakta zorluk çekecek.

BM’nin anlaşma taraflarına çağrısı net bir şekilde anlaşmanın uzatılması yönünde.
Rusya’nın ilerleyen dönemde anlaşmaya dahil olan ülkeler ve BM tarafından şartlarının kabul edilip Tahıl Koridoru Anlaşması'nın uzatılması yönünde karar alması bekleniyor.

Türkiye Vladimir Vladimiroviç Putin Rusya Federasyonu Volodimir Oleksandroviç Zelenski